به گزارش
مردم سالاری آنلاین، عموما در پرونده تنشزدایی میان کشورهای و بازیگران در نظام بینالملل، این وزاری خارجه هستند که عهدهدار ماموریت امضای صلح خواهند بود. فارغ از نمونههای محدود، این رویه تا حدود زیادی پذیرفته شده و مرسوم نیز هست. نمود بارز این امر را میتوان در جریان امضای برجام میان ایران و کشورهای ۱+۵ در اکتبر ۲۰۱۵ مشاهده کرد که وزاری خارجه طرفین امضا کنندهگان توافق بودند.
در توضیح چرایی سپردن شدن ماموریت ویژه تنشزدایی با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به دریابان علی شمخانی میتوان به چند نکته مهم اشاره کرد. اول اینکه شمخانی متولد شهر اهواز و از اعراب ایرانی است. تسلط دبیر شورای عالی امنیت ملی به عربی فصیح، به طور حتم در مذاکرات و ریزانی با کشورهای عربی تاثیرات ناخودآگاه و ملموسی را بر جای خواهد گذاشت.
در سطح دوم، مهمتر از عرب بودن، شمخانی، نقش ویژه و تجارب تاریخی خاص او در موضوع تنشزدایی عربی است که اهمیت دارد. مهمترین تجربه تاریخی در این زمینه را میتوان به نقشآفرینی خاص علی شمخانی در هشتمین کنفرانس سران کشورهای اسلامی در تهران در آذر ۱۳۷۶ ارجاع داد. در این مقطع، برای نخستین بار بعد از سال ۱۳۵۷، ولیعهد عربستان سعودی «شاهزاده عبدالله» که بعدا پادشاه این کشور شد، برای حضور در نشست سران کشورهای اسلامی به تهران سفر کرد. برخی روایتها از این امر حکایت دارند که در این مقطع علی شمخانی در ارتباطگیری و نزدیکی میان هیات عربستان با جمهوری اسلامی ایران نقشی بیبدیل را ایفا کرد. حتی نزدیکی به سطحی رسید که شاهزاده سعودی از منزل شخصی آیتالله هاشمی رفسنجانی نیز دیدار کرد.
در سطح سوم، بعد از اتمام کنفرانس سران کشورهای اسلامی در اقدامی بیسابقه، دریابان شمخانی وزیر دفاع وقت ایران نیز به ریاض رفت و توافقنامه دفاعی امنیتی میان دو کشور امضا شد. این اتفاق بیسابقه، شاید در سطح کلان مناسبت دو کشور قابل بازخوانی باشد، اما بدون تردید، عرب بودن و نزدیکی دریابان شمخانی به ولیعهد سعودیها در این موضوع بیتاثیر نبوده است.
با نظر به این ملاحظات، حالا به جرات میتوان انتخاب علی شمخانی برای پروژه مهم تنشزدایی تهران با کشورهای عربی را هوشمندانه مورد ارزیابی قرار داد. انتخابی که نه تنها از روی اجبار نبوده، بلکه گامی مهم در راستای کوتاه شدن مسیر مذاکرات و حصول توافق آسانتر با پایتختهای عربی حاضر در حوزه خلیج فارس باشد. ایفای نقشهای ویژه شمخانی در گفتگو با کشورهای عربی به ویژه عربستان سعودی نشان داده که انتخاب او تاثیری مثبت را در مذاکرات برجای گذاشته است.