مصطفي كواكبيان، دبير جبهه اصلاح طلبان چندي پيش طرحي را به نام مناسك؛ كه مخفف مجمع نخبگان اصلاح طلب سراسر كشور است را پايه گذاري كرد. هدف نهايي اين طرح معرفي يك كانديدا از ميان اصلاح طلبان بود كه مورد اجماع اكثر احزاب و گروههاي اصلاح طلب باشد. در راستاي همين طرح همايشي براي تبيين طرح مناسك برگزار شد. گرچه انتظار مي رفت كه همه گروهها و احزاب اصلاح طلب در اين همايش كه اولين ميتينك انتخاباتي اصلاح طلبان بود، شركت داشته باشند ولي چنين امري محقق نشد. دبير اين جبهه اصلاح طلب معتقد است كه طرح مناسك مورد قبول تمامي اصلاح طلباني است كه انگيزه حضور در انتخابات را دارند. اين نماينده اصلاح طلب مجلس هشتم مي گويد افرادي كه در انتخابات هم شركت نمي كنند اين طرح را قبول داشته ولي تا كنون تصميمي براي ورود در انتخابات نگرفته اند. گفت و گوی روزنامه مغرب با کواکبیان را می خوانید.
با توجه به اينكه شما به عنوان يكي از اعضاي شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات پايه گذار طرح مناسك بوديد، اقبال اصلاح طلبان از اين طرح را چطور مي بينيد؟
ما بر اين باور هستيم كه بدنه اصلاح طلبان سراسر كشور كه ما با آنها ملاقاتهايي داشتيم و بخش زيادي از اين نيروي عظيم نيز در همايش تبيين طرح مناسك حضور داشتند خواستار حضور فعال اصلاح طلبان در انتخابات رياست جمهوري يازدهم و چهارمين دور از انتخابات شوراها هستند. هر چند كه برخي از دوستان اصلاح طلب ما هنوز به طور قطع براي حضور تصميم گيري نكرده اند، بنابراين، طرح مناسك فقط براي آن دسته از اصلاح طلباني معنا دارد كه انگيزه حضور در انتخابات را داشته باشند. اينكه برخي از سايتهاي اصولگرا به طور دائم به اين نكته مي پردازند كه برخي از اصلاح طلبان طرح مناسك را قبول ندارند، متوجه نيستند كه آنها از اساس براي ورود به انتخابات شرط هايي دارند. به واقع هر فرد اصلاح طلبي كه اعتقاد به حضور در انتخابات دارند، نمي توانند كه طرح مناسك را قبول نداشته باشند. به اين دليل كه مناسك يك ابزار براي به اجماع رسيدن اصلاح طلبان است.
با توجه به اين موارد طرح مناسك شامل چه نكاتي مي شود؟
در طرح مناسك حضور در انتخابات محور قرار مي گيرد. در حقيقت ما اصلاح طلبان انتخابات را فرصتي براي حضور خودمان در عرصه تعيين سرنوشت مي دانيم. و اعتقاد داريم كه هويت اصلاح طلبي با برخورد به شيوه اپوزيسيوني منافات دارد. ازسوي ديگر بايد گفت كه اصلاح طلبان معتقد هستند اشكالات زيادي در وضعيت فعلي دستگاه اجرايي وجود دارد و لذا لازم است كه چنين وضعيتي اصلاح شود. من معتقدم اين مسئله مي تواند با حضور فعال در عرصه انتخابات كمي اصلاح شود.
نكته بعدي كه در رابطه با حضور اصلاح طلبان مطرح است در رابطه با معرفي كانديداي اصلاح طلبان است. به واقع اصلاح طلباني كه در انتخابات شركت مي كنند، نمي توانند كانديداي اجاره اي داشته و از نامزد انتخاباتي اصولگرايان حمايت كنند. اين مسئله در اين طرح جايي ندارد و اصلاح طلبان اين مسئله را مخدوش شدن هويت خود تلقي مي كنند.
به نظر مي رسد كه طرح مناسك برگرفته از انتخابات الكترال آمريكا است....
