آیا جراحی لیزیک برای همه مفید است؟

جراحی لیزیک چشم به منظور حذف دائمی عینک این روزها توجه بسیاری را به خود جلب کرده است، اما آیا این جراحی و برداشتن عینک برای همه افراد مفید است؟
به گزارش خبرنگار حوزه آموزش ایرنا، شاید شما هم این روزها با حجم تبلیغات عمل لیزیک چشم (Lasik surgery)"به عنوان یکی از اعمال جراحی که از طریق پرتو لیزر روی قرنیه چشم انجام می شود، مواجه شده باشید.
عمل جراحی که برای درمان نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم و به طور کلی حذف دائمی عینک و محدودیت های آن انجام می شود و این روزها توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.
دکتر خلیل قاسمی فلاورجانی در خصوص این جراحی با بیان اینکه، برای عمل لیزیک یا اصلاح عیوب انکساری و به اصطلاح برداشتن عینک، راه های متفاوتی وجود دارد، افزود: پیشرفت های اخیر علمی در دنیا این راه ها را بسیار تسهیل کرده است.
وی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار گروه آموزش  ایرنا، تاکید کرد: باید به فواید و مضرات هر یک از این روش ها توجه داشته باشیم تا مناسب ترین شیوه رفع عیوب چشم را انتخاب کنیم.
مهمترین روش های جراحی لیزر چشم کدامند؟
این فوق تخصص چشم پزشکی با اشاره به روش های موجود در عمل جراحی چشم به منظور رفع عیوب انکساری گفت: روشی که بیشتر در دسترس است و به صورت گسترده استفاده می شود، رفع عیوب انکساری و برداشتن عینک به کمک عمل جراحی لیزر قرنیه یا به اصطلاح لیزیک است.
قاسمی اظهار کرد: البته واژه لیزیک که در عموم استفاده می شود، یکی از روش های اصلاح عیوب انکساری است که کمتر استفاده می شود و روش های آسانتر و کم عارضه تر در اغلب موارد جایگزین آن شده است.

وی با بیان اینکه، روش های دیگری از جمله عمل لازک (Lasek)، پی آر کی (PRK)، فمتو اسمایل (Femto Smile) که به نام عمل ریلکس اسمایل (ReLex Smile) نیز شناخته می شود، برای رفع عیوب انکساری چشم استفاده می شود، افزود: همه این عمل ها به وسیله لیزر انجام می شود.
در جراحی لیزیک چشم چه اتفاقی می افتد؟
این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در توضیح عمل لیزیک اظهار داشت: به طور خلاصه و کوتاه در لیزیک قسمتی از قرنیه برش داده می شود و یک فلپ تهیه و از روی قرنیه بلند می شود.
قاسمی افزود: سپس به کمک لیزر، قرنیه چشم تراش داده شده و شماره عینک اصلاح می شود. سپس این فلپ به جای خود باز می گردد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران اضافه کرد: در لیزیک معمولی این کار به وسیله تیغ جراحی انجام می شود اما در فمتولیزیک توسط یک نوع لیزر خاص برش فلپ انجام می شود.
وی در خصوص چگونگی روش (PRK) برای اصلاح عیوب انکساری چشم نیز توضیح داد: در این روش برشی روی سطح قرنیه صورت نمی گیرد و فلپی تهیه نمی شود، بلکه اپیتلیوم قرنیه برداشته می شود و کنار گذاشته می شود و لیزر تابانده می شود و بعد اپیتلیوم قرنیه خود پس از چند روز خود را ترمیم می کند.  
این فوق تخصص چشم با اشاره به چگونگی جراحی چشم در روش عمل لازک چشم (Lasek) تصریح کرد: جراحی لازک بسیار شبیه (PRK) است با این تفاوت که اپیتلیوم قرنیه که از روی قرنیه تراشیده می شود مجددا به صورت یک فلپ سرجای خود قرار داده می شود.
وی همچنین گفت: فمتواسمایل روش دیگری است که جدیدا معرفی شده و در بعضی از موارد خاص نسبت به روش های قبلی همچون لازک و پی آر کی ارجحیت دارد.
به گفته قاسمی، در این روش برش لیزری کوچکی روی قرنیه انجام می شود، سپس مقدار کوچکی از بافت قرنیه که با لیزر برش یافته از قرنیه خارج می شود و در اغلب موارد معمول، پاسخ نهایی بینایی این روش در مقایسه با لازک و پی آر کی یکسان است.   
آیا جراحی لیزر و برداشتن عینک برای همه افراد مفید است؟
این فوق تخصص چشم پزشکی می گوید: این مساله بسیار مهم است که توجه کنیم برخی از عمل های لیزیک و رفع عیوب انکساری یا برداشتن عینک برای برخی افراد مناسب نیست و هر روش جراحی چشم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.  
قاسمی با اشاره به علاقمندی بسیاری از مردم برای عمل لیزر چشم گفت: یکی از نکات مهم این است که بایستی مشخص شود که هدف آنها از انجام این عمل چشم چیست.
