گزارشی از وضعیت حاشیه نشینها

معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گزارشی از اقدامات و فعالیت‌های حوزه آسیب‌های اجتماعی را ارائه داد که در این گزارش وضعیت حاشیه‌نشینی، اعتیاد و طلاق جوانان مورد بررسی قرار گرفته است.
به گزارش ایسنا، گزارش اقدامات و فعالیت‌های حوزه آسیب‌های اجتماعی معاونت ساماندهی امور جوانان که به بررسی آماری وضعیت حاشیه‌نشینی، اعتیاد و طلاق جوانان می‌پردازد را در ادامه می‌خوانید.
باتوجه به این یک چهارم جمعیت کشور براساس سرشماری ۱۳۹۵ کل کشور جوانان هستند و نیز براساس نیازها و ویژگی‌های آنان، این بخش از جامعه توجه مضاعفی را می‌طلبد. بنابراین، جوانان به عنوان ۲۵ درصد از جمعیت کشور به عنوان یکی از اصلی­ترین گروه‌­های در معرض آسیب­های اجتماعی محسوب می شوند.
مقابله با گسترش آسیبهای اجتماعی در بین جوانان مستلزم اتخاذ و اجرای سیاست­ها و برنامه‌های اجرایی دقیق، جامع و بهنگام در این زمینه و به ویژه اولویت­های اعلام شده از طریق شورای اجتماعی کشور ( پنج موضوع اعتیاد، حاشیه نشینی، طلاق، مفاسد اخلاقی و اجتماعی و مناطق بحرانی) است. به همین منظور، وزارت ورزش و جوانان نیز با استفاده از ظرفیت‌­های جوانان کشور اقداماتی را جهت کاهش و کنترل آسیب­های اجتماعی در بین جوانان انجام داده است که اهم آن ها را در ادامه می خوانید.
گسترش سمن‌های جوانان
این گزارش حاکی است که ۹۲۲ سمن اجتماعی (۵۱/۷ درصد)، ۲۶۵ سمن اعتقادی مذهبی که (۱۴/۸)، ۳۹۰ سمن فرهنگی(۲۱/۸ درصد) و ۲۰۸ سمن علمی پزوهشی(۱۱/۷ درصد) و ۳۰ سمن تخصصی در حوزه اعتیاد و ۵۰ سمن تخصصی ازدواج سالم و تحکیم خانواده و در مجموع یک هزار و ۷۸۵ سمن تا پایان اسفند ۱۳۹۶ برای ارتقاء توانمندی و افزایش مشارکت های جوانان توسط معاونت ساماندهی امور جوانان ثبت شده است.
افزایش حمایت از طرح ها و برنامه‌های مرتبط با کاهش آسیب‌های اجتماعی
بر اساس این گزارش، معاونت ساماندهی امور جوانان، در راستای حمایت از طرحها و برنامه‌های مرتبط با کاهش آسیبهای اجتماعی در استانها در سال ۱۳۹۵، ۱۷۸طرح را توسط بیش از ۱۷۸ سمن در استانهای کشور برای ۱۷۹ هزار ۶۵۰ نفر شرکت کننده ( ۸۱۷۶۵ نفر مرد و ۹۷۸۸۵ نفر زن ) اجرا کرده است این در حالی است که در سال ۹۶ با رشد قابل توجهی این آمار به هفت هزار و ۴۰۱ طرح و برنامه در زمینه آسیبهای اجتماعی رسیده و از سوی این معاونت حمایت و توسط سمنهای جوانان به اجرا در آمدهاند.
برگزاری کارگاه‌های دانش افزایی در حوزه اعتیاد
برگزاری کارگاه‌های دانش افزایی و ارتقاء مهارت سازمانهای مردم نهاد جوانان در حوزه اعتیاد به میزان ۴۷ هزار و ۲۸۰ نفر ساعت در استانهای سراسر کشور که از این تعداد ۱۹۴۲ نفر مرد و ۴۱۹۳ نفر زن بوده‌اند به انجام رسیده است.
رصد وضعیت آماری آسیبهای اجتماعی جوانان برای اولین بار در سال ۱۳۹۵
همچنین، یکی دیگر از اقدامات مؤثر این وزارت رصد وضعیت آماری آسیب های اجتماعی جوانان سراسر کشور در سال ۱۳۹۵ برای نخستین بار بوده است که البته به علت نبود یا کمبود داده‌های آماری و شاخصهای مرتبط با وضعیت آسیبهای اجتماعی جوانان به تفکیک سن و جنسیت، وضعیت جوانان در این حوزه بهطور دقیق رصد نشده است که امید آن می‌رود با همکاری و مشارکت سایر دستگاه‌های اجرایی و مراجع ذیربط بتوان گزارشهای جامع و دقیقی از وضعیت آسیبهای اجتماعی جوانان در آینده تهیه و تولید نمود که در این راستا در سال ۱۳۹۵ تعداد ۴۲ جلد گزارش ملی وضعیت جوانان در حوزه های مختلف تهیه و تدوین شده که ۳۱ جلد از گزارشهای مذکور مربوط به «وضعیت آسیبهای اجتماعی جوانان به تفکیک استانهای سراسر کشور» است.
۲۵ تا ۳۰ درصد جوانان حاشیه نشین هستند
براساس گزارش‌های ارائه شده از وضعیت سکونت گاههای غیر رسمی در کشور، حاشیه نشینی معادل ۱۱ میلیون نفر از جمعیت کل کشور را شامل می شود و برآورد شده است که ۲۵ درصد تا ۳۰ درصد ( تقریباً معادل ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تا ۳ میلیون نفر) از این جمعیت را گروه سنی جوانان تشکیل می دهند.
