فولاد SPK یا 1.2080 چیست؟

فولاد SPK، که نام دیگر آن در استاندارد  DIN آلمان، X210Cr12 قرار دارد، از فولادهای محبوب صنعت آلیاژهاست. دلیل این موضوع، خواص فوق‌العاده آن است. از سختی و استحکام عالی تا چقرمگی نسبتا مناسب، از خصوصیات مهم این فولاد است. فولاد 2080 از نوع آلیاژ کرومی بوده و عناصر کربن، کروم با درصد بالایی در ترکیب شیمیایی خود داراست.

با ایجاد تغییراتی در ترکیب شیمیایی این فولاد نظیر اضافه کردن وانادیوم و تنگستن و تغییر مقدار کروم، می‌توان به فولادهای SPKR و SPKNL رسید. تفاوت در ترکیبات شیمیایی می‌تواند منجر به تفاوت قیمتی شود. برای مثال قیمت فولاد SPKR ممکن است با قیمت دو فولاد دیگر در خانواده SPK متفاوت باشد. همچنین، به صورت تسمه و میلگرد در بازار قابل تهیه است.

کاربرد فولاد (1.2080) SPK در صنایع مختلف

فولاد 1.2080 به دلیل خواص و ویژگی‌های خاص خود، در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد. برخی از این کاربردها شامل موارد زیر است:

قالب‌سازی

فولاد 1.2080 به دلیل سختی و مقاومت بالا، در ساخت قالب‌های شکل‌دهی برای تولید قطعات و قالب‌های پلاستیکی، فلزی و رزینی استفاده می‌شود.

صنایع ماشین‌سازی

به دلیل خاصیت مقاومت در برابر فشار و حرارت، فولاد 2080 در ساخت قالب‌های لوله و سنبه برای تولید قطعات فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

صنایع موسیقی

 فولاد 1.2080 به دلیل مقاومت در برابر ضربه، در ساخت قطعات و ابزار‌آلات موسیقی مانند قالب پیانو استفاده می‌شود.

صنعت ساخت و ساز

در ساخت ابزارآلات برش‌کاری مانند برش چوب و دستگاه‌های برش فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های فولاد spk

ویژگی‌های این فولاد عبارتند از:

سختی

سختی، یکی از ویژگی‌های فوق‌العاده  فولاد SPK است. این فولاد از طریق فرآیند حرارتی و ترمیمی به سختی بالایی دست می‌یابد. 

قابلیت ماشین‌کاری

این نوع فولاد امکان ماشین‌کاری دقیق و بهره‌ور را فراهم می‌کند. یکی از مزایای قابلیت ماشین‌کاری فولاد SPK، قابلیت برش‌پذیری بالای آن است. این فولاد به دلیل ساختار خود، مقاومت بالایی در برابر سایش دارد. این ویژگی باعث می‌شود که ماشین‌کاری فولاد SPK به صورت دقیق و با کیفیت بالا انجام شود، بدون اینکه ابزارها زود خراب شوند یا کاهش قابل توجهی در عمر خود داشته باشند.

روش تولید فولاد spk

پیش‌تر به طور مفصل درمورد فرآیند تولید فولاد 1.2080، صحبت کرده‌ایم. اما به صورت مختصر روش تولید آن شامل چند مرحله مهم است که به ترتیب عبارتند از: 

فرآیند تولید مواد اولیه

روش تولید فولاد SPK با تولید مواد اولیه مناسب آغاز می‌شود. مواد اولیه معمولاً شامل آهن اسفنجی، فولاد ذوب شده، و فولادهای قابل بازیافت است. این مواد اولیه با استفاده از پروسه‌های مختلفی مانند کوره‌های قوس الکتریکی، یا فرآیندهای دیگر به فولاد مورد نیاز برای تولید 1.2080 تبدیل می‌شوند.

 فرآیند آبکاری و تصفیه

پس از تولید مواد اولیه، فرآیند آبکاری و تصفیه انجام می‌شود. در این مرحله، سنگ‌های آهن و دیگر آلاینده‌ها از فولاد جدا می‌شوند و ترکیبات مورد نیاز برای تولید فولاد SPK به آن اضافه می‌شوند. عملیات آبکاری شامل شستشو، سنگ‌زدایی، و تصفیه فولاد است که منجر به بهبود کیفیت و خواص نهایی فولاد می‌شود.

تفاوت فولاد SPK و SPK-NL

تفاوت اصلی فولاد 1.2080 (spk) با فولاد 1.2379(spknl)، در ترکیب شیمیایی آنهاست. فولاد spk، درصد کربن و منگنز بیشتری دارد. از سوی دیگر به ترکیب فولاد SPKNL 1.2379، دو عنصر وانادیوم و مولیبدن اضافه شده است.  استاندارد آلمان فولاد 2379، X155CrVMo12-1 است و استاندارد آلمان فولاد 2080، X210Cr12 قرار دارد.

تفاوت فولاد SPK و  SPK-R

در ترکیبات فولاد SPKR یا 1.2436، کربن بیشتری نسبت به فولاد spk وجود دارد. همچنین، دو عنصر تنگستن و مولیبدن نیز به ترکیبات آن اضافه شده است. نام دیگر فولاد 2436 در استاندارد آلمان، X155CrVMo12-1 است. 

