جزییات معدوم کردن جوجه‌های یک‌روزه

میلیون‌ها جوجه یک‌روزه معدوم شدند. تصاویری که در شبکه‌های مجازی در این خصوص منتشرشده دل‌خراش و آزاد دهنده است. می‌گویند دلیلش تنظیم بازار و کمبود نهاده‌های طیور، سویا و ذرت است. آیا این‌ها دلایل قانع‌کننده‌ای است؟ آیا راهکار دیگر برای جلوگیری از ضرر و زیان وجود نداشت؟
به گزارش «مردم‌سالاری آنلاین»در نامه‌های منتشر شده توسط انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه آمده که حداقل 15 میلیون جوجه اضافه‌تولیدشده است. در این نامه تأکید شده است که به‌منظور کاهش و کنترل تولید ضروری است که در روزهای شنبه و یکشنبه (30 و 31 فروردین‌ماه) به‌هیچ‌عنوان جوجه‌ای تولید نشود.  در این نامه تأکید شده است که این مصوبه لازم‌الاجراست و در صورت عدم اجرا جرائم خاص خود را دارد.
اما در نامه دیگری با تأکید بر اینکه معدوم‌سازی باید با حذف تخم‌مرغ در دستگاه ستر انجام می‌شده و نه جوجه، به مزارع تولید مرغ مادر تأکید شده بود که کسانی که اقدام به تولید جوجه یک‌روزه نموده‌اند به‌هیچ‌عنوان مجاز به معدوم کردن جوجه‌های تولیدشده نیستند.
اما یک تولیدکننده در گفت‌وگو با "مردم‌سالاری آنلاین" تأکید کرد که تخم‌مرغ‌ها تا تبدیل به جوجه شدن تنها دو روز فاصله داشتند به همین دلیل بسیاری از تخم‌هایی که شکسته می‌شد جوجه از آن‌ها بیرون می‌آمد.
حالا سؤال اینجاست که اگر قرار به معدوم‌سازی بود چرا تخم‌مرغ‌ها در دستگاه قرار گرفت؟ چرا پیشتر این تصمیم گرفته نشد؟ آیا انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه به‌یک‌باره متوجه ضرر و زیان و نبود سویا و ذرت شدند؟ آیا حالا که دیر شده بود و تخم‌مرغ‌ها یک تا دو روز با دستگاه "هچ" که جوجه‌ها در آن از تخم خارج می‌شوند، فاصله داشتند راه دیگری برای جلوگیری از ضرر وجود نداشت و تنها باید با این قساوت این موجودات زنده قتل‌عام می‌شدند؟
 
دلیل معدوم کردن جوجه‌ها چه بود؟
اعضای انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه می‌گویند در ماه‌های اخیر تولیدکنندگان گوشت مرغ شامل پرورش‌دهندگان مرغ مادر گوشتی و مرغ گوشتی با مشکلات عدیده‌ای روبرو بوده‌اند. عمده‌ترین این مشکلات، کاهش قیمت مرغ زنده و جوجه یک‌روزه است که ضرر و زیان سنگینی را به تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه و گوشت مرغ  وارد کرده است.
گویا برنامه‌ریزی تولید جوجه یک‌روزه گوشتی بر اساس مصوبات ستاد تنظیم بازار انجام می‌شود. به همین دلیل برای تأمین گوشت مرغ شب عید و ماه مبارک رمضان جوجه ریزی در دی و بهمن سال ۱۳۹۸ صورت گرفت و بالغ بر ۱۳۰ و  ۱۴۰ میلیون قطعه جوجه در این دو ماه تولید شد.  این تعداد افزایش بی‌سابقه‌ای در تولید جوجه یک‌روزه و به‌تبع آن تولید گوشت مرغ برای تأمین نیاز شب عید و ماه مبارک رمضان را در کشور به دنبال داشته است و حداقل ده درصد جوجه یک‌روزه بیش از نیاز تولیدشده است. اما با آمدن کرونا همه چیز تغییر کرد.
حالا با کاهش سفرها و همچنین کنسل شدن مراسمات و میهمانی‌ها مصرف مرغ در کشور ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است. با این اوضاع عرضه مرغ گوشتی پایان دوره، بیش از نیاز شده و با توجه به عدم امکان نگهداری مرغ پایان دوره، مرغداران گوشتی مجبور می‌شوند تا مرغ زنده را ۳۰۰۰ تومان زیر قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار بفروش برسانند. آن‌ها در این شرایط و با این ضرر و زیان، انگیزه‌ای برای جوجه ریزی مجدد ندارند.
