جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا، در ۶ ژانویه ۲۰۲۵ پس از نزدیک به یک دهه نخستوزیری، استعفای خود را اعلام کرد. در ماههای اخیر و پس از ۹ سال، محبوبیت جاستین ترودو در میان رأیدهندگان و حتی همحزبیهایش به شدت کاهش یافته بود.این مرد خوشپوش و خوشچهره آمریکایی که حالا 53 سال دارد. خستهتر از آن بود که به یک جنگ داخلی بر سر کرسی نخست وزیری تن دهد و نه فقط ریاست دولت بلکه او کرسیهای پارلمان را نیز از دست داده است.
جاستین ترودو در یک روز سرد زمستانی در اتاوا پایتخت کانادا اعلام کرد که دیگر نمیتواند به این جنگ ادامه دهد و ترجیح می دهد پارلمان را منحل و آینده کانادا را به تازه نفسان سیاست بسپارد. تازه نفسانی که از حزب محافظه کار میآیند و چندان دل خوشی از ایران ندارند و در مقابل ممکن است با ترامپ به توافقات خوبی برسند به هرحال هردو افراطی هستند و مخالف مهاجران غیر قانونی، امری که کانادا در سالهای گذشته در سیستم مهاجرتی خود سیاست درهای باز را در پیش گرفته بود و عمده ایرانیان داخل کشورمان برای مهاجرت، انتخاب اولشان کانادا بوده است. اما اینکه حالا در دولت جدید این کشور همچنان همان سیستم مهاجرپذیری را دنبال کند یا نه در هالهای از ابهام است! آنها راست افراطی هستند و مشخص نیست که در رابطه با کشورمان چه سیاستی را دنبال کنند؟ در ادامه گزارشی از نیویورک تایمز و پس از آن تحلیل کوتاهی از یک کارشناس بین الملل را می خوانیم:
روزنامه نیویورک تایمز درباره استعفای ترودو به یک دیدار اشاره کرد؛ این روزنامه نوشت: آقای ترودو هفته ها با فشار فزاینده ای از درون صفوف حزبش مواجه شده است. ترودو همچنین تحت فشار حزب محافظه کار بود که در نظرسنجی های اخیر برتری دورقمی را نسبت به حزب لیبرال به خود اختصاص داده است. پیر پولیور، رهبر محافظهکاران، روز دوشنبه ویدئویی را در رسانههای اجتماعی منتشر کرد که در آن دیدگاه دیگری از حکومت را ترویج میکرد: با اشاره به مالیات کربن نامحبوب ترودو اشاره میکند که مالیات را حذف کنید، خانهها را بسازید، بودجه را اصلاح کنید و جنایت را متوقف کنید.
این تحولات در حالی رخ می دهد که کانادا در حال بحث در مورد چگونگی بهترین برخورد با تعهد آقای ترامپ برای اعمال تعرفه هایی است که توافق تجاری بین کانادا، ایالات متحده و مکزیک را به هم می زند. (آقای ترامپ همچنین مکزیک را تهدید به اعمال تعرفه کرده است و میگوید که میخواهد هر دو کشور به جریان مواد مخدر و مهاجران غیرقانونی به ایالات متحده رسیدگی کنند.)
تعرفه ها به طور بالقوه برای اقتصاد کانادا که به شدت به صادرات، به ویژه نفت و خودرو وابسته است، مخرب خواهد بود. ایالات متحده و کانادا بزرگترین شرکای تجاری یکدیگر هستند.
آقای ترودو در اواخر نوامبر از آقای ترامپ در مارآلاگو، کلوب خصوصی و اقامتگاه وی در فلوریدا دیدن کرد و دولت او در حال مذاکره برای رسیدگی به نگرانی های رئیس جمهور منتخب در مورد امنیت مرزها بود به این امید که او در مورد خود تجدیدنظر کند که به نظر نمی رسد این مذاکرات ثمربخش باشد. در اوایل دسامبر، آقای ترامپ در پستی در شبکه های اجتماعی آقای ترودو را به سخره گرفت و نخست وزیر کانادا را به عنوان «جاستین ترودو فرماندار ایالت بزرگ کانادا» توصیف کرد.
روز دوشنبه، آقای ترامپ در پاسخ به استعفای آقای ترودو دوباره پیشنهاد کرد که کانادا باید به "پنجاه و یکمین ایالت" آمریکا تبدیل شود و در شبکه های اجتماعی گفت که اگر کانادا با ایالات متحده ادغام شود، مالیات ها کاهش می یابد و هیچ تعرفه ای وجود نخواهد داشت.»
