اصغر فرهادی: ملیت فیلم را تماشاگران آن مشخص می‌کنند

فیلم سینمایی «گذشته»، جدیدترین ساخته اصغر فرهادی برای خبرنگاران در جشنواره فیلم کن رونمایی شد و پس از آن، نشست نقد و بررسی‌ فیلم با حضور اصغر فرهادی، علی مصفا (بازیگر ایرانی فیلم)، برنیس بژو و طاها رحیم (دیگر بازیگران فیلم) برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از جشنواره کن، فرهادی در ابتدای این نشست که به زبان فارسی سخن می‌گفت، در پاسخ به اینکه آیا از ابتدا قرار بوده فیلم «گذشته» در خارج از ایران اتفاق بیفتد، گفت: از ابتدا قرار بود این فیلم خارج از ایران اتفاق بیفتد. سفر مردی از ایران به کشوری دیگر که این سفر و بُعد دوری و مسافت برای من مهم بود.

او درباره‌ی اینکه چرا «پاریس» را انتخاب کرده است؟ ادامه داد: دلایل مختلفی داشت که مفصل است.

فرهادی در پاسخ به اینکه «چرا خانه این فیلم در کنار ریل راه‌آهن واقع شده و یک خانه قدیمی انتخاب شده است؟» بیان کرد: این ویژگی، اشاره‌ای به زمان و گذشته است. قطار نشانه‌ای از گذشت زمان و قدیمی بودن خانه به تم موجود در فیلم برمی‌گردد. البته خانه را در کنار شهر انتخاب کردم جون نمی‌خواستم معماری توریستی پاریس در فیلم غالب شود.

کارگردان «گذشته» سپس از کارکرد ریل راه آهن در فیلم دیگرش با نام «شهر زیبا» یاد کرد و گفت: آن خانه نیز در کنار ریل راه آهن بود اما کارکرد ریل راه آهن در فیلم «گذشته» با کارکردش در «شهر زیبا» فرق می‌کند.

فرهادی: همان فیلمساز قبلی هستم

علی مصفا، بازیگر ایرانی فیلم نیز که به زبان فرانسه جوابگوی خبرنگاران بود، دقایقی به فارسی صحبت کرد و گفت: این فیلم واقعا برای گروه ایرانی یک تجربه منحصر به فرد بود. ما با یک زبان دیگری کار می‌کردیم و گروه فرانسوی با زبان دیگری، اما ارتباطی که بینمان شکل گرفت از رابطه زبان فراتر بود و از مرحله زبان عبور کرد.

به گزارش خبرنگار ایسنا، اصغر فرهادی در بخش دیگری از این نشست که درباره‌ی ملیت فیلمش سوال شد، توضیح داد: ملیت من ایرانی است. با عوض کردن جغرافیای فیلم‌هایم شکل فیلم‌سازی‌ام عوض نمی‌شود و من همان فیلمساز قبلی هستم. پاسخ به اینکه «ملیت این فیلم چگونه است؟» یک مقدار سخت است. تعیین ملیت در سینما کار سختی است. ملیت فیلم را تماشاگری که آن را می‌بیند مشخص می‌کند، هر تماشاگر می‌تواند فیلم را متعلق به ملیت خودش بداند.

پرسشی درباره سانسور

در ادامه این نشست درباره سانسور از فرهادی پرسیده شد که او پاسخ داد: سانسور دو نوع است؛ سانسور رسمی و یک سانسور بزرگتر که درون خودتان وجود دارد. سانسورِ درون شما ممکن است از وضعیت اجتماعی و اقتصادی ناشی شود. به هر حال اگر در خارج از کشور هم فیلم بسازیم بخشی از محدودیتی که خودمان هم به آن آگاه نیستیم وجود دارد؛ بنابراین بخشی از محدودیت‌ها در ذهن من وجود دارد اما آنها را به عنوان مانع نمی‌بینم بلکه برای گفتن‌شان راه خلاقانه‌ای پیدا می‌کنم.

 می‌توان تمام عمر درباره خانواده فیلم ساخت

او در پاسخ به اینکه چرا خانواده را سوژه‌ فیلم‌هایش می‌کند نیز بیان کرد: فکر می‌کنم خانواده می‌تواند کمک کند که ارتباط نزدیکی با تماشاگر داشته باشم. به هر حال همه تماشاگران مستقیم یا غیرمستقیم با خانواده زندگی می‌کنند.

فرهادی در عین حال گفت: رابطه بین آدم‌ها و رابطه زن و مرد کهن‌ترین رابطه بشری است ولی مشکلات همیشه تازه و نو است. معتقدم اگر همه عمرم را با بستر خانواده در فیلم‌هایم کار کنم باز جا دارد فیلم جدیدتری در این زمینه بسازم.

حقیقتی که فریز نمی‌شود

کارگردان «گذشته» همچنین درباره «حقیقت» خاطرنشان کرد: حقیقت چیزی نیست که در یک زمان و مکان خاص فریز شده باشد، حقیقت سیال است. هر موقع که سراغش بروید یک بخشی از آن را دریافت می‌کنید. رابطه یک زوج هم همین است، خیلی هم پیچیده است و نمی‌توان یک تعریف مطلق از این رابطه ارائه کرد. این ویژگی آن را آنقدر جذاب کرده که در سینما و ادبیات بارها و بارها روی آن کار کرده‌ایم.

