حال ناخوش تالاب‌های مرزی؛ عراقی‌ها حق‌آبه هورالعظیم را ندادند

آرزو اشرفی‌زاده با اشاره به تالاب‌های آبگیری شده از سیل اخیر گفت: براساس تصاویر ماهواره‌ای تالاب جازموریان حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد آبگیری داشته است و همچنان سیلاب‌ها در حال ورود به تالاب‌های ساحلی استان هرمزگان، هستند و این تالاب‌ها نسبت به بقیه تالاب‌ها بیشتر متاثر از این بارندگی‌ها بوده‌اند.
تداوم خشکی کامل تالاب هامون
وی به وضعیت تالاب هامون اشاره کرد و گفت: علی رغم ورود آب به بالادست حوضه هیرمند و پشت سد کمال خان، تالاب هامون هیچ آبگیری از رودخانه هیرمند در افغانستان نداشته و در حال حاضر ۱۰۰ درصد خشک است. سال گذشته نیز به دلیل ایجاد انحراف در مسیر رودخانه هیرمند، تالاب هامون از این رودخانه آبگیری نکرد.
اشرفی‌زاده اضافه کرد: سازمان حفاظت محیط زیست علاوه بر معاهدات جاری بین دو کشور در بحث آب شرب و کشاورزی، پیگیری برای جریان یافتن آب از مسیر طبیعی هیرمند به جهت حفظ حیات تالاب هامون را خواستار شده است چراکه حیات تالاب هامون به سیلاب‌ها وابسته است.
وی به پیگیری های وزارت امور خارجه و وزارت نیرو در زمینه خشکی تالاب هامون اشاره کرد و افزود: مراجع ذی‌ربط در حال پیگیری برای طی کردن آب از مسیر طبیعی خود هستند تا بتوانیم آب مناسبی از این اکوسیستم مشترک بین دو کشور داشته باشیم. در غیر این صورت ایران و افغانستان ناگزیر از تحمل تبعات ریزگرد ناشی از خشکی تالاب هامون هستند. امیدواریم با همکاری دولت افغانستان این تالاب زنده بماند و به حیات و کارکرد خود ادامه دهد.
وضع نامساعد تالاب هورالعظیم
مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه درباره وضعیت تالاب هورالعظیم در پی وقوع سیلاب‌های اخیر گفت: تالاب هورالعظیم نیز وضعیت خوبی ندارد. حدود ۵۰ درصد از حق‌آبه هورالعظیم از سمت ایران داده شد اما از سمت عراق به علت خشکی گسترده این اتفاق نیفتاد. اخیرا شاهد آتش‌سوزی ناشی از این خشکسالی در بخش عراقی هورالعظیم نیز بوده‌ایم. به دنبال همکاری برای اطفای حریق هورالعظیم در بخش عراقی هستیم.
وی اضافه کرد: در صورت تداوم شرایط فعلی در هورالعظیم، اواخر تابستان و در فصل پاییز وضعیت بدتری را شاهد خواهیم بود و امکان دارد بخش ایرانی هورالعظیم به کانون ریزگرد تبدیل شود چراکه امسال حوضه کرخه هم وضعیت مناسب آبی ندارد.
آبگیری ناچیز تالاب گاوخونی
اشرفی‌زاده به آبگیری تالاب بین‌المللی گاوخونی از ۶ تا ۷ مردادماه بر اثر بارندگی‌های اخیر اشاره کرد و توضیح داد: سهم آبگیری این تالاب بسیار ناچیز بوده است چراکه هیچ سیلاب و روان‌آبی از شاخه زاینده‌رود و در محل ایستگاه هیدرومتری شاخ کنار وارد تالاب گاوخونی نشده است همچنین بر اساس پایش‌های میدانی، مقدار کمی روان‌آب از سمت گردنه ملا احمد نایین و از طریق آبراهه مجاور کوه سیاه وارد شمال تالاب شده که موقت و حجم آن بسیار کم بوده است.
وی افزود: به دلیل نبود امکانات، سنجش و تعیین میزان دقیق آب ورودی به گاوخونی میسر نیست اما شاید حدود ۱۰ هزار متر مکعب بوده است.
اشرفی‌زاده در ادامه اظهار کرد: در این مدت دو سیلاب کوتاه‌مدت چند ساعته از سمت شرق و ارتفاعات قلعه خرگوشی در استان یزد وارد شرق تالاب شده است که به دلیل نبود تجهیزات اندازه گیری، حجم دقیق آن نیز مشخص نیست.
وی با توجه به اینکه از سمت جنوب و از طریق رودخانه "واز" آبی از سمت شهرستان ایزدخواست به‌علت وجود سد به پایین دست سرازیر نشده است، توضیح داد: مگر اینکه روانابی از آبراهه‌های پایین دست به سمت تالاب جریان یافته باشد که به‌علت شرایط بسیار صعب العبور دسترسی به جنوب تالاب، ورود احتمالی سیلاب و حجم آن مشخص نشده است.
اشرفی‌زاده تاکید کرد: در سطح تالاب گاوخونی هیچ‌گونه بارندگی ثبت و گزارش نشده است.
وی به بررسی‌های بیشتر و تکمیلی میدانی برای برآورد احجام وارد شده به تالاب اشاره کرد و گفت:بررسی این موارد در حال انجام است. ضمن آنکه تصاویر ماهواره ای که تا چند روز آینده قابل دسترس خواهد بود، اطلاعات بیشتر و درک بهتری از نمایه‌ها و شاخص‌ها از میزان سیلاب وارد شده به تالاب از شاخه‌های غیر زاینده رود و زیرحوضه مشروط به اینکه هوا ابری نباشد، محقق می‌کند و نتایج آن نیز در هفته آینده مشخص خواهد شد.
مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در مجموع بر اساس بررسی‌های اولیه میدانی و اطلاعات تکمیلی ، میزان آبگیری یا افزایش رطوبت تالاب گاوخونی موقتی، بسیار محدود و لکه‌ای است که ناشی از بارندگی‌های اخیر کمتر از یک درصد حداقل احجام میزان نیاز آبی سالیانه تالاب، تخمین زده می‌شود که موجب تاخیر در خشک شدن کامل تالاب ناشی از عدم دریافت حق‌آبه‌ها و در نتیجه غبار خیزی آن می‌شود.
اشرفی زاده در پایان با اشاره به کارکرد تالاب‌ها توضیح داد: یکی از کارکردهای آن‌ها حفظ و نگه داشتن آب سیلاب و جلوگیری از بروز خسارت‌های آن است همچنین یکی دیگر از کارکردهای اصلی تالاب احیای آب‌های زیرزمینی است.