طرح بانک مرکزی در راه اندازی معاملات توافقی دردی را دوا نکرد

به گزارش مردم سالاری آنلاین،قیمت انواع ارز چند روزی است بر مدار رشد قرار گرفته آن طور که نرخ دلار آزاد برای اولین بار به بیش از ۳۵ هزار تومان رسید و این نرخ در بازار معاملات توافقی نیز فراتر از ۳۲ هزار تومان دادو ستدمی شود. بازار توافقی که قرار بود با راه اندازی آن ضربه گیر رشد قیمت ارز شود اما فعالان این بازار اکنون در مواجه با رشد میزان تقاضا در تعیین قیمت ارز رویه دیگری را در پیش گرفته اند.
اواخر خرداد ماه سالجاری بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز با اقدامی جدید بازار توافقی معاملات ارز را راه اندازی کرد. شیوه ای که به تعامل کانون صرافی‌ها، صرافی‌های معتبر و صادرکنندگان منجر به آن شد تا قیمت ارز در چنین بازاری به صورت توافقی انجام و به نوعی بازار متشکل ارزی فراهم شود. این اقدام که با هدف ترغیب صادرکنندگان به آوردن ارزهای خود به بازار بود شرایطی را ایجاد کرد تا تعیین نرخ ها در بازار ارز به دست صرافی ها و صادر کنندگان بیفتد. اختیار صلاحیت نرخ گذاری ارز با معاملات توافقی در بازار متشکل ارزی در حالی است که کارشناسان معتقدند؛ فروشندگان ارز در این بازار بدنبال منفعت بوده و هیچ وقت چوب حراج به مال خود نمی زنند و چه بسا با مواجهه با رشد میزان تقاضا، قیمت ها را افزایش می دهند آنگونه که این روزها شاهد چنین موضوعی هستیم.
دلار با نرخ توافقی ۳۲۷۰۰ تومان!
به طور مثال دیروز پنج شنبه و در آخرین روز معاملات هفتگی ارز توافقی، دلار با قیمت خرید ۳۱۸۰۰ تومان کار خود را آغاز کرد اما با گذشت چند ساعت قیمتها رشد کردند طوری که نرخ دلار توافقی در اواسط روز به ۳۲۷۰۰ تومان رسیده است. این در حالی که نرخ توافقی این کالا در اوایل روز ماقبل آن ۳۱۵۸۵ تومان بود یعنی فقط طی یک روز در معاملات توافقی ارز قیمت دلار به شدت افزایش یافت.
افزایش قیمتی که معمولا با نرخ بازارآزاد دلار فاصله بیش از ۲ هزار تومان دارد، آنطور که در بازار آزاد قیمت دلار به بیش از ۳۵ هزار تومان هم رسید.
البته افزایش نقدینگی، کسادی بورس و حرکت سرمایه ها به بازارهای موازی، و افزایش ۳۵ درصدی سپرده های بانکی، تاثیرگذاری تشدید تحریم ها، اخبار ضد ونقیض از توافق برجام، مسائل اجتماعی و...در رشد قیمتها در بازار ارز بی تاثیر نیست چرا که اکنون میزان تقاضا برای تهیه ارز در بازار زیاد شده است و نرخ ها نیز در این بازار بر مدار صعود قرار گرفته اند، آنطور که قیمت دلاربرای اولین بار با عبور از نرخ تاریخی ۳۳ هزار تومان درسال گذشته، در روز پنج شنبه در بازار آزاد به بیش از ۳۵ هزار تومان رسیده و معلوم نیست تا ساعات و یا روزهای آینده بهای آن چه رقمی شود. افزایش قیمتی که خیلی سریع تاثیر خود را بر روی قیمت همه کالا و خدمات در بازار به جای گذاشته و باعث می شود تا هزینه های زندگی افزایش و گرانیها همچنان در بازار سرسام آورتر شود.
قیمت ارز در بازار تابعی از عرضه و تقاضاست
مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره علل افزایش نرخ ارز و عملکرد بانک مرکزی در راه اندازی بازار معاملات توافقی این کالا گفت:‌ قیمت ارز هم اکنون در بازار تابعی از عرضه و تقاضاست، بنابراین چه بازار توافقی باشد وچه نباشد وقتی تقاضا برای کالایی در بازار افزایش می یابد قیمت آن نیز رشد می کند این مسئله نه فقط در بازار ارز بلکه در همه بازارها نیز صدق می کند. البته رشد قیمت ها این روزها در بازار ارز به دلیل افق تاریک توافق در مذاکرات برجام، وجود نرخ بالای تورم، تشدید تحریم ها و مسائل و مباحث سیاسی و اجتماعی چه در داخل و چه خارج کشوراست که موجب شده تقاضا برای خرید ارز در بازار بشدت افزایش و این روند منجربه گرانی دلار و سایر ارزها در بازار شود.
