ادعای ۵۶ هزار میلیارد تومانی بانک مرکزی/آیا نقدینگی مهار شده است؟

به نقل از شاخص آنلاین بانک مرکزی معادل ۷۶ تن طلا را در بازار به صورت سکه پیش فروش کرده است تا بتواند به گفته پیمان قربانی، مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی، التهاب بازار سکه را آرام کند.

پیش فروش سکه که از آذر ماه سال ۹۰ آغاز شد، در واقع جایگزین روش فروش سکه دولتی گردید؛ اما چرا پیش فروش سکه جایگزین فروش فوری شد؟

واقعیت این است که در پی التهاب بازار سکه میزان عرضه سکه توسط بانک مرکزی دیگر پاسخگوی میزان تقاضا دربازار نبود، تقاضایی که در پی رکود فعالیت های اقتصادی دیگر به سوی بازار سکه روی آورده بود و به گفته همین مدیر بانک مرکزی بخش عمده ای از پیش خریداران سکه و حتی خریداران سکه دولتی کسانی بودند که تلاش می کردند دارایی خود را از کاهش روز افزون ارزش پول ملی محافظت کنند.

اما فروش سکه دولتی با رانت گسترده در بازار همراه بود و همانطور که اشاره شد بانک مرکزی نمی توانست به میزان این تقاضای روز افزون سکه ضرب و به بازار عرضه کند و برای انکه بتواند هم از التهاب بازار بکاهد نیاز به خرید زمان داشت.

جرقه پیش فروش سکه در واقع در طرح حساب سپرده طلایی بانک صادرات زده شده بود، طرحی که در زمان مدیریت محمد جهرمی به اجرا درآمد ولی به دلیل مشکلات پیش آمده در جریان اختلاس سه هزار میلیارد تومانی و البته شبهات شرعی که بر آن وارد شده بود به حاشیه رانده شد.

بانک مرکزی با تکیه بر همان ایده و استقبال صاحبان نقدینگی بعد از اخذ مجوز از شورای فقهی بانکداری اسلامی پیش فروش سکه را آغاز کرد.

اقدامی که به نظر می رسد حداقل تب بازار طلا را آرام کرد، بانک مرکزی در تشریح عملکرد خود در پیش فروش سکه اعلام کرد این اقدام رقمی معادل ۵۶ هزار میلیارد توان نقدینگی سرگردان را به سیستم بانکی کشور بازگرداند.


آیا پیش فروش رانت سکه را از بازار سکه خارج کرد؟

یکی از نکاتی که در فرایند پیش فروش سکه اتفاق افتاد، از بین رفتن حباب بازار سکه بود، یعنی با حذف فروش نقدی سکه بانکی فاصله بین قیمت واقعی سکه و قیمت مبادلاتی هم از بین رفت، اما رانت فروش دولتی سکه از بین نرفت، فقط خروج بانک مرکزی از بازار نقدی سکه رانت را از بازار نقد به سلف منتقل کرد.

متوسط قیمت سکه طی تیرماه معادل ۷۲۱ هزار تومان بوده است، در حالی که بر اساس آمار بانک مرکزی متوسط فیمت سکه حای پیش فروش شده حدود ۶۰۰ هزار تومان بوده است، یعنی سودی معادل ۱۲۰ هزار تومان برای پیش خرید شش ماهه هر سکه قابل محاسبه است یعنی سودی معادل ۴۰ درصد سود سالانه ، این اگر رانت فروش سکه دولتی نیست، چه نامی برای ان می توان تصور کرد؟

۵۶ هزار میلیارد تومان یعنی چقدر؟

پیش فروش ۹.۳ میلیون سکه بهار آزادی یا ۷۵.۸ تن طلای عیار ۲۲ منجر به جذب ۵۶ هزار میلیارد تومان نقدینگی سرگردان شده است، براساس آخرین گزارش بانک مرکزی از وضعیت نقدینگی در کشور که مربوط است به بهمن ماه سال ۹۰ کل نقدینگی در کشور معادل ۳۳۹ هزار میلیارد تومان بوده است و بانک مرکزی با پیش فروش سکه معادل ۱۶.۵ درصد از نقدینگی کشور را تبدیل به اسناد سلف طلا کرده است.

در بهمن ماه کل سپرده دیداری جذب شده توسط سیستم بانکی معادل ۶۲ هزار میلیارد تومان بوده است و بانک مرکزی معادل ۹۰ درصد از کل حجم سپردههای دیداری موجود در بهمن ماه سال ۹۰ را به طلا تبدیل کرده است.

البته مقایسه رقم ۵۶ هزار میلیارد تومان با سپرده های سرمایه گذاری ۲۲۳ هزار میلیارد تومانی در اختیار سیستم بانکی می توان گفت ۲۵ درصد از کل این سپرده ها به طلا تبدیل شده است، حال به خوبی می توان ابعاد رقم جذب شده به بازار پیش فروش سکه را تصور کرد.

۵۶ هزار میلیارد تومان کجا می رود؟

آیا سیستم بانکی با جذب این نقدینگی کار مهمی کرده است؟، واقعیت این است که این اقدام که به اعتراف مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی بانک مرکزی این اقدام مقطعی بوده است، در گزارش ارایه شده از سوی بانک مرکزی در بهترین حال تنها ۳۷ درصد از این حجم در سیستم بانکی در غالب اوراق سپرده باقی مانده است که این رقم ۲۰ هزار میلیارد تومانی هزینه ای معادل ۵ هزار میلیارد تومان برای سیستم بانکی به دنبال دارد (براساس نرخ سود ۲۴ درصدی اوراق گواهی سپرده).

تا امروز ۲۳ هزار میلیارد تومان به صورت سکه به بازار بازگشته و البته ۱۱ هزار میلیارد تومان هم به زودی به سورت سکه به بازار باز می گردد، یعنی سر جمع ۳۴ هزار میلیارد تومان نقدینگی جذب شده دوباره در فضای اقتصادی کشور سرگردان می شود.

اگر بانک مرکزی به دنبال جلوگیری از بحران های آتی است باید برای ساماندهی این نقدینگی بازگشته به بازار فکری بکند و البته باید به دنبال راهی باشد که بتواند ۵ هزار میلیارد تومان سود اوراق گوهی سپرده را بدون فشار به بخش تولید فراهم سازد.