از «گشت ارشاد» تا «طرح نور» فقط دو نوروز فاصله افتاد

به گزارش مردم سالاری آنلاین، طرح «نور» توسط نیروی انتظامی در خیابان‌های شهر اجرا می‌شود، شاید بعد از ماجراهای شهریور ۱۴۰۱ خیلی‌ها گمان می‌کردند حضور گشت ارشاد در خیابان‌ها منتفی شده است، اما فقط باید دو نوروز می‌گذشت تا یک بار دیگر طرحی برای حجاب پا به خیابان‌ها بگذارد و در میادین اصلی مستقر شود.
هنوز تعطیلات نوروز سال ۱۴۰۳ تمام نشده بود که پلیس اعلام کرد از شنبه ۲۵ فروردین طرحی به‌نام «نور» برای مقابله با بدحجابی اجرا می‌کند. فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) در اولین اطلاعیه از سلسله اطلاعیه‌های چهارگانه خود نوشت: «فرماندهی انتظامی ضمنِ دعوتِ همگان به رعایت هنجارهای دینی و اخلاقی با هرگونه اَعمالِ ناهنجار و ضدِ ارزش‌هایِ جامعه که توسطِ افرادی معدود و هنجارگریز صورت می‌گیرد برابر قانون با جدیت برخورد خواهد کرد. از این افراد انتظار می‌رود ضمن رعایت هنجارهای ایرانی- اسلامی از جمله عفاف و حجاب از هر نوع رفتاری که مطلوب جامعه نیست بپرهیزند.»

اطلاعیه‌ای که در میان تنش‌های منطقه‌ای خیلی‌ها را متعجب کرد، با این وجود قرار همان شنبه ۲۵ فروردین شد. یک روز بعد از روز موعود فراجا اطلاعیه دوم خود را درباره طرح «نور» منتشر کرد: «با اجرای طرح نور از روز شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۳، خوشبختانه شاهد همکاری وصف ناپذیر مردم عزیز به ویژه بانوان فهیم و قانون‌مدار کشورمان با پلیس هستیم...فرماندهی انتظامی کشور به تمام مادران، خواهران و دختران سرزمین ایران اسلامی که با برادران خود در فراجا همگام و همسو بوده و با روشنفکری آگاهانه نسبت به قوانین جامعه ایران اسلامی تمکین دارند، تقدیر و تشکر خالصانه خود را ابراز می‌کند.»

پلیس عاری از خطا و اشتباه نبوده

چند روز بعد از اجرای طرح «نور» آهسته آهسته فیلم‌هایی از مواجهه پلیس با برخی زنان در فضای مجازی منتشر شد، تصاویری که نشان از تنش داشت، اما اطلاعیه سوم پلیس نشان داد که او از عملکرد خودش رضایت دارد، آن‌ها در بخشی از متن این اطلاعیه نوشتند: «گزارش‌های میدانی و بررسی‌های دقیق با ابزار هوشمند نشان‌داده است که وضعیت عفاف و حجاب در سطح کشور نسبت به قبل از اجرای طرح مطلوب‌تر بوده و این شرایط در روزها و هفته‌هایِ آینده روندِ بهتر و مناسب‌تری خواهد یافت.»

همچنین در بخشی دیگری از اطلاعیه سوم به اشتباهات احتمالی پلیس اشاره شد: «ناگفته پیداست که پلیس عاری از خطا و اشتباه نبوده و با هرگونه رفتار و کُنش اشتباه احتمالی ماموران نیز برخورد خواهد شد.»

توئیت متفاوت بعد از اعلام رضایت پلیس؛ برخی مسئولان تذکر گرفتند

بعد از آن‌که فراجا در اطلاعیه سوم خود نوشت: «پلیس عاری از خطا و اشتباه نیست.» عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب خبر داد: «برخی مسئولان به‌دلیل کارهای بی‌قاعده در حوزهٔ حجاب تذکر دریافت کرده‌اند.»

سیدمهدی فضائلی، در شبکه اجتماعی ایکس ضمن بازنشر بخشی از بیانات رهبری درباره حجاب نوشت: «رهبر انقلاب: کشف حجاب، هم حرام شرعی است هم حرام سیاسی است...منتها...دشمن با نقشه و برنامه وارداین کار شده، ما هم باید با برنامه و نقشه وارد بشویم. کارهای بی قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد/ پی نوشت: به تازگی برخی مسئولان به‌دلیل کارهای بی‌قاعده در حوزهٔ حجاب تذکر دریافت کرده‌اند.»

توئیت فضائلی که خبر از تذکر به مسئولان درباره نحوه برخورد با حجاب می‌داد با واکنش‌هایی از سوی موافقان و مخالفان گشت ارشاد همراه شد. در همین راستا یک توئیت قدیمی از او در فضای رسانه‌ای بازنشر شد که در آن نوشته بود: «ممکن است من و شما درباره برخی عملکردهای گشت امنیتی اجتماعی یا اثرگذاری آن حرف داشته باشیم اما این ربطی به اصل حجاب، ضروری بودن رعایت آن به عنوان یکی از احکام الله و لزوم برخورد متقضی با افراد هنجارشکن با فساد سازمان یافته ندارد؛ همینطور لزون رعایت حرمت پلیس.»