حالا بیش از نیاز کشور جوجه یک‌روزه تولیدشده و قیمت آن با کاهش شدیدی مواجه شده است و با قیمت  ۲۵۰۰ تومان زیر قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار، عرضه می‌شود. تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه نیز همانند مرغداران گوشتی، ضرر و زیان سنگینی را متحمل شده‌اند.  از سوی دیگر در این وانفسا کمبود ذرت و سویا به‌عنوان دو نهاده اصلی خوراک مرغ و جوجه، مزید بر علت شده است.
با توجه به شرایط بحرانی به وجود آمده، روز دوازدهم فروردین‌ماه تصمیم بر آن شد که میزان جوجه یک‌روزه تولیدی از ۱۴۰ میلیون جوجه در اواخر سال ۱۳۹۸ به تعداد ۱۱۵ میلیون قطعه در ماه فروردین کاهش یابد.
اما در مصوبه انجمن صنفی جوجه یک‌روزه کشور به‌عنوان تشکل صنفی تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه، به‌منظور دستیابی به ۱۱۵ میلیون قطعه جوجه آمده بود که با دو اقدام خرید و ذخیره‌سازی تخم‌مرغ نطفه‌دار و همچنین حذف تخم‌مرغ‌های ست شده در ستر جوجه‌کشی‌ها، نسبت به کاهش تولید جوجه یک‌روزه اقدام شود.
مقرر شد بود تا تخم‌مرغ‌ها با توجه به حساسیت‌های موجود قبل از تبدیل‌شدن به جوجه از ستر جمع‌آوری شود. اما در زمان معدوم‌سازی تخم‌مرغ‌ها تنها دو روز تا جوجه شدن فاصله داشتند و بعد از شکسته شدن جوجه از آن‌ها بیرون آمده بود.
در فیلم‌ها و تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود تعدادی جوجه یک‌روزه هم معدوم می‌شوند، درحالی‌که در مصوبه هیئت‌مدیره انجمن صنفی جوجه یک‌روزه، حذف تخم‌مرغ‌های ست شده در ستر در دستور کار قرار داشت. البته مسئولین انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه معتقد هستند که انتشار این تصاویر در فضای مجازی می‌تواند اهداف خاصی را در پی داشته باشد.
 
جوجه‌ها روی دست تولیدکننده مانده بود
محمدامین یزدی، تولیدکننده مرغ مادر در گفت‌وگو با "مردم‌سالاری آنلاین" با اشاره به اینکه مشکل اصلی، نبود دانه، ذرت و سویا است گفت: از طرف دیگر مشکلی که کرونا پیش آورده این است که با تعطیلی رستوران‌ها، تالارها، دانشگاه‌ها و ... مصرف کاهش یافته و مرغدارهای گوشتی جوجه را نمی‌برند.
وی با تأکید بر اینکه این مشکلات باعث شده تا جوجه روی دست تولیدکننده‌ها بماند افزود: به همین دلیل توسط بزرگان صنعت تصمیم گرفته شد که هیچ جوجه‌ای شنبه و یکشنبه وارد بازار نشود و به همین دلیل تصمیم گرفته شد تخم‌مرغ برای تولید جوجه از ستر وارد هچ نشود.
به گفته یزدی دو روز به تولد این جوجه‌ها مانده بود و این بدین معناست که این تخم‌مرغ‌ها با جوجه تفاوت چندانی نداشت و به همین دلیل وقتی بسیاری از این تخم‌هایی که معدوم شد شکست، جوجه ‌از آن بیرون آمد.
او معتقد است راهکار اصلی این بود که تخم‌مرغ‌ها پیش از اینکه وارد دستگاه شوند جلوی آن گرفته شود.
این تولیدکننده مرغ مادر با اشاره به اینکه جهاد کشاورزی هیچ کمکی برای اینکه ذرت و سویایی که در گمرک مانده ترخیص شود نکرد گفت: ذرت و سویا در گمرک منتظر تخصیص ارز است.
یزدی با تأکید بر اینکه مشکلات دست‌به‌دست هم داد و سرانجام اعضا تصمیم به خودزنی گرفتند خاطرنشان کرد: این‌ها حاصل دسترنج خودمان بود؛ بالاخره جوجه فروخته می‌شد اما چون قیمت پایین بود اعضا این تصمیم را گرفتند.
یزدی در پاسخ به این سؤال که نمی‌توانستید این جوجه‌ها را در اختیار مردم و روستائیان قرار دهید گفت: نمی‌شد، تعداد خیلی بالا بود، هر جوجه‌کشی بین صد تا دویست هزار جوجه داشت. تنها راه یا معدوم کردن بود یا اینکه مرغداران گوشتی ببرند. از طرف دیگر مرغداران گوشتی نمی‌توانند سالن‌ها را خالی کنند چون محصولشان خریدار ندارد.