وی با بیان اینکه نرخ دلار به امید ایجاد توافق درمذاکرات برجام و رفع تحریم های بین المللی مدتها در کانال ۳۰ و در نهایت ۳۱ هزارتومان قرار گرفته بود اما اکنون قیمت آن به همراه سایر ارزهای خارجی دیگر با رشد بالایی همراه شده است، گفت: رشد نرخ تورم درکشور، به دلیل بدبینی سرمایه گذاران نسبت به آینده اقتصاد و بیم ازکاهش ارزش پول ملی در کنار تصمیم برخی ها برای خروج از کشور و ... باعث شده تا مردم با هجوم به بازار ارز اقدام به تبدیل ریال به دلار کنند این موضوع موجب شده تا ارز همچنان بر مدار رشد قیمت قرار گیرد.
گرانی ارز به دلیل تبدیل ریال به دلار
این اقتصاددان اظهارداشت: خیلی از سرمایه گذاران مدتهاست به امید رفع تحریم ها برای ایجاد سرمایه گذاری نشسته بودند اما از آنجایی که به جای توافق و رفع تحریم ها روزبه روز بر تحریم ها علیه کشورمان افزوده می شود و از طرفی نرخ تورم به جای مهار آن ره شتابانی را در پیش گرفته است؛ بنابراین سرمایه گذاران ترجیح می دهند در این آشفته بازار احتمالا با تبدیل منابع مالی خود به دلار یا سایر ارزهای دیگر به دنبال حفظ سرمایه های خود باشند.
افقه در ادامه و در پاسخ به اینکه بانک مرکزی درچنین شرایطی برای جلوگیری از رشد قیمتها در بازار ارز باید چه اقدامی کند؟ افزود: بانک مرکزی هم اکنون دچار سردرگمی شده و سیاست گذاری های ارزی از سوی این بانک نیز نتوانسته است چاره ساز جلوگیری از رشد قیمت ارز شود چرا که تسلط خاصی بر این بازار ندارد. از طرفی با راه اندازی بازارتوافقی ارز خود را به نوعی سرگرم کرده است غافل از اینکه در همین بازار عرضه و تقاضا فاکتورتعیین کننده قیمتها بوده و فروشندگان ارز نیز این فرصت را به آسانی از دست نمی دهند.
بحران در فضای کسب و کار
شاهین شایان آرانی، کارشناس اقتصادی و بازار نیز درباره علل رشد قیمتها در بازار ارز گفت: عوامل متعدد تحریک کننده ای باعث شده تا قیمت ها در بازار ارز دچارتغییر و افزایش یابد، طولانی شدن بحث مذاکرات برجام، تحریم و وجود نرخ بالای تورم موجب شده تا قیمت دلار و سایر ارزها روندی افزایشی به خود گیرند. به طور مثال زمانی که نرخ تورم در کشور بالای ۴۰ درصد است این موضوع فضای کسب وکار را دچار بحران شدید می کند چنین محرک هایی درکنار نظام مدیریتی دولتی ضعیف دورنما نسبت به آینده را برای سرمایه گذاران غبار آلود کرده و باعث شده تا سرمایه ها به جای سرمایه گذاری در داخل تبدیل به ارز برای حفظ ارزش آن شود.
وی خاطرنشان کرد: اینکه اکنون با افزایش میزان تقاضا برای تهیه ارز قیمت ها در این بازار روندی صعودی به خود گرفته اند به ناامیدی خیلی ها از آینده اقتصاد کشور بر می گردد، چرا که تحریمها و تشدید آن فضای کسب و کار را متلاطم کرده است حال در چنین شرایطی تقاضا برای خرید ارز در بازار افزایش و چنین روندی منجر به رشد قیمت ارز شده است.
به نظر میرسد تا اقدامات جدی برای مهار نرخ تورم بکار گرفته نشود نمی توان امیدی به تثبیت این بازار داشت.
بنا به این گزارش، قیمت هادر بازار ارز چند روزی است سیر صعودی به خود گرفته آن طور که نرخ دلار در بازار آزاد برای اولین بار به بیش از ۳۵ هزارتومان رسیده است، افزایش قیمتی که ناشی ازبالارفتن سطح تقاضا در بازار برای خرید ارز بوده به گونه ای که قیمت ها در معاملات توافقی ارز نیز روز به روز در حال افزایش است. البته معلوم نیست که این روند ادامه دار باشد یا خیر و یا اینکه در روزهای آینده نرخ ارز در بازار چه رقمی شود زیرا رشد جهشی قیمت ها معمولا غیر منطقی و غیر کارشناسی است و به نظر می رسد در چنین شرایطی سرمایه گذاری در این بازار ریسک پذیر است.
منبع:بازار