خشکه کاری، راهکاری برای صرفه‌جویی آب در مزارع برنج

رئیس اتاق اصناف کشاورزی کشور گفت: برای مدیریت مصرف آب بهتر است به جای اینکه در شالیزارها آبیاری به شیوه غرقابی باشد از آبیاری متناوب استفاده شود.
قاسم پیشه‌ور در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه در گذشته خطاهای بسیاری در بخش کشاورزی داشتیم، گفت:چون تصور می‌کردیم آب زیادی در کشور وجود دارد بدون هیچ مدیریتی آن را مصرف کردیم در حالی که الگوی کشت می‌گوید باید میان آب و تولیدات تناسب برقرار شود.
وی ادامه داد: متولی آب یک دستگاه و متولی مصرف آب دستگاه دیگری است. اصطلاحا آب دو مدیریت دارد و از این جهت آسیب‌های بسیاری دیده‌ایم.
خشکه‌کاری برنج می‌تواند در مصرف آب صرفه‌جویی کند
رئیس اتاق اصناف کشاورزی با اشاره به اینکه وزارت جهادکشاورزی باید کشت‌هایی را در دستور کار خود قرار دهد تا کم‌آبی و کم بارشی جبران شود و مصرف آب به حداقل برسد، گفت: یکی از این نوع کشت‌ها می‌تواند خشکه‌کاری برنج باشد. بهتر است به جای اینکه در شالیزارها شیوه غرقابی صورت بگیرد از آبیاری متناوب استفاده شود. زیرا برنج بیشتر از آب به رطوبت احتیاج دارد.
وی افزود: کسانی که قبلا برنج می‌کاشتند از آب رودخانه و قنات برای این کشت استفاده می‌کردند. یعنی آب رودخانه و قنات در زمستان و تابستان با حرکت و عبور از مزارع، آنها را آبیاری می کرد و به سمت دریا می‌رفت. ولی در حال حاضر چنین اتفاقی نمی‌افتد. بنابراین باید این سوال را مطرح کرد که با شرایط موجود چقدر خشکه کاری برنج در الگوی کشت دیده شده و چه مشوق هایی برای آن در نظر گرفته شده است؟
آبیاری کم فشار هنوز جایگاه خود را در مزارع ما پیدا نکرده
پیشه‌ور در ادامه گفت: باید برای برنج آبیاری کم فشار انجام شود. این طرح دو سه سالی است که شروع شده و دولت مبالغی برای آن تخصیص داده است. ۱۵ درصد آن توسط کشاورز و ۸۵ درصد آن را دولت متقبل می‌شود که‌ آب به جای اینکه در معرض خورشید باشد از زیر زمین به گیاهان داده شود. متاسفانه در حال حاضر این طرح در کمتر از ۵ درصد مزارع ما انجام می‌شود و هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده و البته کشاورز هم احساس می‌کند که تغییر الگوی کشت، زمانبر بوده و ریسک بسیاری دارد.
کشت در فضای سربسته را توسعه دهیم
وی در پاسخ به این سوال که چطور می‌توان کشاورزان را تشویق کرد از روش‌های جدید آبیاری‌ استفاده کنند، گفت: علاوه بر اینکه نیازمند تجهیزات و ادوات جدید و به روز هستیم باید کشت در فضای سربسته را توسعه دهیم. با احداث گلخانه‌ها و توسعه آنها می‌توانیم آب را مدیریت کنیم. برای احداث گلخانه نیز باید به کشاورزان تسهیلات لازم داده شود.
رئیس اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه اصلاح الگوی کشت نیز بایستی در دستور کار قرار گیرد، گفت: در شمال کشور دو کشت گندم و برنج صورت می‌گیرد. گندم اواخر خرداد برداشت می‌شود و بعد از آن برنج کشت می‌شود که زمین خشک است. بهتر است به جای گندم، کلزا کاشته شود، زیرا کلزا اواخر اردیبهشت ماه برداشت می‌شود و بعد از آن زمین رطوبت کافی دارد و یکماه مصرف آب‌ نیز کمتر است. بنابراین باید قیمت کلزا افزایش یابد تا کشاورزان به کاشت آن تشویق شوند.