نكته ديگر اينكه حال كه ما قصد شركت در انتخابات را داريم و تمايلي به حمايت از نامزد اصولگرايان نداريم سوال پيش مي آيد كه كانديداي اصلاح طلبان بايد چه فردي باشد؟ به واقع طرح مناسك پاسخي مناسب براي اين سوال است و بايد اشاره داشت كه اين طرح ابزاري است براي رسيدن به يك كانديداي اجماعي ميان اصلاح طلبان. در اين طرح ۴ هزار نفر از اصلاح طلبان سراسر كشور شامل نخبگان اصلاح طلب و احزاب آنها، همچنين اصلاح طلبان استانها طبق يك ساز و كار مناسب در يك مجمع ملي اجتماع كنند و همه افرادي كه به عنوان كانديدا مطرح هستند برنامه ها و نظرات خودشان ارايه و سپس از طريق راي گيري كانديدايي كه بالاترين راي را در اين مجمع به دست آورد تمام احزاب و نخبگان موظف هستند تا ميثاق نامه اي با حزب يا كانديداهاي ديگر را امضا كنند و به حمايت از اين فرد بپردازند. بخشي از اين بحث اين بود كه اگر مجمع روحانيون به عنوان ناظر و مجري اين طرح تمايلي به برگزاري مجمع نخبگان اصلاح طلب سراسر كشور در تهران نداشته باشد، مي تواند آن را در ۳۱ مجمع استاني كه طبق تاكتيك مناسبي اصلاح طبان جمع شوند و كانديدا ها در مجامع استاني براي ارايه برنامه ها بروند. در اين جا شباهت اين طرح و سيستم الكترال آمريكا پيش مي آيد و راي هاي استاني را با يكديگر جمع كنند و هر كدام از كانديداها كه بعد از شمارش آراي اصلاح طلبان ۳۱ استان سراسر كشور را به دست آورد، ساير كانديداها از كانديداي منتخب حمايت مي كنند. افرادي كه معتقد هستند كه مناسك طرح جامعي نيست بايد گفت كه اين طرح را نخوانده اند. به واقع اين طرح براي آن دسته از اصلاح طلباني نيست كه قصد حضور فعال در انتخابات را دارند.
برخي از اصلاح طلبان و اصولگرايان معتقد هستند كه به دليل اينكه اين طرح از سوي شما به عنوان دبير كل حزب مردم سالاري ارايه داده شده، خودتان قصد داريد كانديداتوري اين طرح را داريد و برخي شايد به همين دليل است كه با اين طرح مخالفت مي كنند، اين مسئله از لحاظ شما چگونه پاسخ داده مي شود؟
من كه بارها گفته ام كه در اين طرح بيست كانديدا شركت داشته باشند و از اين لحاظ مشكلي پيش نخواهد آمد. اما بر طبق اين طرح خروجي بايد يك نفر باشد؛ يعني در نهايت بايد بر سر يك نفر اجماع شود. ما با توجه به تجربه تلخ سال ۸۴ كه با دو دست تمام امكانات را با اختلافاتي كه بين خودمان داشتيم، به آقاي احمدي نژاد تحويل داديم، نميخواهيم كه دوباره چنين تجربه اي تكرار شود. من معتقد هستم كه شايد يكي از دلايلي كه برخي از اصلاح طلبان در تبيين طرح مناسك شركت نداشتند به دليل مخالفت با حزب مردم سالاري و يا طرح مناسك نبوده بلكه آنها هنوز به اين نتيجه نرسيده اند كه بايد در انتخابات شركت كنند و لذا انگيزه اي براي چنين بحث هايي ندارند. من با بسياري از اصلاح طلبان صحبت كرده ام، آن ها مي گويند ما مناسك را قبول داريم اما اين بحث بعد از آن مطرح مي شود كه ما تصميم به ورود در انتخابات بگيريم.
البته ما گفته ايم بسيار خوشحال مي شويم زندانيان سياسي آزاد، مطبوعات اصلاح طلب بتوانند فعاليت آزادي داشته باشند و محدوديتي براي احزاب اصلاح طلب وجود نداشته باشد. قدر مسلم آنكه تمامي اين مسائل در مشاركت حداكثري مردم موثر است. اما اين ها را به عنوان شرط حضور مطرح نمي كنيم. بلكه معتقديم كه شرط اصلي حضور ما در انتخابات رعايت دقيق قانون انتخابات است؛ به اين معني كه فردي سو استفاده از اموال عمومي و بيت المال نداشته باشد، تبليغات انتخاباتي درست صورت گيرد. افراد غير مسول حق دخالت در جريان انتخابات را نداشته باشند، افراد مجري و ناظر به طور كامل بيطرف باشد، به واقع مر قانون انتخابات به طور كامل رعايت شود. اصلي ترين شرط ما رعايت دقيق قانون انتخابات است. به واقع اگر اين مسئله به درستي رعايت شود، معتقديم كه شرط هاي ديگر در راستاي انجام يك انتخابات پر شور و با حضور حداكثري مردم خواهد بود. اما اينكه از ابتدا بخواهيم، بگوييم كه فلان كار انجام شود تا ما حضور پيدا كنيم، همانطور كه بارها گفته ام هيچ فردي براي ما فرش قرمز پهن نخواهد كرد.
