به گزارش مردم سالاری آنلاین، در 20 ماه گذشته که دوره ششم مدیریت شهری تهران آغاز شده است، مسئولان شورا، شهرداری و متروی پایتخت تقریبا هر زمان که با سوال یا انتقادی درباره بروز خرابی، تاخیر و شلوغی در ناوگان متروی تهران مواجه می‌شوند، ریشه اصلی این مساله را کمبود ناوگان مترو معرفی می‌کنند و تاکید دارند با توجه به این که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم و دوره پنجم مدیریت شهری، گام مهمی برای نوسازی ناوگان و ورود واگن جدید به شبکه متروی تهران برداشته نشد، در حال حاضر ناوگان مترو دچار کمبودهای اساسی است و تا زمانی که این کمبودها برطرف نشود، مشکلاتی نظیر شلوغی قطارها یا خرابی‌هایی که بعضا پیش می‌آید، به صورت جدی رفع نخواهد شد. 

مدیران شهری پایتخت البته می‌گویند با توجه به این که از سال 96 تفاهم‌نامه‌ای با یک شرکت چینی برای واردات 630 دستگاه واگن منعقد شده است، در صورتی که ایران مبلغ پیش‌پرداخت مربوط به این قرارداد را به طرف خارجی بپردازد، با  وارد شدن واگن‌های چینی به متروی تهران، رفته‌رفته مشکلات ناشی از کمبود ناوگان کاهش خواهد یافت. این در حالی است که به گفته سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر، از زمانی که مبلغ مربوط به این پیش‌پرداخت به طرف چینی داده شود، 18 ماه طول می‌کشد تا اولین واگن وارد کشورمان شود و بعد از آن هم حداقل سه سال زمان می‌برد تا تمام واگن‌های مربوط به این قرارداد وارد ناوگان متروی پایتخت شود. 

البته شهرداری اخیرا تفاهم‌نامه‌ای را نیز با شرکت واگن‌سازی تهران منعقد کرده است که براساس آن قرار است که 113 واگن در داخل کشور تولید و به ناوگان متروی پایتخت اضافه شود. این 113 واگن شامل 15 رام قطار 7 واگنی و یک رام قطار 8 واگنی خواهند بود، اما نکته مهم این است که در این قرارداد نیز مشابه قرارداد شرکت مترو با طرف چینی، اولین واگن 18 ماه بعد از پرداخت مبلغ پیش‌پرداخت این قرارداد وارد ناوگان متروی پایتخت خواهد شد و آخرین خبرها نیز از این حکایت دارد که تا امروز 80 درصد مبلغ پیش‌پرداخت مربوطه توسط شهرداری تامین مالی شده و هنوز تمام مبلغ به شرکت واگن‌سازی تهران پرداخت نشده است. 

درباره پیش پرداخت قرارداد با شرکت چینی نیز آن‌طور که رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران به ایلنا گفته است، دولت متعهد شده که تمام مبلغ لازم برای پیش پرداخت این قرارداد را از محل درآمدهای حاصل از فروش نفت ایران به چین تامین کند، اما هنوز فرآیندهای اداری و بانکی مربوطه طی نشده است، اما با این حال این امیدواری وجود دارد که این فرآیندها تا پایان اردیبهشت به پایان برسد و پیش‌پرداخت قرارداد به شرکت چینی داده شود. البته علیرضا زاکانی، شهردار تهران وعده داده است که براساس تفاهم جدید با طرف چینی، در صورتی که این قرارداد عملیاتی شود، به جای 630 واگن، 790 واگن وارد ناوگان متروی تهران خواهد شد. 

با این وجود اما به نظر می‌رسد حتی اگر تا همین چند روز آینده، پیش‌پرداخت هر دو قرارداد واردات واگن مترو از چین و تولید واگن در داخل کشور پرداخت شود، بازهم تا پایان سال 1403 طول خواهد کشید که اولین واگن‌های مربوط به این قراردادها وارد ناوگان متروی تهران شود و بعد از آن هم اجرای کامل هر دو قرارداد یعنی واردات 790 واگن از چین و تولید 113 واگن در داخل کشور و اضافه شدن این واگن‌ها به شبکه متروی پایتخت حدود سه سال زمان خواهد برد؛ بنابراین تا چند سال آینده نمی‌توان امید زیادی به رفع مشکلات ناشی از کمبود ناوگان متروی تهران داشت. 

موضوع قرارداد واردات واگن از چین تقریبا نهایی شده است

در چنین شرایطی سوال مهم این است که چرا با وجود این که قرارداد سال 96 با شرکت چینی از دوره قبل مدیریت شهری پایتخت مطرح بود و مسئولان دوره جدید شهرداری بخصوص علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز بر همین اساس، مدیران قبلی را به کم‌کاری در به نتیجه رساندن تفاهم‌نامه قدیمی منعقدشده با طرف چینی متهم می‌کنند، خودشان زودتر برای به نتیجه رساندن این قرارداد اقدام نکردند و بعد از گذشت بیش از 20 ماه از شروع دوره ششم مدیریت شهری پایتخت، هنوز هم فرآیند پرداخت مبلغ پیش‌پرداخت واردات 630 یا 790 واگن از چین، به طور کامل طی نشده است تا مشکلات ناشی از کمبود ناوگان مترو نیز زودتر برطرف شود؟ 

این سوال را با مسعود درستی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه در میان گذاشتیم و او نیز در پاسخ به خبرنگار ایلنا گفت: منصفانه نیست که بگوییم شهرداری در 20 ماه گذشته در به نتیجه رساندن قرارداد واردات واگن از چین کم‌کاری کرده است و در این زمینه بخصوص شخص شهردار تهران نقش مهمی در پیشبرد فرآیندهای مربوط به این قرارداد داشته و آقای زاکانی به نوعی کل مدیریت شهری را برای عملیاتی کردن قرارداد واردات واگن از چین در کنار خود قرار داده است، چراکه ایشان شخصا خودشان پیگیر نهایی شدن این قرارداد بوده است و به نظر من، اگر کسی به جز آقای زاکانی شهردار تهران بود، برای عملی شدن این قرارداد تا امروز به همین نقطه هم نمی‌رسیدیم. 

