خطر از دست رفتن رتبه‌های علمی بین‌المللی ایران

به گزارش مردم سالاری آنلاین، دکتر پیمان صالحی در گفتگو با ایسنا، در پاسخ به نگرانی‌ها در مورد غفلت از پژوهش و از دست رفتن رتبه‌های علمی ایران در سطح بین‌المللی و کاهش سرعت تولید علم گفت: نظام نوآوری یک نظام پیوسته است و در سطوح آمادگی فناوری یک تا سه، بحث پژوهش و پژوهش‌های بنیادی را داریم و آمار ارقام نشان می‌دهد که کشور ما در این حوزه فعالیت می‌کند.
وی در ادامه با ذکر مثالی در خصوص کشور چین توضیح داد: تا ۸ سال پیش، کشور چین در حوزه تولید علم بسیار عقب‌تر از آمریکا بود و الان می‌بینیم در بسیاری از حوزه‌ها پیشی گرفته است.به همراه آن از نظر فناوری و اقتصادی هم پیشرفت کرده است.
معاون پژوهشی وزارت علوم تصریح کرد: ما به هیچ عنوان از توجه به پژوهش کوتاه نخواهیم آمد.
صالحی به سیاست‌های کلی ابلاغی برنامه هفتم توسعه از سوی رهبری اشاره کرد و گفت: دو سیاست در حوزه پژوهش و فناوری اعلام شده است که یکی  از آن‌ها حفظ ضرب آهنگ رشد علمی کشور بوده است.  ما هم بر همین موضوع تاکید داریم و این اولویت اول ماست. ما بیش از ۸۰ هزار هیئت علمی در کشور داریم و ظرفیت علمی ما در تولید علم خیلی بیشتر از این ۸۰ هزار نفر است.
وی صراحتاً اعلام کرد که نگرانی‌هایی در زمینه کاهش رتبه علمی کشور وجود دارد و ادامه داد: طبق مصوبه برنامه ششم قرار بود که سهم منابع پژوهشی را به ۴ درصد از GDP‌ برسانیم‌. در حالی که الان عنوان می‌شود که این سهم ۰.۴۷ درصد است. ولی من این میزان را نیز قبول ندارم؛ چرا که ۸۰ درصد از یک میلیارد دلار بودجه آموزش عالی در حقوق و دستمزد هزینه می‌شود و نباید تصور کرد که کل این مبلغ صرف پژوهش و فناوری می‌شود.
معاون پژوهشی وزارت علوم با اشاره به اینکه این نیمی از ۴ درصد بودجه سهم پژوهش به عهده بخش خصوصی و نیمی به عهده بخش دولتی است، گفت: ما این سازوکار را در دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری داریم، اگر نتوانیم حمایت‌های ویژه‌ مادی و معنوی را از بخش پژوهش انجام دهیم، خطر از دست رفتن رتبه‌های علمی بین‌المللی ایران وجود دارد.
وی با بیان اینکه در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و شورای عالی عتف، اولویت جدی ما توجه به پژوهش است، گفت: چون بدون توجه به بخش پژوهش به دلیل وجود پیوستگی نمی‌توانیم به فناوری و تولید برسیم. ولی من این انذار را می‌دهم که اگر پشتیبانی و حمایت انجام نشود، خطر از دست رفتن رتبه‌های علمی وجود دارد.
صالحی در مورد اقدامات انجام شده برای افزایش سهم بودجه پژوهش از تولید ناخالص ملی، توضیح داد: یکی از وظایف شورای عالی عتف پیگیری تامین منابع مالی پژوهش و فناوری در کشور است ولی این موضوع به خوبی پیگیری نشده است.
وی ادامه داد: من سمت دبیر کلی شورای عالی عتف را از اسفندماه عهده‌دار شدم و از آن زمان برای کارگروه تامین منابع مالی، بیشترین زمان را صرف می‌کنیم و افراد متخصص را در حوزه‌های مختلف گرد هم آورده‌ایم.
دبیرکل شورای عالی عتف به موانع قانونی در این بخش اشاره کرد و گفت: شرکت‌های خصوصی و بانک‌ها ۴۰ درصد از بودجه‌های پژوهش خود را از طریق شورای عالی تحقیقات و فناوری باید مصرف کنند، ولی بررسی‌های ما نشان داده که عملاً این اتفاق نمی‌افتد.
وی ادامه داد: همچنین قانون دیگری وجود دارد که کلی سازمانهایی که ردیف بودجه دارند، باید یک درصد بودجه‌شان را به جز بخش هزینه و دستمرد، از طریق شورای عالی عتف هزینه کنند. ولی بر اساس مطالعات ما این مبلغ بسیار کمتر از میزانی است که قانون مشخص کرده است.
صالحی از ورود سازمان بازرسی به این موضوع خبر داد و گفت: پیگیری‌ها در حال انجام است که آن یک درصد، احصا شود. ما به تمامی سازمان‌هایی که این یک درصد را پرداخت نکرده‌اند نامه زده‌ایم و پیگیر هستیم که این‌ها احصا شود.
وی خاطر نشان کرد: صندوق علوم، تحقیقات و فناوری در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده و اساسنامه آن در نوبت تصویب در هیئت دولت است. یکی از خواسته‌های ما از رییس جمهور در بازدید روز گذشته ایشان از وزارت علوم، این بود که بتوانیم علاوه بر ۴۰ درصد و یک درصدی که ذکر شد، منابع پایداری را برای این صندوق در برنامه هفتم و بودجه سال آینده تعبیه کنیم.
صالحی با اشاره به اینکه صندوق علوم تحقیقات و فناوری یک حلقه مفقوده در نظام پژوهش و فناوری بوده است؛ اظهار امیدواری کرد: امیدواریم تا دو سه ماه آینده و پس از تصویب اساسنامه، این صندوق بتواند منابع مالی پشتیبان حوزه پژوهش و فناوری را تامین کند.