ارقام محلی برنج آب کمتری مصرف می‌کند
وی در ادامه اضافه کرد: ارقام برنج پرمحصول مانند فجر و شیرودی ۱۲۰ روز مصرف آب دارند در صورتی که رقم‌های محلی مانند طارم و هاشمی بین ۷۵ تا۹۰ روز آب مصرف می‌کنند.  یعنی کاشت ارقام محلی یک ماه تا ۴۵ روز در مصرف آب صرفه جویی می‌کند. دولت باید کاشت ارقام محلی را حمایت کند و مشوق‌هایی برای کشاورزان در نظر بگیرد.   همچنین اگر مثلا برنج طارم کشت شود بلافاصله می‌توان کشت دیگری انجام داد در حالی که در سایر ارقام پرمحصول چنین چیزی امکان ندارد.
مزارع به راحتی قطعه بندی می‌شوند
پیشه‌ور در پاسخ به این سوال که گفته‌می شود خرده مالکی بودن زمین‌های کشاورزی منجر به این شده که رشد و توسعه در بخش کشاورزی امکان‌پذیر نشود و آیا با این موضوع موافق هستید یا خیر؟ گفت: متاسفانه سالهاست که اراضی بزرگ تقسیم و از صنعتی شدن خارج شده است. بنابراین عملا آبیاری تحت فشار در این اراضی یا استفاده از پهپادها و سمپاشی با هواپیما در این اراضی توجیه اقتصادی ندارد. حتی حضور مهندسان ناظر هم در این اراضی خرد توجیهی ندارد. به همین منظور زمین‌های کشاورزی با شیوه غرقابی آبیاری می شوند که این شیوه مصرف آب را بالا می‌برد.
وی تصریح کرد:موضوع دیگری که باید مجلس آن را مشخص می‌کرد قانون سهم الارث است. در بحث خانه یا کارخانه اگر بزرگ خانواده‌ای از دست برود آن خانه یا کارخانه تقسیم نمی‌شود بلکه تنها سهم هر یک از وراث مشخص می شود. اما در مزارع اینگونه نیست و زمین قطعه بندی می‌شود. مثلا اگر یک زمین ۱۰ هکتاری وجود داشته باشد این زمین به ۱۰ قطعه یک هکتاری بین ورثه تقسیم می‌شود.
اراضی کشاورزی باید یکپارچه و سند دار شوند
رئیس اتاق اصناف کشاورزی در ادامه گفت: یکی از راه‌هایی که می‌تواند از قطعه قطعه شدن زمین‌های کشاورزی جلوگیری کند سند دار کردن اراضی کشاورزی است. اگر برای زمین‌ها سند تعیین شود و همچنین اراضی نیز یکپارچه شوند قطعا این اراضی می‌توانند خدمات نوین دریافت کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا کاشت برخی محصولات کشاورزی با توجه به شرایط اقلیمی ایران یعنی آب و هوای خشک و نیمه خشک الزامی دارد یا خیر؟ گفت: این وظیفه به اتاق اصناف کشاورزی واگذار شده که برای هرگونه فعالیت کشاورزی پروانه صادر کند. یعنی اگر تولید هر محصولی به میزان مشخصی رسید دیگر پروانه‌ای برای آن صادر نشود و اگر هم صادر شد مشوقی برای آن در نظر گرفته نشود یا اگر تولید شد صادرات انجام شود و اگر با کمبود در داخل مواجه شدیم واردات انجام شود.  
وزارت جهاد برای ساماندهی اطلاعات کشاورزان همکاری نمی‌کند
پیشه‌ور با بیان اینکه  هنوز آمار و ارقام دقیقی از تولیدات نداریم و هر آن چیزی که اعلام می شود خود اظهاری است، گفت: از ۴.۵ میلیون کشاورز تنها یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر را ساماندهی کردیم. یعنی دقیقا مشخص است که این تعداد کشاورز چه محصولی می‌کارند، نوع درخت، قلمه و پیوند، بذر، کود، سم و همچنین مشخصات زمین آنها مشخص و در سامانه مربوطه بارگذاری شده است. در این بین تنها بخشی که همکاری نمی‌کند وزارت جهادکشاورزی است. وزارت جهادکشاورزی باید هر نهاده‌ای که به کشاورزان می‌دهد را در سامانه اعلام کند، ولی متاسفانه چنین اتفاقی نمی‌افتد و به هر کشاورزی که به سازمان‌های مربوطه مراجعه می‌کند نهاده تحویل داده می‌شود.
وی در پایان گفت:اینکه چرا کشاورزان به سمت کاشت صیفی جات می روند کاملا مشخص است. کشاورز به دنبال سود است و محصولی می‌کارد که سود بیشتری داشته باشد. اگر می‌خواهیم کاشت محصولات استراتژیک داشته‌ باشیم باید قیمـت‌های مناسبی برای این محصولات در نظر بگیریم و از کشاورزان برای کاشت محصولات استراتژیک حمایت کنیم.