چگونه قرار است «داروگر» از زمین بلند شود؟!

اخراج دو نماینده کارگر در دو روزِ پیاپی در یکی از قدیمی‌ترین برندهای تولید کشور، داروگر؛ این اتفاق نگران‌کننده است. وقتی فعالانی که ماه‌ها پشت کارگران و تولید ایستاده‌اند خیلی ساده اخراج می‌شوند، چطور می‌شود به وعده‌های احیای داروگر امید بست؛ اصلاً چطور کارفرمایی که هزار و یک مشکل دارد و داروگر را بعد از دهه‌ها تولید زمین زده، دو نماینده کارگر را طی دو روز متوالی اخراج می‌کند؟

تخلفات کارفرما بی‌شمار است اما نماینده کارگر اخراج می‌شود!

بیست و پنجم تیرماه، «حسین یوسف نژاد» از کارگران قراردادی و از اعضای شورای اسلامی کار کارخانه داروگر تهران از ورود به محل کار منع شد. آقای یوسف نژاد با حدود ۱۷ سال سابق کار، دو دوره از سوی کارگران به عنوان نماینده انتخاب شده بود و پیگیر مطالبات بسیارِ کارگران این کارخانه بود.

یوسف نژاد تنها نماینده کارگری نبود که با حکمِ «عدم نیاز کارفرما» اخراج شد؛ بیست و ششم تیرماه، یک روز بعدتر، «فرهاد مختاری» با ۱۱سال سابقه شورایی به دلیل پیگیری حقوق کارگران با برخوردهای سلیقه‌ای اخراج شد. او نیز سابقه‌ی سال‌های فعالیت صنفی برای احقاق حق همکارانش را در کارنامه دارد.

در کارخانه داروگر تهران در حال حاضر فقط ۳۵ کارگر باقی مانده‌اند که از اخراج همکاران‌شان ابراز نارضایتی می‌کنند و خواستار بازگشت به کار آن‌ها هستند. این کارگران از یکسو از وعده‌های مسئولان و شروع به کار کارخانه ناامید شده‌اند و از سوی دیگر از بی‌عدالتی رنج می‌برند؛ به گفته‌ی یک کارگر، گویا جای شاکی و متهم عوض شده، تخلفات کارفرما بی‌شمار است اما نماینده کارگر اخراج می‌شود!

داروگر از زمین بلند نشد!

ماجرای غمبار شرکت قدیمی داروگر، ماه‌هاست که در یک نقطه‌ی اوج دردناک متوقف مانده است؛ داروگر در سه چهار سال اخیر، به سراشیبی سقوط افتاده و به جایی رسیده که امروز جز یک «سردرِ باشکوه» چیزی از گذشته‌های این شرکت باقی نمانده؛ کارفرمای بخش خصوصی هرچه خواسته بر سر این شرکت آورده و حالا تولید در این کارخانه به اغما رفته است.

کارگران داروگر (همان ۳۵ تا ۵۰ نفر باقیمانده) که هر کدام بیش از ده سال سابقه کار دارند، در یکی دو ماه اخیر افت و خیزهای بسیاری را تجربه کرده‌اند. در روزهای ابتدایی خرداد، کارفرما آب پاکی را روی دست کارگران سرخورده‌ی این کارخانه ریخت و درب‌های کارخانه را پلمب کرد. یازدهم خرداد با تلاش فعالان کارگری و برگزاری تجمع پشت درب‌های بسته‌ی کارخانه، پلمب باز شد؛ آن روز رسانه‌ها تیتر زدند «درهای داروگر باز و چرخ‌ها به راه افتاد»! اما کارگران به پیشنهاد کارفرما از روز یازدهم تا صبح سه‌شنبه ۱۶ خرداد برای تعطیلات عازم خانه‌هایشان شدند که در نهایت صبح سه‌شنبه که به محل کار خود بازگشتند، مجددا با درهای بسته مواجه شدند. آن نمایشِ باز شدنِ درها بی‌فایده بود، داروگر از زمین بلند نشد و گویا قرار نیست به این زودی‌ها بلند شود!

شرکت داروگر، برندی با قدمت ۹۵ ساله است؛ در اواخر دهه ۶۰ بود که نماد داروگر روی تابلوی بورس اوراق بهادار نشست و همین، نقطه ‌عطفی در بهبود کیفیت صنعت فرآورده‌های بهداشتی کشور بود. همه چیز خوب پیش می‌رفت تا اینکه در ابتدای دهه‌ی نود شمسی عمده سهام این شرکت، در راستای اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی، در دو مرحله به فردی به نام بیژن اسماعیلی واگذار شد. این فرد پیشتر مالکیت دو شرکت دیگر زیرمجموعه هلدینگ داروگر را نیز خریداری کرده و آن شرکت‌ها را نیز به تعطیلی و ورشکستگی کشانده بود؛ وضعیت شرکت «روغن جهان» آیینه‌ای است که وضعِ رقت‌بار داروگر را منعکس می‌کند. و تنها روغن جهان نیست، این مدیرعامل صاحب چندین کارخانه است، «تولی پرس» و «یاس خرمشهر»، «شکلات کیوان» و ..... همه را این فرد به تعطیلی کشانده.