اما ساعتی پس از انتشار این توئیت قدیمی، مهدی فضائلی، در شبکه اجتماعی ایکس به آن واکنش نشان داد و نوشت: «‏ساعاتی است توئیت زیر به عنوان توئیت جدید بنده و به عنوان عقب نشینی از توئیت قبل در حال بازنشر است؛ ضمن تأیید محتوای این توئیت که مربوط به حدود ۱.۵ سال پیش است تأکید می کنم توئیت دیروز به قوت خود باقی است.»

حمله شریعتمداری به فضائلی

با این وجود برخی انتقادها به‌سمت عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب سرازیر شد، حسین شریعتمداری در یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت: «این پرسش از برادر عزیزمان آقای فضائلی در میان است که جناب ایشان از کدام جایگاه می‌فرمایند: «‌بتازگی برخی مسئولان به‌دلیل کارهای بی‌قاعده تذکر دریافت کرده‌اند»؟! چرا که با توجه به عضویت ایشان در دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، این تذکر به حضرت آقا نسبت داده می‌شود و شده است؟!

برادر فضائلی عزیز! بیت رهبر معظم انقلاب «‌سخنگو» ندارد و چنانچه تذکری ضرورت داشته باشد، مستقیماً و با ذکر مأخذ از سوی دفتر معظم‌له (آقایان گلپایگانی و حجازی‌) به اطلاع مخاطبان آن، اعم از مسئولان و یا مردم می‌رسد. توضیح آن که بیت معظم‌له حتی از به کارگیری واژه «‌یک مقام آگاه‌» نیز به شدت پرهیز می‌کند! از این روی، نظری که جنابعالی به حضرت آقا نسبت داده‌اید، خارج از روال یاد شده و از جانب شما، دور از انتظار بوده است.»

اما سردار جعفری، مسئول قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیه الله سپاه تذکر رهبری را تایید کرد و گفت؛«یک اشتباهی از جانب عوامل اجرایی طرح نور صورت گرفته و از جانب آقای فضائلی گفته می‌شود که حضرت آقا تذکری داده‌اند و این امر طبیعی است زیرا یا گزارشات به محضر رهبر انقلاب می‌رسد و یا ایشان در فضای مجازی رؤیت می‌کنند.»

برای زنان پرونده قضائی درست نمی‌کنیم

با همه این مسائل طرح «نور» همچنان ادامه دارد و برخی زنان توسط پلیس بازداشت می‌شوند، اما مقام قضائی اعلام کرد برای این گروه از زنان پرونده‌ای تشکیل نمی‌شود. حجت‌الاسلام محمدکاظم موحدی‌آزاد، دادستان کل کشور با بیان اینکه ما بنا نداریم برای نوامیس این مملکت پرونده قضائی درست کنیم و بعد از تذکر و تعهد و اصلاح پوشش فرد به منزل برمی‌گردد گفت: اکثر بانوان بعد از تذکر نسبت به اصلاح وضعیت پوشش خود اقدام می‌کنند.

همچنین پلیس در بخشی از اطلاعیه چهارم خود در این‌باره نوشت: «پلیس در هیچ حالتی به دنبال پرونده سازی برای موضوعات هنجاری و ارزشی نیست و به شهروندانِ عزیز این نوید را می‌دهیم که در نهایت طرح نور به سمت هوشمندسازی پیش خواهد رفت.»

در این میان برخی پیامک‌ها طی روزهای گذشته دست به دست شد که خبر از ثبت نام برای طرح تذکر لسانی به زنان با پوشش متفاوت می‌داد، اما پلیس بلافاصله درباره آن اطلاعیه صادر کرد، مرکز اطلاع رسانی فراجا، طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «لینک‌های منتشره جهت ثبت نام و نقش آفرینی در طرح تذکر لسانی و مقابله با کشف حجاب و برهنگی و موارد مشابه، از جانب پلیس نیست.»

همچنین سردار احمدرضا رادان، فرمانده فراجا اعلام کرد: «با حمایت های مجلس، دولت و قوه قضائیه و همراهی مردم اجرای طرح نور را با قوت، دقت و هوشمندی ادامه خواهیم داد.»

در واکنشی دیگر حجت الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری رئیس دیوان عالی کشور گفت: «مساله حجاب در نظام جمهوری اسلامی ایران، تنها یک امر عقیدتی و دینی نیست و یک امر قانونی است، تمام شهروندان چه معتقد به مبانی دینی باشند و چه نباشند باید به قانون عمل کنند.»

منتقدها چه می‌گویند؟

مسعود پزشکیان، منتخب تبریز در مجلس دوازدهم در خصوص اجرای طرح عفاف و حجاب گفت: «اگر ما اطلاع رسانی، هدایت و توجیه ‌کنیم، فرد می‌پذیرد راهی که می‌رود اشتباه است، اما زمانی که به زور می‌گوییم باید این کار را انجام دهی، این غیر از عناد و ایجاد عقده در دل فرد کار دیگری نمی کند. من به آقایان پیشنهاد می‌کنم بررسی کنند و قبل و بعد مداخله را ببیند؛ اگر وضع حجاب بهتر شده است ادامه دهند، اما اگر بدتر شد، این یعنی مردم را بدبین کرده‌اند و باید راه خود را تغییر دهند.»

عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به هزینه‌های مادی، روانی، اجتماعی و سیاسی بالای، مواجهه با مساله پوشش زنان گفت: «تا حالا چند بار دست در این حفره کرده و گزیده شده‌اند و همچنان هم در حال تکرار آن هستند. توجه ندارند که نتایج منفی این سیاست‌ها بسیار زیان‌بار است.»