عراقچی به دنبال صلح عادلانه در خاورمیانه

حسن بهشتی‌پور تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، سفر عراقچی به عراق و مصر را که رسانه‌های عربی خبر از آن دادند، در ادامه دیپلماسی مهار جنگ یا مهار توسعه‌طلبی اسرائیل دانست و اظهار کرد: به همین دلیل بود آقای عراقچی شجاعانه به بیروت سفر کرد تا به مردم بیروت و لبنان اعلام کند که هدف از این سفر، تقویت روابط و همکاری‌های دو جانبه است و ایران در این شرایط از آن‌ها حمایت می‌کند. پس از آن، ایشان به عربستان سعودی و سپس به قطر رفت که هر دو کشور تأثیر تعیین‌کننده‌ای در معادلات صلح در خاورمیانه دارند. قطر به عنوان یکی از طرف‌های مذاکره‌کننده برای آتش‌بس در غزه با همکاری مصر عمل کرده است و عربستان سعودی نیز در معادلات قدرت آینده خاورمیانه نقش بسزایی دارد. این موضوع به‌ویژه در خصوص صلح ابراهیم که به دلیل حوادث هفتم اکتبر عملاً بی‌نتیجه ماند، حائز اهمیت است.

اهمیت عراق به دلیل هم‌مرز بودن با سوریه و ایران است

مصر  نقش کلیدی‌اش در تحولات غزه دارد

وی افزود: ادامه این روند از سوی عراقچی در عراق و مصر که هر دو کشور تأثیر تعیین‌کننده‌ای دارند، بسیار مهم است. عراق به دلیل هم‌مرز بودن با سوریه و ایران و مصر به دلیل نقش کلیدی‌اش در تحولات غزه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. سفر عراقچی به مصر اگر محقق شود، می‌تواند به عنوان یک نقطه عطف در روابط دو کشور تلقی شود. به یاد ندارم که وزیر خارجه‌ای در کشورمان پس از انقلاب به مصر سفر کرده باشد، ولی به طور کلی این سفر می‌تواند اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.

هدف عراقچی از سفر به عراق و مصر، ایجاد راه‌های دستیابی به یک صلح عادلانه در خاورمیانه خواهد بود

بهشتی‌پور با بیان اینکه عادی‌سازی روابط ایران و مصر در معادلات قدرت آینده خاورمیانه بسیار تعیین‌کننده است، گفت: همانطور که عادی سازی روابط ایران و عربستان یک نقطه عطف بود، عادی‌سازی روابط ایران و مصر هم یک نقطه عطف در روابط دوجانبه و معادلات قدرت در غرب آسیا و شمال آفریقا است. این سفر به وضوح محور اصلی‌اش علاوه بر روابط دوجانبه، موضوع صلح و ثبات در منطقه و راه‌های دستیابی به یک صلح عادلانه در خاورمیانه خواهد بود. به هر حال، آتش‌بس در غزه و لبنان به‌هم‌پیوسته‌اند و نمی‌توان آن‌ها را از یکدیگر جدا دانست. این در تضاد با رویکرد نتانیاهو است که به دنبال افزایش بحران‌هاست، به‌ویژه تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ۱۵ آبان، امیدوار است بتواند با آمدن ترامپ وضعیت خود را در اسرائیل تثبیت کند. نتانیاهو به شدت تحت فشار است اگرچه با ترور رهبران حزب‌الله برای خود دستاوردسازی انجام داد اما به نظر می‌رسد این موضوع همچنان به عنوان یک اصل اساسی دنبال می‌شود که اسرائیل به دنبال خلق بحران است و ایران برعکس می‌خواهد به صلح و ثبات در منطقه برسد.

همکاری کشورهای منطقه با ایران به‌خاطر جلوگیری از تبدیل شدن به شریک جرم متجاوز است

وی با اشاره به مولفه‌هایی که در رایزنی با کشور‌های منطقه مورد نظر دستگاه دیپلماسی ایران است، تصریح کرد: عراق به دلیل مجاورت با سوریه و ارتباطاتش با گروه‌های فعال در این کشور، در موقعیت حساسی قرار دارد و گروه‌های مقاومت عراق می‌توانند علیه اسرائیل دست به اقداماتی برنند این گروه‌ها مثل حشدالشعبی می‌توانند تعیین کننده باشند. یکی از برنامه‌های رژیم اسرائیل برای دسترسی به ایران، استفاده از خاک عراق است، چراکه جنگنده‌های آن‌ها نیاز به سوختگیری دارند. با این حال، دولت عراق به‌طور رسمی اجازه چنین اقدامی را نداده است. کشورهای عربستان، امارات و قطر نیز به همین ترتیب، به‌طور رسمی اعلام کردند که اجازه استفاده از آسمان خود را به اسرائیل نخواهند داد. این موضوع نه تنها به دلیل ایران، بلکه به‌خاطر جلوگیری از تبدیل شدن به شریک جرم متجاوز است. در این مسئله عراق به‌دلیل داشتن مناسبات نزدیک با آمریکا و سیاست‌های آن کشور، می‌تواند نقش مهمی در این معادلات ایفا کند. عراق با هماهنگی ایران، عربستان سعودی، مصر و ترکیه، می‌تواند اقدام مشترکی صورت دهد تا مهار توسعه‌طلبی اسرائیل ممکن شود. این امر به شرطی میسر است که اراده لازم در آنکارا، ریاض و قاهره وجود داشته باشد.

پیام قالیباف در لبنان نشان‌دهنده اراده جدی ایران برای برقراری صلح در منطقه‌ای است

بهشتی‌پور با اشاره به سفر رییس مجلس شورای اسلامی به بیروت، خاطرنشان کرد: اقدام قالیباف هم یک سفر نمادین بود و پیام رهبری و رییس‌جمهور را به لبنان مخابره کردند. آقای قالیباف به عنوان رییس مجلس از طرف ایران نشان دادند که در صحنه حضور دارند و فقط با حرف این حمایت صورت نمی‌گیرد و تا جایی که امکان دارد ایران کمک کننده صلح و ثبات در لبنان است. پیام آقای قالیباف از یک سو روشن است و نشان‌دهنده حمایت از مردم لبنان است و از سوی دیگر، بیانگر اراده جدی ایران برای برقراری صلح و ثبات از طریق همکاری‌های منطقه‌ای است. همچنین، اقدام نمادین ایشان، که خودشان خلبان هواپیما برای سفر به لبنان بودند، نشان می‌دهد که مسئولان ایران در ه ابعاد آمادگی لازم را دارد.