وی در پاسخ به اینکه، عمل لیزیک برای چه افرادی مفید است، با تاکید بر اینکه، اولین مساله علاقمندی فرد است، افزود: این به آن معنی است که شخص باید از عینک خود خسته شده باشد و نخواهد از عینک استفاده کند اما اگر فردی با عینک راحت است به طور حتم عمل لیزیک یا لازک مزیت اضافه ای در بینایی او ایجاد نمی کند.
وی می گوید: عمل لیزر چشم برای افرادی که شماره چشم قابل توجهی دارند و واقعا عینک زدن و مشکلات ناشی از آن بارفکری، روانی، اجتماعی و قابل توجهی ایجاد کرده است، مفید خواهد بود.

قاسمی اضافه کرد: بنابراین اگر کسی شرایط آن را داشته باشد و تحمل عینک نیز برای او سخت باشد و تمایل به عمل جراحی داشته باشد، انجام آن به شرط رعایت همه نکات علمی، بهبود کیفیت زندگی فرد را به دنبال خواهد داشت.
انجام بهینه لیزر چشم مستلزم ثابت ماندن شماره عینک است
این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران درادامه می گوید: برخی بیماران تصور می کنند که اگر عمل لیزیک یا لازک روی چشم آنها انجام شود، این جراحی جلوی پیشرفت شماره عینک را می گیرد.
قاسمی افزود: این در حالی است که عمل لیزر چشم هنگامی باید صورت گیرد که شماره عینک ثابت شده باشد و پس از آن عمل جراحی صورت گیرد، در غیر این صورت شماره عینک به پیشرفت خود ادامه می دهد.
شرط سنی برای انجام عمل لیزیک
این فوق تخصص چشم در خصوص شرایط سنی عمل لیزیک نیز اظهار داشت: به طور معمول می توان این عمل را برای افراد بالای ۱۸ سال انجام داد.
قاسمی در عین حال اضافه کرد: نکته مهمتر آن است که شماره عینک فرد ثابت شده باشد و تغییرات قابل توجهی نداشته باشد. حتی اگر تغییرات قابل توجه شماره عینک در سنین بالاتر هم ادامه پیدا کند، عمل لیزر برای این فرد چندان مطلوب نیست و ممکن است مجددا شماره عینک برگردد.
وی در عین حال گفت: البته تغییر جزیی شماره چشم یک مقدار خاص به ازاء هر سال مجاز است که چشم پزشک برای فرد توضیح خواهد داد.
آیا پس از عمل لیزیک چشم نیز باید عینک استفاده کرد؟  
قاسمی در ادامه با بیان اینکه، پس از عمل به طور معمول تا سن ۴۰ سالگی احتیاج به عینک معمولا رفع می شود، گفت: اما باید توجه داشت که حول و حوش سن ۴۰ سالگی همه افراد بدون عینک هم برای مطالعه نیازمند عینک خواهند شد.
این فوق تخصص چشم افزود: بنابراین درست است که شخص یک عینک را اصلاح می کند، اما باید عینک مطالعه داشته باشد و بعدها به طور قطع نیاز به عینک در سنین بالاتر خواهد داشت که اصطلاحا عینک پیرچشمی به آن گفته می شود.  
دوربینی، نزدیک بینی، کدامیک برای لیزیک مناسب است؟
این فوق تخصص چشم در خصوص اینکه دوربینی یا نزدیک بینی و چه شماره چشمی برای عمل لیزر قرنیه مناسب است، بیان کرد: شماره های نزدیک بین و منفی (میوپی پایین) بسیار برای لیزر مناسب است.
قاسمی می گوید: عمل لیزر برای موارد دوربینی یا شماره چشم مثبت (هیپروپی) کمتر استفاده می شود و نتایج آن نیز کمتر قابل پیش بینی است. اما می توان برای شماره های پایین مثبت هم عمل لیزر انجام داد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران همچنین گفت: به طور معمول عینک های با کاربرد نزدیک بین برای شماره های تا منفی هشت را در صورت مناسب بودن ضخامت قرنیه و در نظر گرفتن سایر شرایط چشم می توان برای عمل لازک یا پی آر کی (PRK) در نظر گرفت.
وی افزود: همانطور که ذکر شد اینها بسیار بستگی به میزان آستیگماتیسم همراه و همچنین میزان ضخامت و انحنای قرنیه و سایر عوامل بستگی دارد.
قاسمی می گوید: به طور معمول هنگامی شماره ها بالاتر می رود دیگر تمایل به انجام عمل های اصلاح لیزری قرینه کمتر شده و سایر عمل های جایگزین همچون لنزهای داخل چشمی که بحث جداگانه ای را می طلبد برای بیمار پیشنهاد می شود.

آیا افراد آستیگمات هم می توانند عمل لیزر چشم کنند؟
این فوق تخصص چشم پزشکی در خصوص افرادی که دچار آستیگماتیسم چشم هستند و علاقمند به عمل جراحی لیزیک هستند نیز گفت: شماره های پایین آستیگمات با استفاده از عمل اصلاح لیزری، قابل اصلاح است.
