ایران خاوری، قبیله‌گرایی یا ملی‌گرایی؟!

در پی بحران کنونی افغانستان، یک هم‌میهن آذربایجانی توییت زده است: «ایرانشهر یعنی این که ما در منتهی‌الیه باختری آذربایجان، در شهر ارومیه هرلحظه با نگرانی، اخبار نواحی شرقی خراسان و شهرهای کابل و هرات و غیره را دنبال می‌کنیم و دل‌مان از این همه جفا خون است». سه هزار کیلومتر فاصله و این مرزهای مصنوعی و دشمن‌ساخته، قلب ما را از هم جدا نکرده است. آرسام، یک تبریزی اصیل ایران‌گرا هم نوشته است: «دوست داشتم من هم در پنجشیر در کنار احمد مسعود باشم و با طالبان بجنگم. کاش می‌توانستم».
ریشه‌های تاریخی بحران کنونیِ کشور افغانستان را باید در ساختار جامعه‌ی این کشور جست‌وجو کنیم. ساختاری که به شوند دل‌بستگی‌های قبیله‌گرایی و چیرگی هویت قومی- مذهبی بر هویت ملی، هیچ‌گاه به یکپارچگی پایدار ملی نینجامیده است.
جریان گلوبالیسم و قدرت‌های جهانی کوشیده‌اند، پشتون‌ها، تاجیک‌ها، هزاره‌ها، ازبک‌ها، بلوچ‌ها و … را وارون هویت اصیل و تاریخی ایرانشهری افغانستان، رویاروی هم قرار دهند که برآیند این جدایی قبیله‌ای و نبود یکپارچگی ملی به اینجا انجامیده است که پشتون‌های مذهبی افراطی طالبان توانسته‌اند بدون کمترین مقاومت یک دولت، به معنای راستین کلمه، ملی، تنها در پنج روز قدرت کامل را به ‌دست گیرند.
رویداد کنونی افغانستان، به‌خوبی تهدید‌های پیش ‌روی ایران کنونی را نیز به نمایش می‌گذارد، وقتی می‌بینیم آموزش و تبلیغ و ترویج اولویتی اجتناب‌ناپذیر همچون هویت ملی، مفهوم ایرانشهری و وطن‌پرستی، از کمترین جایگاهی در آموزش رسمی کتاب‌های درسی مدرسه و دانشگاه‌ها وکمترین جلوه‌ای در رسانه‌های همگانی ایران برخوردار نیست، ولی در همین‌حال، جریان‌های بدخواه ایران‌ستیز، همه‌ی کوشش خود را از تریبون‌های گوناگون به‌کار می‌گیرند تا با جایگزینی هویت‌های محلی قومی-قبیله‌ای به جای هویت ملی ایرانی و تحریک گسل‌سازی مصنوعی زبانی- قومی آذری‌ها، کردها، لرها، مازندرانی‌ها، گیلانی‌ها، تالشی‌ها، بلوچ‌ها، عرب‌زبانان و …، بر آتش تفرقه میان ملت یکپارچه ایران بدمند، سناریویی که در صورت تکمیل، بی‌گمان سرنوشت افغانستان کنونی و در نهایت تجزیه را برای آینده‌ی ایران رقم خواهد زد.
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاری‌ست با عنوان «ایران خاوری، قبیله‌گرایی یا ملی‌گرایی؟!» به قلم دکتر میرمهرداد میرسنجری که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی دوم (رویداد) شماره‌ی ۴۴۴ هفته‌نامه‌ی امرداد بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی  ۴۴۴ از ‌‌دوشنبه هشتم شهریورماه ۱۴۰۰ خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان خواهد بود.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی هفته‌نامه امرداد شماره‌ی ۴۴۴
اشتراک ایمیلی هفته‌نامه امرداد
نشانی دکه‌های امرداد در تهران و شهرستان‌ها