یزدی تأکید کرد که این اتفاق در این سطح و حجم بی‌سابقه است و تاکنون رخ نداده که تولیدکننده‌ها در این حجم جوجه‌هایشان را معدوم کنند. قبلاً شاید در مقدار خیلی کم این اتفاق افتاده بود.
 
دلیل معدوم‌سازی، ضرر و زیان نبود
رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه کشور تأکید دارد که خسارت واردشده به تولیدکنندگان ماهانه بیش از ۱.۲ میلیارد تومان است، اما علت اصلی معدوم‌سازی جوجه یک‌روزه مربوط به کمبود نهاده‌های طیور سویا و ذرت است.
«غلامعلی فاروغی» به انتشار تصاویری در شبکه‌های مجازی مبنی بر معدوم‌سازی میلیون‌ها قطعه جوجه یک‌روزه در برخی استان‌های کشور اشاره کرده و می‌گوید: اکنون تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه حدود دو ماه است که با شیوع ویروس کرونا و کاهش مصرف و تقاضا دچار و ضرر و زیان هستند اما بحث معدوم‌سازی ارتباطی به ضرر تولیدکنندگان ندارد. وی با اشاره به اینکه معدوم‌سازی جوجه یک‌روزه گاهی و به میزان اندک اتفاق می‌افتد و در صنعت و مسائل اقتصادی موضوعی دور از ذهن نیست، اضافه کرد: اما این بار حجم معدوم‌سازی بالاست و این اقدام توسط واحدهای تولیدکننده جوجه یک‌روزه و به‌منظور کاهش خسارت‌های آتی صنعت مرغداری صورت گرفته است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه کشور با بیان اینکه هیچ تولیدکننده جوجه یک‌روزه و مرغداری اقدام به نابودی تولید و سرمایه خود نمی‌کند، اظهار داشت: علاوه بر کمبود نهاده‌های طیور با قیمت‌های مناسب، به دلیل وجود مرغ گوشتی در سالن‌های پرورش، امکان فروش جوجه یک‌روزه وجود ندارد. به گفته وی، در واقع تولیدکنندگان مرغ گوشتی هر کیلوگرم مرغ زنده را ۶ هزار تومان می‌فروشند درحالی‌که باید این محصول را حداقل کیلویی ۱۰ هزار تومان بفروشند تا بتوانند نهاده‌های موردنیاز را تأمین کنند.
فاروغی تصریح کرد: با توجه به گزارش‌های موجود به دلیل کاهش تقاضا، مرغ گوشتی روی دست تولیدکنندگان باقیمانده است بنابراین تا زمانی که سالن‌های پرورش خالی نشود تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه با مشکل روبرو هستند. وی با بیان اینکه با دو روز معدومی جوجه یک‌روزه اتفاقی برای صنعت طیور نمی‌افتد، گفت: در فروردین‌ماه ۱۲۰ میلیون قطعه جوجه یک‌روزه تولید و وارد سالن‌های پرورش شد اما طبق برنامه برای اردیبهشت‌ماه ۱۳۴ میلیون قطعه جوجه تولیدشده که با توجه به وضعیت صنعت طیور و کمبود نهاده‌ها، مشخص نیست چه میزان معدومی داشته باشیم.
 
کمبود نهاده‌های طیور حتی در بازار سیاه
وی می‌گوید: پیش‌ازاین تولیدکنندگان با مشکل قیمت نامناسب نهاده‌های طیور روبرو بودند اما اکنون این نهاده‌ها در بازار سیاه نیز یافت نمی‌شود. فاروغی در گفتگو با ایرنا با بیان اینکه ارز رسمی برای تأمین نهاده‌های تولید در چنین شرایطی هدرروی است، افزود: اکنون مرغی که باید برای وزن ۲.۵ کیلوگرم نزدیک یک کیلو و ۷۰۰ گرم دان مصرف کند، وزنش به چهار کیلوگرم رسیده یعنی ۲.۵ کیلوگرم دان مصرف می‌کنند.
 رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه کشور درباره آینده صنعت طیور افزود: با توجه به شرایط اقتصادی فعلی و باوجود بد تصمیمی و بی تصمیمی‌های مسئولان، نمی‌توان برای صنعت مرغداری کشور آینده‌ای تصور کرد. وی با بیان اینکه هزینه دعوای بین وزارتخانه‌ها را تولیدکنندگان صنعت طیور می‌پردازند، ادامه داد: تصمیم‌گیری‌های آنی یکی از چالش‌های جدی صنعت طیور است.
