دغدغه های دارویی؛ حاصل سوء مدیریت دولتی یا بحران سازی سیاسی؟!

گروه اجتماعی: ماه های اخیر ماه های سختی برای مردم بوده است؛ کاهش عجیب و بی سابقه ارزش پول ملی با انواع مشکلات اقتصادی ناشی از سوء مدیریت، افزایش تحریم ها و فراگیری کرونا، باعث شده در این ایام فشار مضاعفی بر مردم وارد شود. در این وضعیت شکل گیری بحران در توزیع دارو در کشور، موضوعی است که می تواند فاجعه ای غیر قابل جبران برای کشور ایجاد کند. هفته اخیر، دو خبر پیرامون این موضع در فضای مجازی و محافل رسانه ای کشور هیجان ایجاد کرد که البته هر دو موضع تا حدودی تکذیب و تصحیح شد؛ اما همین امر نشان داد که وضعیت در کشور تا چه اندازه شکننده است و حتی کوچکترین شایعه در این خصوص می تواند نگرانی های عمیق فراهم آورد.
اولین خبر، داستانی بود که با عنوان «بزرگ ترین قاچاق دارو از ایران به عراق» در رسانه های مختلف منتشر شد. موضوع قاچاق دارو در کل موضوع قابل انکاری نیست، چنان که حتی رئیس جمهور هم یک ماه قبل در جلسه ستاد ملی کرونا در این باره هشدار داد:  «در این شرایط در خصوص قاچاق دارو و واکسن باید مراقبت بیشتری بکنیم، خبرهایی رسیده که برخی از قاچاقچیان دارو را به کشورهای همسایه می‌برند و شاید قیمت داروها در آن کشورها گران تر باشد و سودجویان می‌دانند که این عمل غیر قانونی است و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز باید دقت بیشتری در این زمینه داشته باشد».
همزمان با انتشار خبر کشف محموله دارو در عراق، موضوع کمیاب شدن انسولین در کشور هم خبرساز شد. انسولین دارویی حیاتی برای بعضی مبتلایان به دیابت است که عدم دسترسی به آن می تواند حتی منجر به مرگ این بیماران شود. این واقعیت باعث شد که در شبکه‌های اجتماعی کاربران با هشتگ «انسولین نیست» از دو زاویه به این موضوع بپردازند: از سویی تعدادی از مبتلایان به دیابت از مشکلاتی که در پی کمبود انسولین پیدا کردند نوشتند و از سوی دیگر عده ای سعی کردند درباره فاجعه کمبود انسولین، به مسئولان هشدار بدهند.
جالب اینکه این موضوع نیز یک ماه پیش به رئیس جمهور گزارش شده بود! ۲۷ شهریور ۱۲۰ پزشک متخصص در نامه ای به حسن روحانی  تصریح کردند: «در ایران بیش از پنج میلیون نفر به بیماری دیابت مبتلا هستند که از این تعداد بیش از ۶۰۰ هزار نفر نیازمند تزریق روزانه انسولین و بیش از آن، اندازه‌گیری قند خون با نوارهای تست قند در منزل جهت تنظیم میزان انسولین و پیشگیری از افت قندهای مکرر و مرگبار هستند.به‌رغم اطلاع‌رسانی و مکاتبات مکرر انجمن‌های دیابت کشور با مقامات مسئول در بانک مرکزی و وزارت بهداشت در خصوص کمبود جدی این دو کالا، متاسفانه نه تنها بهبودی حاصل نشده است بلکه به نظر می‌رسد حساسیت موضوع به نحو موثری برای مقامات ارشد کشور تبیین نشده است تا راهکاری مناسب برای حل این معضل بیاندیشند». رئیس جمهور نیز در پاسخ به این نامه، بلافاصله دستور بررسی و اقدام فوری برای حل این موضوع را خطاب به وزیر بهداشت صادر کرد.
جالب است که این دو موضوع که رئیس جمهور مستقیما درباره آنها دستور داده، یک ماه بعد و هر یک به نوعی باعث نگرانی مردم می شود و داستانی در خصوص آن شکل می گیرد! به این ترتیب این سوال شکل می گیرد که آیا رسیدن به چنین وضعی آن هم با توجه به دستور یا تاکید رئیس جمهور ناشی از سوء مدیریت زیرمجموعه دولت است یا اینکه مخالفان دولت سعی دارند دقیقا در زمینه موضوعاتی که روحانی درباره آنها دستور داده ، بخران سازی کنند تا به ناکارآمدی دولت بیش از پیش دامن بزنند؟! 