این روزنامه در ادامه گزارش خود درباره سیاستهای ترودو ریبرندینگ نخست وزیر این کشور را به باراک اوباما تشبیه کرده و در اینباره نوشت: «آقای ترودو یک دهه را صرف ساختن یک برند سیاسی حول محور فمینیسم، طرفدار محیط زیست و مدافع پناهندگان و بومیان کرد و همان پیام تغییر و امید باراک اوباما را دنبال کرد. اما تحلیلگران می گویند برند آقای ترودو که به نظر می رسد در تضاد با آقای ترامپ باشد، دیگر برای او کار نمی کند.
دارل بریکر، مدیر اجرایی روابط عمومی ایپسوس (یک شرکت تحقیقات جهانی بازار و متخصص در نظرسنجی) گفت: «او در راه خود با موجی مواجه شد و وقتی موجی را سوار شوید، می تواند شما را بلند کند. اما از طرف دیگر، اگر پیاده نشوید، شما را زمینگیر خواهد کرد.»
نظرسنجی ایپسوس که در اواخر دسامبر منتشر شد نشان داد که لیبرال ها ۲۵ درصد از محافظه کاران عقب تر هستند.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حالا با این شرایطی که این روزنامه آمریکایی شرح داده است؛ به نظر میرسد محافظهکاران پیروز قطعی هستند و قدرت را در این کشور به دست خواهند گرفت و ترودو خستهتر از آن است که بخواهد بماند و به مبارزه ادامه دهد تا شاید کرسیهای از دست رفته را در پارلمان به دست بیاورد که این مهم بسیار بعید به نظر خواهد رسید.
دراین باره با علی نصری کارشناس ارشد روابط بین الملل و دیپلماسی عمومی، گفتگو کردهایم. او در رابطه با اینکه در وهله اول چه چیز سبب شد که این نخست وزیر لیبرال عطای نخست وزیری را به لقایش ببخشد گفت: «این تصمیم نتیجه ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی بود که در سالهای اخیر، محبوبیت ترودو بهطور قابلتوجهی کاهش یافت. مسائلی نظیر افزایش هزینههای زندگی، بحران مسکن و ناکامی در تحقق وعدههای انتخاباتی، موجب نارضایتی عمومی شد. نظرسنجیها نشان میداد که حزب لیبرال در آستانه شکست در انتخابات فدرال آینده قرار دارد.»
نصری با تاکید بر اینکه دوران نخستوزیری ترودو با چندین بحران همراه بود که اعتبار او را خدشهدار کرد، گفت: «از جنجالهای رسانهای گرفته، مانند انتشار تصاویری از او با صورت رنگشده (بلکفیس) در سال ۲۰۱۹ که اتهامات نژادپرستی را بهدنبال داشت، تا اتهامات مربوط به دخالت چین در انتخابات کانادا و ارتباط برخی اعضای حزب لیبرال با این موضوع، و همچنین شیوه مدیریتش در بحران پاندمی کرونا، همه عواملی بودند که دست در دست هم دادند تا انتقادات گستردهای را متوجه او و دولتش کنند.در دوران پاندمی، سیاستهای سختگیرانه قرنطینه و محدودیتهای اعمالشده توسط دولت او، بهویژه در میان مشاغل کوچک و اقشار کمدرآمد، باعث نارضایتیهای گستردهای شد. اعتراضات موسوم به «کاروان آزادی»، که با جنبش رانندگان کامیون شکل گرفت، نمونه بارزی از نارضایتیها بود که جامعه کانادا را دو قطبی کرد»
این کارشناس بینالملل با اشاره به تنشهای سیاسی این کشور افزود: «ترودو همچنین با فشارهای داخلی در حزب لیبرال مواجه بود. استعفای ناگهانی کریستیا فریلند، وزیر دارایی، که از سیاستهای اقتصادی ترودو بهعنوان «ترفندهای سیاسی پرهزینه» انتقاد کرده بود، نشانهای از شکافهای عمیق در داخل حزب بود. این استعفا تنها ماهها پیش از کنارهگیری ترودو رخ داد و بیانگر نارضایتی گسترده در میان اعضای ارشد حزب بود.
موضوع دیگری که در سقوط محبوبیت ترودو در بخشهایی از جامعه کانادا نقش داشت، سیاستهای فرهنگی لیبرالها و بهویژه افراط در ترویج فرهنگ موسوم به «وُک» بود. این سیاستها باعث شد تا بخشی از جامعه، بهویژه در مناطق محافظهکارتر کانادا، از دولت فاصله بگیرند. این موضوع در چندین نظرسنجی بهعنوان یکی از دلایل کاهش محبوبیت ترودو مطرح شده است.»