فاروغی درباره صادرات جوجه گفت: همچنین به دلیل تصمیم‌های غیر کارشناسی در ممنوعیت، محدودیت و عوارض صادرات همواره تولید با مشکل روبروست به‌طوری‌که تا اسفندماه سال ۹۸ با ممنوعیت صادرات جوجه یک‌روزه روبرو بودیم. وی با بیان اینکه از اسفندماه ۹۸ ممنوعیت صادرات جوجه یک‌روزه برداشته‌شده است، افزود: بازار صادراتی ما کشورهای عراق و افغانستان و چند کشور دیگر است که اکنون عراق ممنوعیت واردات ایجاد کرده و بازارهای صادراتی این محصول ازدست‌رفته است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه کشور با اشاره به اینکه بازار صادراتی به‌ویژه برای موادغذایی و موجود زنده خمره رنگرزی نیست، اظهار داشت: ما برای داشتن تولید موفق باید همانند کشور ترکیه بازارهای صادراتی ثابتی داشته باشیم.
به گفته فاروغی، برای صادرات گوشت مرغ نیز عوارض صادرات پنج‌هزارتومانی تعیین شده بود که موجب شد تولیدکنندگان حتی نتوانند یک کیلوگرم مرغ صادر کنند و حدود یک هفته است که عوارض را به یک هزار و ۵۰۰ تومان کاهش داده‌اند. رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه کشور راهکار برون‌رفت از این مشکل صنعت طیور را توجه مسئولان به پیشنهاد‌های عملیاتی و واقعی کارشناسان بخش و تشکل‌ها، برنامه تولید به‌اندازه نیاز کشور و تأمین نهاده‌های طیور با نرخ مناسب و توزیع مستقیم آن به تولیدکنندگان برشمرد. فاروغی درباره وضعیت بازار مرغ در ماه‌های آتی گفت: به دلیل انباشت جوجه یک‌روزه در سالن‌ها برای ماه‌های آینده کمبودی در تأمین مرغ گوشتی نداریم اما دولت باید تدبیری برای نجات این صنعت بیندیشد.

شدیدترین برخوردها در انتظار جوجه‌کُش‌ها
به دنبال انتشار این فیلمها، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران، گفت: این اقدام غیر انسانی و غیر علمی است و ما به تمام واحدهای تولیدکننده جوجه در تهران اخطار داده‌ایم که اگر اقدام به چنین کاری کنند با آن‌ها به شدت برخورد خواهد شد.
سعید محمودی با اشاره به اینکه روز گذشته تیم‌های محیط زیست در سراسر استان تهران موضوع معدوم‌سازی جوجه‌های یک روزه را بررسی کردند، اظهار کرد: ما به این نتیجه رسیدیم که این اتفاق در استان تهران رخ نداده است، اما به هرحال ممکن است که واحدهای مختلف تولید جوجه برنامه مشابهی را برای معدوم‌سازی داشته باشند. از این‌رو روز گذشته به جهاد کشاورزی و دامپزشکی استان تهران نامه‌ای فرستادیم و خواستار جلوگیری و برخورد با اینگونه اقدامات شدیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران با بیان اینکه نامه‌ای برای دادستانی استان تهران و استانداری تنظیم شده است که بتوانیم با ابزار قانونی جلوی این اتفاق را بگیریم، تاکید کرد: معدوم‌سازی جوجه‌های یک روزه اقدامی غیر انسانی،  غیر علمی و مصداق حیوان آزاری است. این جوجه‌ها صاحب روح و جان هستند و زنده به گور کردن آن‌ها هر وجدانی را به درد می‌آورد.
محمودی با تاکید بر اینکه تمام تلاش ما این است که چنین اتفاقی در استان تهران رخ ندهد، گفت: در استان تهران ۹ واحد تولید جوجه داریم که امروز به همه آن‌ها اخطار دادیم که اگر اقدام به روش‌های مشابه برای معدوم‌سازی جوجه‌ها کنند شدیدترین برخوردها را با آن‌ها خواهیم کرد.
وی با اشاره به اینکه از سوی دیگر ممکن است که این جوجه‌ها آلوده باشند و دفن آن‌ها به صورت زنده و در نقطه‌ای نامشخص می‌تواند مخاطراتی جدی در پی داشته باشد، اظهار کرد: حتی بر فرض اینکه این جوجه‌ها به هر دلیلی تلف شده بودند و پسماند محسوب می‌شدند، باید برای دفع آن‌ها اصول بهداشتی را رعایت می‌کردند و پیش از دفع از نهادهای ذی‌ربط از جمله محیط زیست مجوز می‌گرفتند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران با تاکید بر اینکه از هر جنبه‌ای زنده به گور کردن جوجه‌ها انسانی و علمی نیست، تصریح کرد: سایر واحدهای تولید جوجه بدانند که اگر اقدام به چنین کاری کنند قطعا محیط زیست بر اساس قانون با آن‌ها برخوردی جدی خواهد داشت.
​​​​​​​ تصاویر معدوم کردن جوجه‌های یک‌روزه را اینجا ببینید.
فیلم‌های معدوم کردن جوجه‌های یک‌روزه را اینجا ببینید.