جزئیات کشف داروهای قاچاق در عراق
بعد از انتشار خبر توقیف محموله دارو در عراق، مدیر کل نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو گفت: اظهارات مقامات عراق مبنی بر قاچاق دارو از ایران به این کشور فعلا فقط در حد ادعاست. هیچ سند و مدرکی ارائه نشده است و اگر نمونه های داروها را به ایران بدهند، بررسی می شود.
وی تاکید کرد: فعلا بر اساس اعلام شفاهی گمرگ ایران، این داروها تولید کشور ترکیه است که از طریق ایران به عراق تزانزیت شده است با این حال تا زمانی که محموله و داروهای آن را مشاهده نکنیم و بررسی های لازم در مورد داروها در ایران انجام نشود، نمی توان به طور دقیق در این مورد اظهار نظر کرد به خصوص اینکه مقامات عراقی نیز تاکنون هیچ نمونه ای از داروها را به ایران ارائه کرده اند و حتی عکسی از این محموله های دارویی تاکنون منتشر نشده است.
مدیر کل داروی وزارت بهداشت گفت: هنوز صحت و سقم این خبر قابل تایید نیست حتی شاید یک جو روانی علیه ایران باشد.
سازمان غذا و دارو هم در همان روز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: داروهای قاچاق مکشوفه در کشور عراق، که در بعضی رسانه‌های خارجی مورد توجه قرار گرفته است، متعلق به یکی دیگر از کشورهای همسایه بوده و صرفا از طریق یکی از مرزهای کشور ترانزیت شده بود.
یکشنبه گذشته سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز به ادعاهای مربوط به قاچاق داروی ایرانی به عراق، پاسخ داد و گفت: تصاویر کامیون‌ها و برخی رانندگان این محموله در اخبار منتشره عراق هم جایی برای انتساب به ایران و ایرانی نمی‌گذارد، اما مخاطب ایرانی با عده‌ای شارلاتان روبرو است که در سخت ترین شرایط تحریم بجای روایت تحریم، با جنگ روانی و دروغ پردازی از خون بیماران ایرانی ارتزاق می‌کند.
آخرین خبر در این خصوص اظهارات معاون گمرک کشور بود که خبر داد: تصاویر دریافتی از محموله داروی توقیف شده توسط ارتش عراق نشان می دهد که این داروها در شرکت داروئی (پایونیر) تولید شده اند و مبدأ این داروها از سلیمانیه به مقصد بصره بوده است که در خانقین به ظن قاچاق متوقف شده اند. کامیون های حامل این داروها نیز عراقی بوده است.

ماجرای کمبود انسولین
اما داستان کمبود انسولین از نوعی دیگر بود. طبق توضیحاتی که داده شده کمبود انسولین ، در واقع کمبود «انسولین قلمی» است؛ نوعی از عرضه انسولین که می توان آن را با وسیله ای به نام «قلم انسولین» تزریق کرد و احتیاج به سرنگ های معمول تزریق انسولین ندارد.
در این خصوص رئیس سازمان غذا و دارو و معاون وزیر بهداشت با اشاره به اینکه انسولین قلمی یکی از ارزبرترین داروهای وارداتی کشور است، گفت: کمبودهای مقطعی تنها در مورد انسولین قلمی بوده و دلیل آن مشکلات ناشی از تامین ارز و انتقال آن به شرکت های خارجی طرف قرارداد به‌دلیل تحریم های ضد انسانی دشمنان ملت ایران است.
وی دلیل عرضه انسولین قلمی را به صورت سهمیه‌ای، مدیریت بهینه توزیع این دارو عنوان کرد و افزود: بیماران می‌توانند با مراجعه به داروخانه های منتخب انسولین خود را تهیه کنند.
وی عنوان کرد: با توجه به تفاوت فاحش قیمت این دارو در داخل نسبت به سایر کشورهای منطقه، ان شاءالله در آینده نزدیک این دارو براساس کد ملی بیماران توزیع خواهد شد تا دیگر نگرانی از بابت تهیه آن احساس نکنند.
مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو هم در این خصوص گفت: در حال حاضر انسولین رگولار و NPH را داریم و میزان موجودی آن کافی است. منتها انسولین ها با توجه به بحث تحریم ها و مشکل نقل و انتقال ارز مقداری دچار کمبود شده است. البته از آنجایی که جایگزین آن در بازار وجود دارد، مشکلی پیش نمی آید و مردم می توانند انسولین های رگولار، NPH و ایزوفان را تهیه کنند.
گزارش: فخری سادات مسچی