نصری با اشاره به آمدن مجدد ترامپ و فشار او به کانادا درباره تعرفه ها و الحاق این کشور به ایالات متحده بیان کرد: «انتخاب مجدد دونالد ترامپ در ایالات متحده در نوامبر ۲۰۲۴، فشارهای جدیدی بر دولت کانادا وارد کرد. ترامپ تهدید کرده بود که در صورت عدم تغییر در سیاستهای تجاری و مهاجرتی کانادا، تعرفه ۲۵ درصدی بر تمام کالاهای کانادایی اعمال خواهد کرد. این تهدیدها، بههمراه لحن تحقیرآمیز ترامپ علیه ترودو، از جمله خطاب کردن او بهعنوان «فرماندار ایالت کانادا»، اعتبار بینالمللی ترودو را تضعیف کرد. البته برخی تحلیلگران در فضای مجازی استعفای ترودو را به انتخاب مجدد ترامپ و اظهارات او درباره الحاق خاک کانادا به ایالات متحده مرتبط میدانند، که این تحلیل نادرست است و نادیده گرفتن بحرانهای عمیق سیاسی و اقتصادی درون کانادا میباشد.»
این کارشناس در پاسخ به علل استعفای نخست وزیر کانادا در این برهه زمانی که چیزی هم به ساکن شدن ترامپ در کاخ سفید نمانده است بیان کرد: «استعفای جاستین ترودو نتیجه مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی بود که نشاندهنده پایان دوران طولانی رهبری اوست. کاهش حمایت عمومی، جنجالهای رسانهای، فشارهای اقتصادی بهویژه در حوزه مسکن، تنشهای داخلی حزب و رشد جریانهای راستافراطی در غرب و بهویژه آمریکا، همگی به این تصمیم منجر شدند.
کانادا اکنون با فضایی سیاسی روبهرو است که میتواند مسیر تازهای را برای حزب لیبرال و کشور ایجاد کند. بر طبق نظرسنجیها پیشبینی میشود که در انتخابات آینده، حزب محافظهکار به رهبری پیر پالیو دولت را در دست بگیرد.»
نصری در پاسخ به اینکه قدرت گرفتن محافظهکاران چه شرایطی را برای کشورمان و مهاجران ایرانی رقم خواهد زد افزود: «با پیشبینی پیروزی حزب محافظهکار در انتخابات آینده کانادا، روابط ایران و کانادا ممکن است با چالشهای جدیدی مواجه شود. رویکرد سنتی محافظهکاران نسبت به ایران، از جمله حمایت آنها از سیاستهای احتمالی فشار حداکثری ترامپ بر ایران، میتواند تعاملات دو کشور را محدودتر کند و بر ایرانیان مقیم کانادا نیز تأثیر بگذارد. پیر پالیو اخیراً در یک مصاحبه حتی از حمله نظامی احتمالی اسرائیل به مراکز هستهای ایران حمایت کرده بود.
حزب محافظهکار کانادا تاریخچهای از رویکردهای سختگیرانهتر نسبت به ایران دارد؛ که شامل تشدید تحریمهای اقتصادی، محدود کردن همکاریهای دیپلماتیک و افزایش نظارت بر فعالیتهای ایرانیان در کانادا میشود. به عنوان مثال، در دورههای گذشته که محافظهکاران بر سر کار بودند، شاهد بودیم که روابط دیپلماتیک با ایران به حالت تعلیق درآمد و سفارتخانهها بسته شدند.
این تغییرات احتمالی میتواند بر زندگی روزمره ایرانیان در کانادا تأثیر مستقیم بگذارد، از جمله در زمینههای ویزا، مهاجرت، و دسترسی به خدمات اجتماعی. همچنین، ایرانیان ممکن است با سختگیریهای بیشتری در مورد مسائل مالی و بانکی مواجه شوند.
این وضعیت همچنین میتواند بر دانشجویان و محققان ایرانی که در کانادا به فعالیتهای علمی و آکادمیک مشغول هستند تأثیر بگذارد و تبادلات علمی و فرهنگی را محدود کند.با در نظر گرفتن این تحولات، جامعه ایرانیان مقیم کانادا و سیاستگذاران ایرانی باید برای رویارویی با این تغییرات آماده باشند و استراتژیها و تصمیمات خود را متناسب با شرایط جدید تنظیم کنند.»