علی مصفا: شخصیتم پر از تناقض است

در ادامه، علی مصفا درباره ویژگی شخصیتی که در این فیلم بازی کرده است، اظهار کرد: شخصیت من در این فیلم پر از تناقض است. تردیدهایی که باعث می‌شود قضاوت آن کار ساده‌ای نباشد. البته این ویژگی شخصیت فیلم‌های آقای فرهادی است که به سادگی نمی‌توان درباره‌شان قضاوت کرد و من هم دوست ندارم به نتیجه‌گیری قطعی درباره‌ی شخصیتم برسم. به همین دلیل می‌خواهم این تضاد به شکل زنده‌ای در موقع کار وجود داشته باشد.

به گزارش ایسنا، اصغر فرهادی با اشاره به مضمون فیلم عنوان کرد: همان اندازه که آینده مبهم است، گذشته هم مبهم است. شاید هر کسی گذشته‌اش را آن طور که دلش می‌خواهد، تعریف می‌کند، بنابراین گذشته مبهم است.

داستان فیلم بعدی به سراغم می‌آید

این کارگردان سینما همچنین درباره فیلم بعدی‌اش اظهار کرد: تصمیم را من نمی‌گیرم، بلکه داستانی که به سراغم می‌آید می‌گیرد! داستان می‌آید و من فقط آن را می‌نویسم.

او همچنین از دو بازیگر کودک فیلم یاد کرد و آن‌ها را بسیار باهوش و شیطان دانست که پیدا کردن‌شان شانس بزرگی بود.

بهانه‌ای نداشتم «گذشته» را بد بسازم

فرهادی در بخش دیگری از سخنانش در نشست خبری فیلم سینمایی «گذشته» در جشنواره کن، گفت: گروه فیلم «گذشته» گروه خوبی بودند. بنابراین هیچ بهانه‌ای برایم وجود نداشت که نتیجه فیلم بدی بشود. همه چیز آنطور که می‌خواستم بود.

این کارگردان در پاسخ به اینکه آیا درباره ایرانی‌های خارج از کشور تحقیق کرده است، بیان کرد: من در هر سفری که به خارج از کشور داشتم، با ایرانی‌های آنجا آشنا شدم.

پیشنهاد هالیوود به فرهادی

فرهادی همچنین در پاسخ به اینکه آیا بعد از گرفتن اسکار، پیشنهادی برای ساختن فیلم در هالیوود داشته است، اظهار کرد: به هر حال پیشنهادهایی مطرح شد و من به آن‌ها هم فکر کردم، به گونه‌ای که قرار بود سراغ پروژه‌ای بروم که فیلم‌نامه و بازیگرش انتخاب شده و فقط من تکنسین آن بودم. بنابراین نتوانستم درباره آن‌ها تصمیم بگیرم. کاری که قبل از اینکه من حضور داشته باشم کسانی درباره‌اش تصمیم گرفته‌اند و به آنها هم گفتم اگر زمانی داستانی داشتم و آن را باور کردم و آن داستان در آمریکا می گذشت به آنها خبر خواهم داد.

او ادامه داد: در هالیوود فیلم‌های خوب و بد هست. نمی‌توان با یک کلمه همه فعالیت آنجا را سرکوب کرد. من می‌گذارم ببینم داستانی که به سراغم می‌آید چه می‌گوید. خودم را فیلم نامه‌نویس می‌دانم و بیشترین لذت را موقع نوشتن می‌برم، به همین دلیل دوست دارم فیلمنامه کامل باشد و بعد کار را شروع کنم. شاید برای بازیگران کار خطرناکی باشد ولی در عین حال احساس آزادی را به بازیگران می‌دهم و از آن‌ها می‌خواهم مسیری را که در نوشتن طی کرده‌ام از صفر شروع کنند، این باعث می‌شود بازیگر احساس آزادی بکند.

موسیقی، تماشاگر را از واقعیت فیلم دور می‌کند

کارگردان «گذشته» درباره اینکه چرا از موسیقی در کارش استفاده نکرده‌ است، گفت: با آهنگسازهای مختلفی صحبت کردم. شاید یکی از دلایلی که برای فیلم موسیقی نگذاشتم این است که «گذشته» فیلمی واقع‌گرایانه است و حضور موسیقی، تماشاگر را از واقعیت فیلم دور می‌کند.

اصغر فرهادی در پایان این نشست که تعدادی از خبرنگاران، تهیه کنندگان و سینماگران ایرانی مانند غلامرضا موسوی، علی معلم،‌ سیف‌الله صمدیان‌، فاطمه معتمد‌آریا، شیما غفاری، مسعود نجفی، محمود گبرلو، حسین معززی‌نیا، کوثر آوینی، کیوان کثیریان، سمیه قاضی‌زاده، مجید جوزانی، محمد حقیقت، محمد حمیدی‌مقدم‌ و... حضور داشتند، درباره تاثیر محمود کلاری در فیلمبرداری «گذشته» گفت: کار با محمود کلاری بعد از «جدایی نادر از سیمین» دومین تجربه همکاری‌مان بود. من در فیلم‌هایم هیچ وقت سهم‌بندی نمی‌کنم و همه به یک اندازه در آن سهم دارند اما حضور یک فیلمبردارِ هم‌زبان خیلی اهمیت داشت و خاطره خوبی بود.

در دقایقی از این نشست دو بازیگر کودک «گذشته» هم در سالن حضور داشتند و بابک کریمی دیگر بازیگر ایرانی فیلم از حاضران در نشست بود.

به گزارش ایسنا، مراسم فرش قرمز فیلم «گذشته» امشب (جمعه ۲۷ اردیبهشت‌ماه) در کن برگزار می‌شود و احتمالا علاوه بر عوامل فیلم، لیلا حاتمی نیز بر روی فرش قرمز حضور خواهد داشت.

آن‌طور که از اظهارنظرها مشخص است، «گذشته» در نظر بینندگان فیلم تحسین شده‌ای بوده است.

گزارش تصویری مرتبط