اما چرا واردات خودرو تا این اندازه به درازا کشیده است؟ «مسیح فرزانه» کارشناس بازار خودرو در گفتگو با اقتصاد ۲۴ دلیل مهم آن را کمبود منابع ارزی میداند که با وجود نیاز بازار به کالاهای اساسی، چون شیرخشک و گندم و دارو، خودرو را در خارج از نوبت قرار داده و دست کم مقدار محدودی در اختیارش گذاشته است. طبیعی هم هست به دلیل اینکه کشور در تشنگی ارزی به سر میبرد واردات خودرو در ابتدا یک خوشبینی غیرواقعی برای برخی از مصرف کنندگان ایجاد کرده بود که آن هم از سوی مسوولان به ویژه نمایندگان مجلس تقویت میشد. در صورتی که یکی از وزنههای بسیار سنگینی که به پای واردات خودرو بسته شده عدم تخصیص ارز مورد نیاز است. یعنی عملا آن مقدار وجود ندارد و اولویتهایی بالاتر از خودرو در کشور وجود دارد به ویژه در بحث دارو و شیر خشک و گندم. اینها سبب شده که کار واردات با محدودیت انجام شود.
ریسک بالای واردات خودرو برای بخش خصوصی
به گفته این کارشناس صنعت خودرو اتفاق دیگری که باید در نظر گرفت این است که تمام شرکتهایی که جدیدا در حوزه واردات خودرو اقدام کردند قریب به اتفاقشان شرکتهای تازه و نوپا هستند و در این پروسه تجربه کمی دارند. اما به طور کلی به دلیل شرایط پیچیده و گنگ اقتصادی حتی شرکتها هنوز ریسک واردات خودرو را نپذیرفتند. طبیعی هم هست، چون همه سرمایه گذار خصوصی هستند. اگر در مورد بخش خصوصی واردات بخواهیم نگاه کنیم، این ریسک را هنوز برنداشتند که ما برویم حتی اگر ارز آن تامین هست ما برویم در حجم بالاتر خودرو وارد کنیم. مثلا شرکتی که تویوتا کرولا را وارد کرده طبق شنیدههای من، محدود است و حدودا صد دستگاه وارد کرده اند؛ و عملا سازمان حمایت هم در این سری واردات آنقدر نظارت شدیدی میکند که عملا همان تعداد محدود را هم باید از طریق سامانه بفروشند.
این سیاستگذاری نامشخص واردات شرکتها را با چالش مواجه میکند که حتی اگر ارز لازم در حالت خوشبینانه در اختیارشان قرار بگیرد، در این وادی پا نمیگذارند، چون درصد ریسکشان را بالا میبرد.فعالان خودرو مانند دیگر بازارها از رکود حاکم بر بازار و نبود تقاضا گلایه دارند. اما با نزدیک شدن به بازار شب عید این بازار چه روندی را طی خواهد کرد؟ به گفته مسیح فرزانه پیش بینی میشود امسال هم طبق روالی سنتی، بازار شب عید را خواهیم داشت و تقاضاهایی شکل میگیرد، اما با توجه به رکود شدیدی که در بازار ایجاد کرده اند، اصلا با شب عید سالهای گذشته قابل قیاس نخواهد بود. دلیل مهم آن شرایط تورمی و کاهش قدرت خرید است که شمار افراد خریدار واقعی در بازار خودرو را کاهش داده است. این رکود ممکن است تا اردیبهشت سال آینده هم ادامه دار باشد و علاوه بر آن همزمان با افزایش قیمت نیز مواجه شود.
او با اشاره به قیمت خودروهای وارداتی که از شهریور ماه در مقاطع کوتاه افزایش ۶ درصد، ۱۰ درصد و ۱۵ درصدی را تجربه کردهاند میافزاید: از دو هفته پیش تاکنون تمام خودروهای وارداتی در بازار با افزایش قیمت مواجه شدهاند، یعنی تقریبا از کف ۴۰، ۵۰ میلیون در نظر بگیرید تا بعضا روی مدلهای لوکس که به یک میلیارد هم میرسد. این افزایش قیمت مجددا قابل پیش بینی است و حداقل از دی ماه به دلیل افزایش نرخ تورم میتوان آن را حس کرد.