حالا درب‌ها بسته است، تولید کاملاً در اغماست، دستگاه‌ها خاموشند و خطر بیخ گوش ۳۵ کارگر و زمین‌ها و ماشین‌آلاتِ این شرکت ۹۵ ساله نفس می‌کشد؛ آیا به زودی ماشین‌آلات این شرکت به سرنوشت دستگاه‌های ارج دچار می‌شوند (قطعه قطعه شدن و فروش به بازیافتی‌ها) و زمین کارخانه به فروش می‌رسد؟

این فرد به کجا وصل است؟!

این احتمالات، واقعاً جدی‌ست و با اخراج دو نماینده کارگر نگرانی‌ها به نقطه‌ی اوج رسیده است؛ علی خدایی (عضو کارگری شورایعالی کار و رئیس هیات مدیره کانون شوراهای اسلامی کار استان تهران) که مدتی‌ست وضعیت داروگر را از نزدیک پیگیری می‌کند، اخراج دو فعال صنفی را اوج تخلفات مدیرعاملِ داروگر می‌داند و به ایلنا می‌گوید: متاسفانه مدیرعامل شرکت داروگر از چنان رانت و قدرتی برخوردار است که زور هیچ نهادی در کشور به او نمی‌رسد! عملاً گردنکشی می‌کند، علناً خلاف می‌کند، همه نهادهای کشور هم از این اتفاقات باخبر هستند اما متاسفانه اقدامی که باید صورت بگیرد، صورت نمی‌گیرد!

به گفته وی، مساله داروگر مساله جدیدی نیست، بیش از یکسال است که پرونده این شرکت در همه نهادهای بالادستی مطرح شده؛ او اضافه می‌کند: داروگر مصوبه‌ی شورای تامین دارد، از نهاد رئیس جمهوری در یک ماه گذشته پیگیری شده، با همه نهادهای تصمیم‌گیر جلسه داشته‌ایم و همه، همه چیز را می‌دانند. با هر فرد مسئولی صحبت می‌کنیم تایید می‌کند که «بله مدیرعامل خلاف کرده» اما هیچ کاری نمی‌کند! و برایمان علامت سوال است که این فرد به کجا وصل است و پشت او کیست که می‌تواند این همه خلاف علنی کند و هیچ کس مانع نمی‌شود!

خدایی اخراج اعضای شورای اسلامی داروگر را در ادامه‌ی تخلفات قبلی آقای مدیرعامل می‌داند و می‌گوید: براساس گزارشات موجود، این فرد بیش از بیست شرکت را در سال‌های اخیر در اختیار گرفته و همه را هم تعطیل کرده؛ این شرکت‌ها را در شهرهای مختلف تعطیل کرده و فقط در داروگر است که به سدِ محکمِ شورای اسلامی کار و فعالان کارگری برخورده؛ مسلم است که قصد داشته باشد این مانع را با اخراج از سر راه خود بردارد.

او بازهم تاکید می‌کند: نمی‌دانیم چرا هیچ نهادی نمی‌تواند با این فرد برخورد بکند، چه کسانی از او حمایت می‌کنند؟ جالب اینجاست که با هر مقام مسئولی که صحبت می‌کنیم، تخلفات عیان و برجسته‌ی او را تمام و کمال قبول دارد!

ناامید شده‌ایم!

عضو کارگری شورایعالی کار در انتهای صحبت‌هایش می‌گوید: متاسفانه اتفاقاتی این اواخر که در حوزه‌ی روابط کار می‌افتد و کوتاهی‌هایی که در رسیدگی به مشکلات کارگران صورت می‌گیرد، به سمتی پیش رفته که به تدریج از پایبندی به قانون و پیگیری قانونی ناامید شده‌ایم و این مساله تبعات خوبی ندارد.

ادعای اینکه «در رسیدگی به مشکلات کارگران کوتاهی‌های بسیار شده» ادعای عجیب و غریبی نیست که قابل اثبات نباشد، در چنین شرایطی چگونه قرار است داروگر از زمین بلند شود؟ کارگرانِ «روغن نباتی جهان»، کارخانه‌ای متعلق به همان هلدینگ داروگر که مدتهاست زیر غبار تعطیلی در سکوت فرو رفته، می‌گویند آبان ماه ۱۴۰۰ ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور از کارخانه ما بازدید کرد و گفت «اجازه نمی‌دهیم تولید در این کشور دچار وقفه شود، باید کارخانه روغن نباتی جهان با تمام ظرفیت کار کند». از آن روز و آن وعده‌ها، یک سال و ۹ ماه گذشته، در این مدت چه اتفاقی افتاده؟ تولید با تمام ظرفیت پیشکش، حتی یک درصد خطوط تولید هم فعال نیست.