حیوانات هم می‌خندند؟

به گزارش مردم سالاری آنلاین، بسیاری از حیوانات در زمان بازی و تفریح صداهایی تولید می‌کنند که منحصر به همان تعاملات اجتماعی دلپذیر است. محققان این آواهای صوتی را شبیه به خنده‌ی انسان در نظر می‌گیرند. آن‌ها با بررسی آواهای تولیدشده‌ی حیوانات در زمان بازی، دریافته‌اند که خندیدن تا چه اندازه در میان گونه‌های مختلف رایج است.

به نقل از زومیت، تیمی از دانشمندان در سال ۲۰۲۱، با انجام مطالعه‌ای ۶۵ گونه از حیوانات را شناسایی کردند که در حین بازی «می‌خندیدند». بیشتر این گونه‌ها از پستانداران بودند، اما تعداد کمی از گونه‌های پرندگان نیز در زمان بازی می‌خندیدند. این تجزیه و تحلیل می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا ریشه‌های تکاملی خنده را در انسان ردیابی کنند.

محققان در مطالعه‌ی سال ۲۰۲۱، گزارش دادند که از آنجایی که برخی از انواع رفتارهای حیوانات در بازی شبیه دعوا است، حیوانات ممکن است در حین بازی صدا تولید کنند یا بخندند تا از تشدید تعاملات و تبدیل بازی به رفتارهای تهاجمی و مضر جلوگیری کنند. ساشا وینکلر، انسان‌شناس زیستی از دانشگاه کالیفرنیا و نویسنده‌ی اصلی مطالعه به لایوساینس گفت: «برخلاف دعوا، بازی معمولا عملی تکراری است و مستقل از سایر رفتارهای اجتماعی مانند جفت‌گیری یا جستجوی غذا اتفاق می‌افتد.»

وینکلر توضیح می‌دهد که وقتی نوبت به شناسایی بازی می‌رسد، افرادی که در زمینه‌ی نخستی‌سانان مطالعه می‌کنند، می‌گویند: «وقتی ببینید، متوجهش می‌شوید». یکی از نشانه‌های بازی این است که نخستی‌سانان (نزدیک‌ترین خویشاوندان ما) دارای یک «چهره‌ی بازی» هستند که شبیه حالت چهره‌ی انسان‌هایی است که در حال لذت بردن از بازی و تفریح هستند.

وینکلر در زمان مطالعه‌ی میمون‌های رزوس (Macaca mulatta) متوجه شده بود که این میمون‌ها هنگام بازی به آرامی نفس نفس می‌زنند. بسیاری از نخستی‌سانان دیگر نیز در حین بازی سروصدا می‌کنند. هدف وینکلر و گرگ برایانت، استاد دانشگاه کالیفرنیا و یکی از همکارانش، این بود که پی ببرند آیا خنده در حیوانات ممکن است حتی گسترده‌تر نیز باشد. این دو برای پاسخ‌دادن به این پرسش، مطالعات قبلی را مرور کردند و به دنبال هر گونه نشانه‌ای از سیگنال‌های صوتی در هر حیوانی در زمان بازی، مانند نفس نفس‌زدن میمون‌های رزوس گشتند.

جستجو در یافته‌های مطالعات پیشین، ده‌ها مثال با گزارش‌هایی از سیگنال‌های صوتی بازی را در سرتاسر مطالعات علمی مربوط به پستانداران، به‌ویژه در میان نخستی‌سانان، جوندگان، گوشت‌خواران اجتماعی و پستانداران دریایی (به میزان کمتر) نشان داد.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ با بررسی طوطی‌های کیا که در نیوزیلند زندگی می‌کنند، نشان داد که اگر محققان صدای خنده‌های کیاها را ضبط کنند و آن را از طریق بلندگو پخش کنند، دیگر کیاها نیز به‌طور خودکار شروع به آوازخواندن می‌کنند. مطالعه نشان داد که چگونه خنده‌ی کیاها برای باقی پرندگان گونه‌ی خودشان، به ویژه برای فراهم‌سازی زمینه‌ی شروع بازی، به عنوان دعوت به خنده عمل می‌کند.

هیچ گزارشی از خنده‌های بازیگوشانه در مطالعات ماهی‌ها، دوزیستان و خزندگان وجود نداشت، شاید به این دلیل که نمی‌دانیم آیا این حیوانات اصلاً بازی می‌کنند یا خیر. تصور می‌شود که خنده در انسان نیز در زمان بازی و تفریح به وجود آمده است.این فرضیه توسط شواهدی از خنده‌های نفس‌گیر در حین بازی که در بسیاری از گونه‌های نخستی‌سانان دیده شده است، پشتیبانی می‌شود.

وینکلر می‌گوید خنده‌ی انسان نیز ممکن است از صدای نفس نفس‌زدن مشابهی تکامل یافته باشد که در طول دوران تکاملی به تلفظ صوتی «هاهاهاها» امروزی، تغییر کرده است. محققان می‌گویند مردم همچنان در حین بازی می‌خندند، اما ما خنده را در رفتارهای زبانی و غیربازی دیگر نیز گنجانده‌ایم و از خنده به روش‌های مختلفی برای انتقال طیف گسترده‌ای از احساسات مثبت یا منفی استفاده می‌کنیم.

خنده‌ی انسان از جنبه‌ی مهمی با خنده‌ی سایر حیوانات تفاوت چشمگیری دارد؛ مردم اغلب به عنوان راهی برای ایجاد مشارکت در گروه، با صدایی بلند و رسا می‌خندند. در مقایسه، بیشتر حیوانات با صدای بسیار آرامی می‌خندند. صدای خنده‌ی حیوانات معمولاً فقط توسط شریک خنده‌هایشان شنیده می‌شود.

در نتیجه، به نظر می‌رسد که خنده‌ی حیوانات ممکن است رفتاری فراگیر باشد که به جای شوخی و طنز، با پیوند اجتماعی و محبت در ارتباط است. جنبه‌ی اجتماعی خنده در مورد انسان نیز صادق است: ما زمانی که با دوستان خود صحبت می‌کنیم و جوک می‌شنویم، بیشتر می‌خندیم.

وینکلر می‌گوید: «واقعاً شگفت‌انگیز است که بسیاری از حیوانات نیز عملکرد مشابهی در صداسازی حین تفریح دارند. بااین‌حال، بخش‌های منحصربه‌فرد خنده‌ی انسان، حوزه‌ی مهم برای مطالعات آینده است.»