اولین دیدار ظریف و جبیر

وزیران خارجه ایران و عربستان در بعدازظهر 23 آبان‌ماه در حاشیه نشست وین 2 برای اولین بار به صورت دو جانبه با یکدیگر دیدار کردند. دو وزیر در این دیدار در ارتباط با مسائل مختلفی از جمله موضوع فاجعه منا ، پیگیری وضعیت مفقودان ایرانی این فاجعه و ابعاد حقوقی آن گفت‌وگو کردند. به گزارش خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در چند ماه اخیر با توجه به تحولات سوریه، عراق، یمن و همچنین فاجعه منا بحث و اختلافات بین ایران و عربستان شدت گرفته و وزیر امور خارجه تازه کار عربستان بعضاً مواضعی غیرمنطقی و حتی نژادپرستانه در ارتباط با ایران اتخاذ کرده است. بعد از آن که عادل الجبیر به جای سعود الفیصل مسئولیت دستگاه دیپلماسی وزارت امور خارجه عربستان را بر عهده گرفت ملاقات دو جانبه‌ای بین وزیران خارجه ایران و عربستان برگزار نشده بود و در معدود دیدارها در حاشیه نشست‌های بین‌المللی گفت‌وگوی دو وزیر در حد تعارف و احوال‌پرسی معمول بوده است ولی وزرای خارجه دو کشور در روز شنبه 23 آبان‌ماه در حاشیه نشست وین2 با یکدیگر گفت‌وگوی کوتاهی انجام دادند. یک منبع آگاه در مورد این دیدار به خبرنگار ایسنا گفت: در حاشیه نشست وین1 نیز وزرای خارجه دو کشور با یکدیگر به صورت خیلی کوتاه سلام و تعارفات معمول را انجام دادند ولی در نشست وین2 وزرای خارجه دو کشور با یکدیگر گفت‌وگوی طولانی‌تری به صورت دو جانبه انجام دادند. در زمان برگزاری نشست وین1 در 8 آبان‌ماه اخباری مبنی بر مجادله وزرای خارجه ایران و عربستان در آن نشست مطرح شد ، چنانکه بسیاری از رسانه‌های خارجی بر این موضوع اذعان کردند که بیشتر این نشست به مجادله این دو وزیر گذشته است. منابع خبری در این ارتباط اعلام کردند ایران و عربستان بارها در گفت‌وگوهای دیپلماتیک وین درباره سوریه وارد درگیری لفظی شدند . به گفته دو مسئول غربی، در جریان درگیری لفظی شدید بین این دو مقام ایرانی و سعودی ، ظریف اعلام کرده است که اتباع عربستان سعودی مسئول حملات یازده سپتامبر هستند . فیلیپ هاموند، وزیر خارجه انگلیس در همان زمان در مصاحبه با بلومبرگ با اشاره به اختلافات ایران و عربستان در این نشست گفت : اینکه ظریف و عادل الجبیر نشست وین را ترک نکردند، خود یک دستاورد است و برای ایرانی‌ها و سعودی‌ها ساده نیست که گفت‌وگوی مستقیم داشته باشند. در همان زمان بگو مگوهای سیاسی این دو وزیر به فضای مجازی هم کشیده شده و با توجه به مشاجره وزرای خارجه ایران و عربستان و روسیه بر سر مسائل سوریه، این گفت‌وگوی نسبتا تند در فضای مجازی هم منتشر شده است. ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﺑﻨﺖ ﺟﺒﻴﻞ ﻟﺒﻨﺎﻥ در انتشار محتوای این مشاجره نوشت : ﺟﺒﻴﺮ ‏( ﻭﺯﻳﺮ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ‏) : ﺍﺳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮﺭﺍ ﺑﺮﻛﻨﺎﺭ ﺷﻮﺩ ! ﺩﻛﺘﺮ ﻇﺮﻳﻒ : ﺗﻮ ﻣﮕﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺳﻮﺭﻳﻪ ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻛﻢ ﺳﻮﺭﻳﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲ‌ﮔﻴﺮﻱ؟ ﺟﺒﻴﺮ : ﻣﺮﺩﻡ ﺳﻮﺭﻳﻪ ﺑﺸﺎﺭ ﺍﺳﺪ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ؛ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻭﺩ ! ﻻﻭﺭﻭﻑ : ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ! ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟ ! حسین امیرعبداللهیان معاون عربی و افریقای وزیر خارجه که خود در این نشست حضور داشته است در گفت‌وگویی در مورد این مشاجره گفت : هیات ایرانی در این نشست تلاش کرد وارد چالش با عربستان نشود و بر روی راه حل سیاسی موضوع سوریه تمرکز کند اما عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان اظهاراتی نامتوازن و بی اساس مطرح کرد و رفتاری دون شان وزیر خارجه یک کشور بروز داد که با واکنش تند آقای ظریف مواجه شد. امیرعبداللهیان با بیان اینکه عادل الجبیر با این نیت وارد جلسه شده بود که از آن جدول زمانی کوتاه مدت خارج شود که رئیس جمهور سوریه از قدرت کنار برود افزود: وزیر خارجه عربستان اصلا در پی مفاهیمی همچون حق و اراده مردم سوریه برای تعیین سرنوشتشان نبود و اظهارات نادرستی را بیان کرد. وی افزود: آقای ظریف در زمان رسمی جلسه یک بار با بی اعتنایی به اظهارات عادل الجبیر و بار دیگر با صراحت اتهامات بی اساس او را رد کرد و اقدامات نادرست عربستان در قبال سوریه و برخی مسائل منطقه را بیان کرد. جمهوری اسلامی ایران بارها بر تمایل خود جهت گفت‌وگو با عربستان در راستای حل مسائل منطقه تأکید کرده است ، ولی به نظر می‌رسد دولت حاکمه جدید عربستان تلاش دارد رقابتی که بین دو کشور از قدیم وجود داشته است را به یک رقابت خصمانه تبدیل کند. بعد از وقوع فاجعه منا به خاطر سوءتدبیر عربستان سعودی وجان باختن 462 زائر ایرانی در این فاجعه و مفقود شدن تعداد دیگری از زائران ایرانی در این مراسم، وزیر امور خارجه کشورمان که برای شرکت در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به وین رفته بود، از همان‌جا پیگیری‌های دیپلماتیک خود را در ارتباط با این فاجعه انجام داد و در همین راستا دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل پیشنهاد ملاقات وزرای خارجه دو کشور را مطرح کرده بود که عربستان سعودی این پیشنهاد را نپذیرفته بود. در همان زمان روزنامه الحیات چاپ لندن به نقل از برخی منابع نوشت که ظریف شفاها خواستار برگزاری نشست با عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان شده است، اما به زعم این روزنامه این درخواست با نوعی تکبر همراه و نابجا بوده است. این منابع همچنین مدعی شدند که طرف ایرانی این درخواست را به شیوه معمول که متضمن برنامه‌های مشخص باشد، مطرح نکرده است، بلکه این درخواست فقط مربوط به بررسی حوادث حج بوده و ربطی به امور سیاسی مربوط به مسائل منطقه مانند سوریه و یمن نداشته است و لذا عربستان این درخواست را نپذیرفته و با آن موافقت نکرده است. در حالی که بارها ایران تأکید کرده که عربستان سعودی باید مسئولیت خود را در ارتباط با این فاجعه بپذیرد و زمینه را برای تحقیق در ارتباط با علت این ماجرا فراهم کند عربستان در اظهارات غیر مسئولانه مدعی است که ایران می‌خواهد بحث فاجعه منا را به یک موضوع سیاسی تبدیل کند.