بنابراین، حدوداً سه میلیون نفر جوانان ساکن در مناطق حاشیه نشین و سکونتگاه‌های غیر رسمی به دلایل فقر و مشکلات معیشتی، فقدان حمایت اجتماعی، کمبود یا نبود امکانات و فضاهای آموزشی و فرهنگی، نبود امکانات بهداشتی و بیکاری و نبود امنیت شغلی در معرض مخاطرات و آسیبهای مختلف همچون آسیبهای اجتماعی قرار دارند.
۶۳ درصد معتادان مواد مخدر را جوانان تشکیل می دهند
بررسی وضعیت معتادین دستگیر شده در سال ۱۳۹۴ نشان می‌دهد در مجموع ۱۵۸ هزار و ۶۲۸ نفر معتاد در این سال دستگیر شده اند که از این تعداد، بیش از ۱۰۰ هزار نفر آنها متعلق به گروه سنی ۳۴-۱۸ سال هستند. به عبارت دیگر ۶۳ درصد (۶۳%) از کلیه معتادین دستگیر شده را جوانان تشکیل می دهند.
۴۲ درصد طلاق‌ها بین سنین ۱۵ تا ۲۹ سال است
بر اساس آمار سال ۹۵، از ۳۶۲ هزار ۹۸ طلاق ثبت شده کل کشور، ۱۵۲ هزار و ۱۳۳ طلاق در سنین ۱۵ تا ۲۹ سال صورت گرفته که ۴۲ درصد کل طلاق ها را شما مل می شود.
اقدامات مربوط به کاهش طلاق
تحلیل آماری گزارش عملکرد مرکز تخصصی مشاوره ازدواج و خانواده در سال ۹۷ نشان می دهد
بیش از ۶۲ درصد از مراجعان به این مراکز خانم ها و بیش از ۳۷ درصد مراجعان آقایان بوده اند که حدود ۴۹ درصد مراجعین به این مراکز در رده سنی ۲۵ تا ۳۵ سال و بیش از ۵۷درصد مراجعین به این مراکز مجرد و بیش از ۴۲ درصد متأهل هستند.
همچنین این آمار نشان می دهد؛ حدود ۴۰ درصد از مراجعان دیپلم و پایین تر و بیش از ۴۸ درصد مراجعان به این مراکز تحصیلات لیسانس ، حدود ۱۵ درصد فوق لیسانس و کمتر از ۴ درصد دکتری بوده اند.
طبق گزارش معاونت ساماندهی امور جوانان تعداد ۸۰ مرکز تخصصی مشاوره ازدواج و خانواده در استان تهران و ۱۰۰ مرکز در سایر استان ها ره اندازی شده و فعالیت می کنند.
این گزارش حاکی است، در سال ۹۶ تعداد نزدیک به ۴ هزار کارگاه آموزش ازدواج با بیش از سه هزار و ۵۰۰ مدرس و تعداد ۱۷۴ هزار ۷۶۵ نفر شرکت کننده با متوسط زمان ۳ ساعت به مدت ۱۳ هزار و ۱۸۵ ساعت در استان های سراسر کشور انجام شده است.
براساس آمار دریافتی از بانک مرکزی در سال ۱۳۹۶ تعداد یک میلیون و ۱۷۵ هزار و ۲۸۴ نفر تسهیلات ازدواج دریافت کرده اند که درصد دریافت کنندگان تسهیلات ازدواج در سال ۹۶ بیش از ۹۱ درصد بوده است.
اقدامات مربوط به اوقات فراغت
این گزارش در بخش اوقات فراغت جوانان حاکی است که ۳۳۲ هزار و ۹۱۸ جوان دختر و پسر در برنامه های فراغتی شرکت کرده اند که کمتر از دو درصد(۱/۶۲) درصد جمعیت ۲۰ میلیون و ۵۹۴ هزار نفری جوانان در سال ۹۵ را تشکیل می دهند اما در بخش جوانان شرکت کننده در برنامه های فراغتی دستگاه ها در سال ۹۵ این آمار به ۱۴ میلیون و ۹۸۲ هزار و ۴۹۵ نفر می رسد که نسبت آن به کل جمعیت جوان سال بیش از ۷۲ درصد است.
در پایان این گزارش ضمن اشاره به چالشها و تنگناهای موجود در حوزه آسیب های اجتماعی جوانان از جمله  ضعف دانش و اطلاعات کافی خانواده ها در زمینه مشکلات و آسیب های اجتماعی و راههای پیشگیری و کنترل آنها، تغییر گروههای مرجع جوانان، محدودیت منابع دستگاه های مسئول برای پیشگیری و کاهش مشکلات اجتماعی، دشواری تغییر و اصلاح نگرش امنیتی نسبت به مشکلات اجتماعی جوانان در نظام اجرایی کشور و .... به ارائه برخی راه کارها جهت کاهش آسیب های اجتماعی پرداخته است.
به گزارش پایگاه خبری وزارت ورزش و جوانان؛ بر این اساس، استفاده از ظرفیت سازمانهای مردم نهاد جوانان برای آموزش، پیشگیری و توانمندسازی در حوزه آسیب های اجتماعی، غنی سازی اوقات فراغت جوانان و استفاده بهینه از گذران وقت آنان، تقویت تشکلهای جوانان به صورت کمی و کیفی، تقویت فعالیتهای داوطلبانه جوانان، تشکیل خانه های جوانان در سراسر کشور، گسترش مراکز تخصصی مراکز مشاوره ازدواج و خانواده، برگزاری دوره های آموزشی در زمینه آسیب های اجتماعی، اطلاع رسانی و آگاه سازی خانواده ها و جوانان از پیامدهای آسیب های اجتماعی و هم افزایی دستگاه های مرتبط با امور جوانان از جمله راهکارها جهت کاهش آسیب های اجتماعی به شمار می روند.