وی افزود: در حال حاضر موضوع قرارداد واردات واگن از چین تقریبا نهایی شده و فقط مانده است که دولت جزئیات نحوه پرداخت مبلغ پیش‌پرداخت را با طرف چینی توافق کند و در داخل کشور نیز لازم است آقای شهردار یک یا دو جلسه دیگر با اعضای محترم هیات دولت و شخص معاون اول رئیس‌جمهور برگزار کند تا فرآیندهای مربوط به پرداخت این مبلغ تسهیل شود. به نظر می‌رسد که این قرارداد حتما در آینده نزدیک نهایی خواهد شد و انصافا آقای زاکانی در 20 ماه گذشته به صورت مستمر این موضوع را پیگیری کرده و با بنده و آقای هرمزی که در شرکت بهره‌برداری و شرکت مترو در این زمینه مسئولیت داریم، جلسات زیادی را برگزار کرده است و خود من از نزدیک شاهد تلاش‌های فراوان ایشان برای به نتیجه رساندن واردات واگن از چین بوده‌ام. 

اضافه شدن 126 رام به 135 قطار فعال در شبکه مترو با عملی شدن قراردادهای واردات و تولید واگن 

در این میان با توجه به این که واگن‌های مربوط به قرارداد واردات واگن از چین و تولید واگن در داخل کشور، همگی مربوط به واگن‌های خطوط درون‌شهری متروی تهران هستند (خطوط یک تا 7 به جز خط 5)، از مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو پرسیدیم که در حال حاضر چند واگن یا رام قطار فعال در شبکه متروی پایتخت (به جز خط 5) وجود دارد و آیا با وارد شدن تمام واگن‌های مربوط به این دو قرارداد، مشکلات مربوط به کمبود واگن در خطوط درون‌شهری متروی تهران به طور کامل برطرف خواهد شد؟ 

درستی در پاسخ به این سوال توضیح داد: در حال حاضر 135 رام قطار شامل 945 واگن فعال در شبکه درون شهری متروی تهران (به جز خط 5) وجود دارد و در صورت عملی شدن کامل قراردادهای تولید 113 واگن در داخل کشور و واردات 790 واگن از چین، 903 واگن معادل 126 رام قطار به ناوگان درون‌شهری متروی تهران اضافه خواهد شد. یعنی با عملی شدن کامل این دو قرارداد، ظرفیت قطارهای داخل گردش در متروی پایتخت حدودا دو برابر خواهد شد که برای رفع مشکلات کنونی ناشی از کمبود ناوگان موثر است، اما حتما برای افق 20 ساله شهر تهران کافی نیست. 

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو ادامه داد: براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، در 20 سال آینده، نه‌تنها خطوط هفت‌گانه موجود تکمیل می‌شود، بلکه چهار خط دیگر نیز به متروی پایتخت اضافه خواهد شد و تقریبا به اندازه تعداد تونل‌ها و ایستگاه‌هایی که هم‌اکنون برای مترو در شهر تهران احداث شده است، در دو دهه آتی تونل و ایستگاه جدید به متروی پایتخت اضافه خواهد شد. بنابراین بعد از عملی شدن کامل قراردادهای واردات از چین و تولید واگن مترو در داخل کشور، بازهم باید پیگیر تامین واگن‌های مورد نیاز شبکه متروی تهران باشیم. 

وی در ادامه تاکید کرد: سعی می‌کنیم در آینده براساس الگوی طراحی‌شده واگن ملی، تمرکز خودمان را بر تامین واگن‌های متروی تهران از داخل کشور بگذاریم و بتوانیم هم‌پای تونل‌ها و ایستگاه‌هایی که به شبکه مترو اضافه می‌شود، واگن‌های مورد نیاز را نیز در داخل کشور تولید کنیم تا عقب‌ماندگی بیشتری ایجاد نشود. 

برای اورهال واگن‌های مترو، نیازمند واردات قطعات مربوطه از کشورهای خارجی هستیم 

مدیرعامل شرکت بهره برداری متروی تهران در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که آیا برای تعمیرات پله‌برقی‌های مترو یا اورهال واگن‌ها نیاز به واردات تجهیزات از کشورهای دیگر وجود دارد یا همه قطعات مربوطه از داخل کشور تامین می‌شود، اظهار داشت: برای تعمیر و بازسازی پله‌برقی‌ها تمام قطعات مربوطه را از بازار داخل تامین می‌کنیم، اما برای اورهال واگن‌های مترو به انجام خریدهای خارجی احتیاج داریم و این قطعات را براساس روندهایی که از قبل وجود داشت، از کشورهای مختلف وارد کشورمان می‌کنیم. 

وی در پایان تصریح کرد: با توجه به این که در حال حاضر بسیاری از قطعات مربوط به واگن‌های مترو در داخل کشور بومی‌سازی شده‌اند، در سال‌های اخیر از حجم واردات تجهیزات مورد نیاز برای اورهال ناوگان کمتر شده است و امیدواریم با افزایش تعداد قطعات بومی‌سازی‌شده، سال به سال از میزان واردات قطعات مورد نیاز برای اورهال واگن‌های مترو کاسته شود.