برخي از دوستان اصلاح طلب ما معتقد به فراهم شدن شرايط براي حضور هستند ولي بنده معتقد به اين نكته هستم كه بايد خودمان تلاش كننم كه شرايط را فراهم كنيم. اين دو رويكرد ميان اصلاح طلبان است. از سوي ديگر بايد گفت كه بهترين نظريه براي حضور در انتخابات نه بحث وحدت ملي و نه بحث كانديداي اجاره اي براي اصلاح طلبان بلكه اجماع اصلاح طلبان از يك كانديداي واحد مد نظر اين ما و طرح مناسك است.
برخي از اصلاح طلبان كه پس اجرايي در دوره هاي گذشته داشته اند، معتقد هستند كه تغيير استانداران كه به نظر پاياني براي آن متصور نيست، تاثيري بر روي انتخابات آتي دارد. به اين نحو كه استانداري كه بر سر پستي گذاشته مي شود با تغيير معاون سياسي استانداري سعي بر اعمال نظر بر روي فرمانداران و از به صورت تلويحي بر روي هيات اجرايي را دارند. از سويي ديگر برخي معتقدند كه هيات اجرايي كه مشخص شده اند بر روي تغيير استانداران تاثير داشته اند، شما اين مسئله را چطور مي بينيد؟
اين مسئله همان سواستفاده از امكانات دولتي است كه بحث اصلي ما نيز هست. اگر ما جايي احساس كنيم جايي تخلف صورت مي گيرد بايد جلوي اين تخلف را بگيريم. اين مسئله متفاوت است با آن چيزي كه بگوييم بايد چنين اتفاقاتي حاصل شود تا ما در انتخابات حضور يابيم. اين حرف درستي است كه ما بايد جلوي سواستفاده ها و دولتي كردن هيئت هاي اجرايي را بگيريم.
چطور مي توان جلوي دولتي كردن هيئتهاي اجرايي را گرفت؟
هر اقدامي كه شائبه دولتي شدن انتخابات را داشته باشد، بايد كنار گذاشته شود. شايد يكي از دلايلي كه باعث مطرح شدن هيات اجرايي شد. معتقدم كه دولت مردان بايد پاسخگوي مردم هم در شرايط فعلي و هم در شرايط آينده باشند. دستگاههاي امنيتي بايد اين اقدامات را زير نظر بگيرند و به موقع اقدام كنند. من معتقد هستم كه جلب اطمينان مردم به مراتب بيشتر از آن است كه چه افرادي مي خواهند كانديدا شوند. مردم متوجه مي شوند كه چه فردي صادقانه در خدمت به آن ها نقش دارد.
برخي اينطور اظهار نظر كرده اند كه افراد براي حضور در انتخابات بايد اعلام برائت كنند؟ با توجه به اينكه شما در بعد از اتفاقات سال ۸۸ در كميسيون امنيت ملي حضور داشتيد، آيا اسمي از عناصري كه بايد اعلام برائت كنند در آن كميسيون منتشر شد يا خير؟
من بر اين باور هستم كه قطعا تفكيك ميان عناصر برانداز، ضد انقلاب و ضد نظام با كساني كه نسبت به انتخابات اعتراض داشتند از ابتدا بايد صورت مي گرفت و بر همين اساس افراد انقلاب را از همان ابتدا به صورت قانوني بايد محكوم مي كردند.
همانطور بايد جلوي يك طرفه قضاوت كردن و دامن زدن به اين نكته در صدا و سيما گرفته مي شد كه گفتند اصلاح طلبان برابر با فتنه گران هستند. اين حرف كه بگويند افراد اصلاح طلب بايد توبه كنند از رايي كه قبلا داده حرف ناصحيحي است و مي توان مقابل آن گفت هر اصولگرايي كه به آقاي احمدي نژاد راي داده است بايد توبه كند. به اين دليل كه بسياري از آن ها معتقدند كه آقاي احمدي نژاد در دام جريان انحرافي افتاده است.