توافق ضمنی ایران و ۱+۵ درباره کارخانه آب سنگین اراک

مذاکرات ایران و کشورهای ۱+۵ از هفته آینده (۲۳ اردیهشت ماه) در گام نهایی وارد مرحله جدیدی خواهد شد . قرار است در این دور از مذاکرات که دور چهارم مذاکرات در وین است دو طرف وارد نگارش متن نهایی توافق شوند . متنی که طرفین برای یک توافق نهایی در نظر گرفته اند و امیدوارند که تا تیر ماه یعنی پایان ۶ ماه اجرای توافق ژنو کامل شود .

مذاکرات ایران و ۱+۵ در گام نهایی از بهمن ماه سال گذشته آغاز شد . پس از اولین دور این مذاکرات در وین به بررسی نحوه دستور کار برای مذاکرات بعدی و تعیین چارچوب گذشته طرفین در دو دور مذاکرات گذشته در وین در اسفند ماه ۱۳۹۲ و فروردین ماه ۱۳۹۳ دستور کارهایی را در نظر داشتند.

غنی سازی اورانیوم، راکتور آب سنگین اراک، همکاری صلح آمیز هسته ای و رفع تحریم ها از موضوعاتی بود که در این گفتگو ها مورد مذاکره قرار گرفت . هر چند که محمد جواد ظریف ، وزیر امور خارجه کشورمان در مذاکرات وین ۲ اعلام کرد که همه موضوعات در این مذاکرات مورد گفتگو قرار می گیرد و یک دور مرور می شود تا از اردیبهشت ماه طرفین وارد نگارش متن شوند .

قطعا از میان موضوعات مورد گفتگو ؛ غنی سازی اورانیوم و رآکتور آب سنگین از بحث برانگیزترین موضوعات است که اخبار مختلفی از توافق های صورت گرفته در این موارد بین ایران و ۱+۵ عنوان شده است.

در خصوص موضوع غنی سازی اورانیوم با وجود همه اخبار آنچه اعضای تیم هسته ای کشورمان بر آن اذعان داشته اند ، پذیرش حق غنی سازی ایران از سوی غرب است و این نکته که در حال حاضر مذاکرات در این موضوع از بحث پذیرش غنی سازی فراتر رفته و دیگر بر خلاف گذشته این نکته موضوع بحث نیست و اختلاف نظر های کنونی درباره میزان و اندازه غنی سازی است .

در موضوع رآکتور آب سنگین اراک نیز آنچه در گذشته موضوع اختلاف اصلی بود و غرب همواره در مذاکرات بر آن تأکید داشته بسته شدن کارخانه آب سنگین بود .

روز گذشته خبرگزاری رویترز با انتشار خبری اعلام کرد که نمایندگان کشورهای عضو گروه ۱+۵ برای بررسی و دست یابی به استراتژی برای ادامه مذاکرات هسته ای با ایران، در شهر بروکسل نشست مشترکی را برگزار کردند.

پیش از این نیز رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان از ارائه طرح بازطراحی کارخانه آب سنگین اراک به عنوان پیشنهادی از سوی ایران سخن گفته بود که مورد پذیرش واقع شده است.

علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی شب گذشته نیز در مراسم سالگرد محمود مرتضا‌یی‌فر در جمع خبرنگاران با بیان اینکه راکتور اراک ماهیت خود را به عنوان یک راکتور آب سنگین حفظ می‌کند، خاطر‌نشان کرد: راکتور اراک برای تولید میزان پلوتونیوم کمتر بازطراحی می‌شود.

صالحی همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا قرار است در پی مذاکرات راکتور اراک تعطیل شود یا اینکه این راکتور به کار خود ادامه می‌دهد با بیان اینکه تا پایان ساخت راکتور دو الی سه سال باقی مانده است اظهار کرد: راکتور اراک برای تولید میزان پلوتونیوم کمتر بازطراحی می‌شود اما ماهیت خود را به عنوان یک راکتور آب سنگین را حفظ می‌کند.

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز در این باره با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران نفس تغییرات را در راکتور آب سنگین اراک نپذیرفته است، بیان کرد: حقوق ما به هیچ وجه واگذار نخواهد شد و از آن صرفنظر نخواهیم کرد، تاسیسات هسته‌ای ما تعطیل نخواهد شد و ماهیت تاسیسات هسته‌ای ما غیر قابل تغییر است. رآکتور آب سنگین اراک غیر قابل تغییر است و در آنجا یک رآکتور آب سنگین خواهد بود.

کسب اخبار خبرنگار مهر حاکی از آن است که در مذاکرات صورت گرفته مقدماتی بین ایران و ۱+۵ در بحث مربوط به کارخانه آب سنگین اراک طرف مقابل موضوع عدم تعطیلی کارخانه آب سنگین اراک را که در گذشته از موضوعات مذاکره بود پذیرفته و اکنون چنین بحثی مطرح نیست .

در حقیقت طرفین در خصوص مسئله آب سنگین اراک به نوعی توافق ضمنی دست یافته اند که کارخانه آب سنگین به کار خود ادامه خواهد داد . نحوه باز طراحی و فعالیت این کارخانه نیز از موضوعاتی است که در مذاکرات آینده طرفین به توافق نهایی در این باره دست پیدا خواهند کرد.

بر اساس این گزارش تا پیش از آغاز مذاکرات ایران و ۱+۵ در وین ، مذاکرات کارشناسی در حاشیه اجلاس ان پی تی در نیویورک در حال برگزاری است .

حمید بعیدی نژاد ، رئیس هیأت کارشناسی مذاکره کننده ایران و رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی هم اکنون به منظور شرکت در این اجلاس به نیویورک سفر کرده اند.