قاسمی افزود: اما نکته مهم این است که در آستیگاتیسم های بالا، باید مراقب باشیم که بیماری های قرنیه ای دیگری وجود نداشته باشد که منجر به بالارفتن آستیگماتیک شده باشد.
آیا پس از عمل لیزر چشم دید شخص بهبود می یابد؟
این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران درخصوص اینکه آیا پس از عمل دید شخص واضح می شود و فرد دیگر نیازی به عینک نخواهد داشت نیز گفت: این مهم وابسته به عوامل مختلفی است.
قاسمی می گوید: اینکه آیا می توان عیب انکساری بیمار را برای وضوح دید به طور کامل اصلاح کرد یا خیر، گاهی اوقات هنگامی که شماره چشم نسبتا بالا باشد و قرنیه چشم ضخامت قابل قبولی برای تراشیدن همه اصلاح آن شماره را نداشته باشد، یک مقداری از شماره ممکن است باقی بماند.
وی افزود: حتی اگر همه چیز هم مناسب باشد و بخوبی انجام شود، درصد کمی از موارد ممکن است یک عینک با شماره پایین برای استفاده و انجام برخی امور دقیق و ظریف همچون رانندگی در شب نیاز باشد اما در اغلب موارد اصلاح بصورت کامل است و در اغلب موارد این اصلاح در سالهای بعدی نیز باقی خواهد ماند و احتیاجی به عینک نخواهد بود.
وی همچنین گفت: با عمل لیزر چشم برگشت شماره چشم یا پیشرفت شماره چشم و احتیاج به عینک ناشی از آن، کمتر ممکن است اتفاق بیافتد.
اینها همه جدای آن پیرچشمی است که پیش از این صحبت شد و مساله پیرچشمی که حوالی سن ۴۰ سال همه چشم های بدون عینک نیز احتیاج به عینک مطالعه پیدا خواهند کرد، یک امر عمومی است. برای چشم هایی با شماره آستیگمات احتمال اصلاح کامل، مقدار کمی کمتر از شماره های بدون آستیگمات است اما به هرحال برای درصد بالایی از مواردی که آستیگمات دارند عمل لیزری قرنیه مناسب است.
پیش از عمل لیزر چشم چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
به گفته قاسمی، شخصی که قصد دارد عمل لیزیک انجام دهد، باید پیش از عمل از سوی چشم پزشک مورد معاینه کامل و دقیق قرار گیرد و پزشک باید از سالم بودن چشم مطمئن شود.
وی افزود: چراکه بیماری های متعددی وجود دارد که می تواند عمل اصلاح شماره عینک را به تعویق انداخته یا حتی منتفی کند.
این فوق تخصص چشم پزشکی اضافه کرد: به عنوان مثال بسیار مهم است که پزشک مطمئن شود که قرنیه بیماری دیگری ندارد که مهمترین آن قوز قرنیه است، چراکه در قوز قرنیه عمل لیزیک و لازک ممنوع است.
وی می گوید: چشم پزشک برای عمل لیزر چشم علاوه بر معاینه چشم، درخواست آزمایشات تصویربرداری قرنیه را می دهد که در آن آزمایشات دو مساله به طور خاص مورد بررسی قرار می گیرد.
قاسمی افزود: یکی اینکه آیا ضخامت مناسب برای تراشیدن قرنیه وجود دارد، دوم اینکه آیا شواهد قوز قرنیه وجود دارد یا خیر، حتی اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است قوز قرنیه وجود داشته باشد، تا حصول اطمینان این عمل را به تاخیر خواهد انداخت.  
وی تاکید کرد: نکته قابل توجه دیگر اینکه برای قوز قرنیه یک نوع لیزر دیگری وجود دارد تحت عنوان کراس لینک که به منظور ثابت و محکم کردن وضعیت قرنیه، نه برای اصلاح عیب انکساری که استفاده می شود.
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت : اگر برای فردی قوز قرنیه تشخیص داده شود با توجه به معیارهایی که چشم پزشک در نظر می گیرد برای بعضی از آنها آن از این نوع لیزر استفاده می شود تا وضعیت چشم بیمار بدتر از شرایط موجود نشود.
آیا جراحی لیزر چشم عوارض دارد؟  
این فوق تخصص چشم پزشکی در ادامه در خصوص اینکه آیا این عمل عوارضی دارد یا خیر اظهار داشت: به طور حتم هر عمل جراحی می تواند عوارضی داشته باشد.
قاسمی با بیان اینکه، عمل لیزیک و لازک و پی آر کی جراحی محسوب می شود، گفت: اگرچه احتمال عارضه این عمل در مقایسه با سایر عمل های جراحی بسیار کم است و یکی از ایمن ترین عمل های جراحی محسوب می شود.
به گفته وی، در عمل لیزر چشم بسیار به ندرت امکان عفونت قرنیه وجود دارد و همچنین و به رغم نرمال بودن آزمایشات ممکن است شواهد نازکی پیش رونده قرنیه در سال های پس از عمل اتفاق بیافتد و احتیاج به درمان خاص خودش را داشته باشد.