خواص مکانیکی فولاد SPK

سختی این فولاد، 255 (HB) قرار دارد. اما در بحث خواص مکانیکی، اگر فولاد 2080 را در دمای بالا قرار دهیم، ممکن است سختی خود را در سطح عالی حفظ نکند. از سوی دیگر اگر در دمای پایین قرار داده شود، احتمالا مقاومت به سایش پایین‌تری از خود نشان دهد. اما لازم به ذکر است که با وجود این موارد باز هم جزو پرکاربردترین و محبوب‌ترین فولادهای بازار آهن قرار دارد.

خواص فیزیکی فولاد ابزاری سردکار SPK

از مهمترین خواص فیزیکی فولاد 2080 یا spk می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سخت‌کاری فولاد SPK

فولادهای خانواده spk، جزو فولادهای سخت کار قرار دارند. در واقع، این فولادها باید تحت عملیات سخت کاری و بازپخت قرار بگیرند تا به خواص مطلوبی برسند. بعد از این امر، فولاد در دمای 648 درجه سلسیوس قرار می‌گیرد و سپس به آرامی در هوا خنک می‌شود. با این کار، از تنش‌های داخلی فولاد کاسته و جلوگیری می‌شود.

عملیات حرارتی یکی از مراحل بسیار مهم در فرآیندهای تولید فولاد است که با استفاده از تغییر دما و زمان، تغییراتی در خواص فولاد ایجاد می‌کنند. در عملیات حرارتی فولاد SPK فولاد را به دماهای مشخصی رسانده می‌شود تا ترکیبات داخلی آن تغییر کنند و ساختار داخلی آن بهتر شود. این فرآیند شامل آنیلینگ، سخت کردن و تنظیم خواص مکانیکی و حرارتی دیگر است. 

عملیات حرارتی فولاد 1.2080 تاثیرات زیادی در خواص آن ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، سخت‌کردن فولاد SPK می‌تواند باعث توسعه قابل توجهی در سختی، مقاومت در برابر فشار و سایر خواص مکانیکی فولاد شود. همچنین، تنظیم خواص حرارتی می‌تواند مقاومت فولاد در برابر تغییرات دما و حرارت را افزایش دهد. در عملیات حرارتی، پارامترهای مهمی مانند دما، زمان نگه‌داشت، سرعت سرد شدن و فرآیند انجام می‌شوند که بسیار پراهمیت هستند.

عملیات ساچمه‌زنی فولاد spk یا 1.2080

عملیات ساچمه‌زنی فولاد SPK، مرحله‌ای بسیار حساس است. زیرا این فرآیند باید با بالاترین دقت ممکن انجام شود. در این عملیات، اگر حرارت و دما به حد کافی باشد، سختی مناسبی برای فولاد تنظیم می‌شود. اگر حرارت بیشتر از حد نیاز باشد، سختی فولاد بسیار زیاد شده و از سوی دیگر قابلیت ضربه‌پذیری فولاد کم می‌شود.

علاوه‌برآن، می‌توان با این عملیات، باعث افزایش عمر خستگی فلزات شد. برای این منظور، باید آن را در دمای 954 درجه سانتی‌گراد گرم کنیم. این گرم کردن باید در کوره انجام شود. در نتیجه، مشخصه‌های چقرمگی و سایشی توسعه پیدا می‌کند.

آنیل یا بازپخت فولاد ابزار SPK

آنیل کردن و بازپخت فولاد SPK یکی از مراحل مهم در فرآیند تولید این نوع فولاد است. در طول این فرآیند، فولاد حرارت دیده و سپس به طور کنترل شده خنک می‌شود. این فرآیند باعث تغییر و توسعه خواص مکانیکی فولاد 2080 می‌شود.

در مرحله آنیل یا بازپخت فولاد SPK، فولاد در دمای ۸۳۰-۸۰۰ درجه سانتی گراد حرارت می‌بیند. این دما، به‌طور کاملاً کنترل شده و دقیق تنظیم می‌شود تا فرآیند آنیل به‌خوبی انجام شود. در این مرحله، هدف اصلی حرارت‌دهی، کاهش تنش‌های داخلی در فولاد است. این کار، باعث افزایش استحکام و سختی فولاد می‌شود.

تامین‌کننده معتبر فولاد 1.2080 یا spk

خرید فولاد از تامین‌کنندگان معتبر همواره از الویت‌های صاحبان صنایع مختلف قرار دارد. زیرا کیفیت فولادهای خریداری شده بسیار پراهمیت است. همچنین این فولادها، باید از استانداردهای بین‌المللی پیروی کنند و خصوصیات لازم را داشته باشند. این خصوصیات نیز روی قیمت فولاد 2080 تاثیرگذار است. علاوه‌برآن، عوامل دیگری نیز مانند نوسانات نرخ ارز و… وجود دارد که روی قیمت تاثیر می‌گذارند.

مرجع مطلب:‌ میهن فولاد مهام