آیا بورس از وضعیت رکود خارج خواهد شد؟

سال 99 سال پرفراز و نشیبی برای بازار سرمایه بود. با روزهای اوج و سودهای کلان شروع شد و حالا با روزهای سقوط مشغول بستن پرونده سال 99 است. بسیاری از مردم  که در روزهای اوج با امید به سود وارد این بازار شدند، حالا مالباختگانی هستند که دستشان به جایی بند نیست. نه تجمعات اعتراضی دردی از آنها دوا می‌کند و نه تغییر رئیس سازمان بورس. آیا آرامش بار دیگر به بازار توفان زده بورس باز خواهد گشت؟ حسین راغفر، اقتصاددان در گفت‌وگو با «مردم سالاری آنلاین» دلیل سقوط بی‌سابقه بورس در سال 99 را رشد حباب گونه دانست؛ رشد بدون پایه‌ای که مبتنی بر تولید نبود و درست در زمانی رخ داد که کشور در اوج رکود اقتصادی و تعطیلی واحدهای کسب و کار قرار داشت. او معتقد است برنامه‌های دولت بعد در راستای تقویت تولید می‌تواند مشخص کند که آیا بورس میتواند به حیاتش ادامه دهد یا در وضعیتی میرا باقی خواهد ماند. مشروح گفت‌وگوی «مردم سالاری آنلاین» با «حسن راغفر» را در ادامه بخوانید:
 
آقای راغفر؛ در سالی که گذشت بازار بورس نوسانات شدیدی داشت، ما در ابتدای سال شاهد یک رشد بی‌سابقه بودیم؛ و بعد به یکباره ریزشی شدید در بازار سرمایه رخ داد. دلیل این نوسانات چه بود؟
دلیل رشد حباب گونه بی سابقه بورس که از بهمن 98 شروع شد و تا تیر 99 ادامه یافت، تلاش های دولت برای ایجاد یک رونق بدون پایه در بورس بود. بدون پایه به این جهت که رونق بورس مبتنی بر تولید نبود، و اتفاقا در اوج رکود اقتصادی و تعطیلی واحدهای کسب و کار در کشور، ما شاهد یک صعود بی سابقه بودیم که حکایت از آن داشت که دستکاری در بورس و انتظارات مردم توسط دولت صورت گرفت.
این عملکرد باعث شد که هم بنگاه‌های بزرگ و بنیادها برای ورود به بازار سهام ترغیب بشوند و هم مردم به تدریج وارد بازار سهام بشوند.
متاسفانه سودهای کاذب بزرگی که مبنای تولید نداشت وارد اقتصاد شدند و سبب شد دیگران هم با استناد به کسانی که وارد شده بودند به این بازار ورود پیدا کنند، همین موضوع باعث حضور عده زیادی در بازار سرمایه شد. تداوم روند بی سابقه صعودی از اول مشخص بود که مبنای علمی ندارد و به زودی سقوط خواهد کرد. و متاسفانه اینگونه نیز شد.
 
با اتفاقاتی که افتاده است، آیا مردم باز هم به بازار سرمایه اعتماد خواهند کرد؟
به نظر من مسئله بازسازی اعتماد مردم به بازار سرمایه مستلزم زمان است تا بخش نسبتا قابل توجهی از این نااطمینانی و بی اعتمادی که به وجود آمده بتواند مرتفع شود، به نظر من بعید است که تا بعد از انتخابات ریاست جمهوری این وضع اصلاح شود و ترمیم اعتماد از دست رفته مردم امکان پذیر باشد.
 
آیا می‌توان امیدوار بود بورس به ریل سابق خود برگردد؟
بعد از انتخابات 1400 دو ماه طول می‌کشد تا دولت جدید سرکار بیاید؛ بعد از آن با مستقر شدن و سرکار آمدن دولت جدید مردم تصمیم خواهند گرفت چه انتظاراتی از شخصیت رئیس دولت بعد خواهند داشت. آن وقت تعیین خواهد شد که بازار سهام احیا می‌شود یا اینکه در یک وضع میرا باقی می‌ماند.
 
یعنی ممکن است بازار بورس در این وضعیت به قول شما میرا باقی بماند؟
باید ابتدا گفت که انتظار داریم این اتفاق طی چه زمانی رخ دهد؟ من فکر نمی‌کنم که تا پایان سال 1400 ما بتوانیم شاهد باشیم که بورس یک جهش قابل توجه داشته باشد.
 
اشاره کردید تا روی کار آمدن دولت جدید نمی‌توان پیش بینی کرد که چه اتفاقی برای بورس خواهد افتاد؛ برای بهبود شرایط بورس، دولت بعد باید چه تصمیماتی اتخاذ کند؟
اولین کاری که عملا دولت بعد باید انجام دهد اعلام سیاست‌های خود در مورد تولید است که می‌خواهد چه اقداماتی را برای بهبود وضع تولید کشور انجام دهد و چگونه می‌خواهد جلوی این سفته بازی و سوداگری را در اقتصاد کشور بگیرد؟ بعد از تصمیم گیری برای رونق تولید می‌توان برای آینده بورس نیز تصمیم گرفت.
 
منظور شما این است که تا شاهد رونق تولید در کشور نباشیم، بورس نیز به ریل و روال عادی بازنخواهد گشت؟
دقیقا. بورس انعکاس تولید است و اگر تولید رشد نکند رشد بورس یک رشد کاذب خواهد بود. رشد کاذبی که نتیجه آن را در حال حاضر شاهد هستیم.
محمدرضا حقی