حفظ جان مردم با هیچ واجب و مستحبی قابل معامله نیست

با نزدیک شدن به ماه محرم و ایام عزاداری امام حسین (ع) برگزاری مراسم در شرایط کرونا شک و شبهات بسیاری ایجاد کرده است. از یک سو رئیس جمهور و برخی مداحان بر برگزاری مراسم این ایام اصرار می‌کنند، از سوی دیگر پزشکان و کارشناسان معتقد هستند که برگزاری هرگونه اجتماعی خطرآفرین است و ممکن است شرایط را از آنی که در حال حاضر در آن قرار داریم وخیم­تر کند. هنوز آمار مرگ و میر بر اثر کرونا در کشور سه رقمی است و هر روز رکورد تازه‌ای ثبت می‌کند، با این وجود آیا در این شرایط برگزاری مراسم محرم به شیوه گذشته، از حفظ جان مردم اهمیت بیشتری دارد؟ «آیت­الله سیدمحمدعلی ایازی»، دین پژوه و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با «مردم سالاری آنلاین در پاسخ به این سوال با تاکید بر اینکه حفظ جان مردم از بالاترین اهمیت برخوردار است و با هیچ واجب و مستحبی قابل معامله کردن نیست گفت: زیارت و عزاداری‌ها  اعمال مستحب هستند، حتی اگر پای واجبات نیز در میان باشد جان انسان‌ها ارجحیت دارد. وی به عنوان مثال به روزه داری ماه رمضان اشاره کرد و افزود: بنا به فتوای همه فقها اگر کسی رزوه بگیرد و بداند به سلامتش آسیب می­رساند، نه تنها روزه او مورد قبول خداوند نیست، بلکه فعل حرام و معصیت کرده است.
این قرآن پژوه معاصر در ادامه با بیان اینکه اگر کسی مراسمی را برگزار کند و با ازدحام مردم یا رعایت نکردن افرادی در آن جلسه روبه رو شود و نتواند کاری بکند، آیا صاحب مجلس مسئولیت جان افراد را برعهده می‌گیرد؟ او می‌توانست از قبل ملاحضه کند و مراسمی برگزار نکند.
وی با تاکید بر اینکه امسال در عزاداری‌ها با مسائل و اتفاقات پیش‌بینی نشده­ای مواجه هستیم گفت: اگر امکان برگزاری مراسم در فضای باز بود و این تضمین وجود داشت که همه افراد فاصله اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند، بر طبق نظر کارشناسان ممکن است که گفته شود، اشکالی ندارد.
آیت الله ایازی خاطر نشان کرد که مساله‌ای که در این خصوص داریم این است که با کارها و رفتارهایی مواجه هستیم که پیش بینی نشده‌اند و احتمالا پروتکل‌ها رعایت نمی‌شود، پس برای حفظ جان افراد باید احتیاطاً این برنامه تعطیل شود. روش­های دیگری جایگزین شود که این نگرانی را نداشته باشد. عزاداری­ها که به امسال خلاصه نشده است. ایام و سال­های دیگری هم هست. امسال روش­های دیگر برای عزاداری انتخاب کنیم.
 آیت الله ایازی در ادامه این گفت‌وگو با اشاره به ایام جنگ تحمیلی و موشک باران شهر‌ها گفت: در آن زمان هم همه مردم برای حفظ جان خود به پناهگاه می‌رفتند، فرض کنید در یک شهر که یک میلیون جمعیت داشت احتمال برخورد یک موشک با هر فرد یک صدم درصد بود، اما مردم احتیاط می‌کردند و به پناهگاه می‌رفتند.
وی با اشاره به اینکه عقل می­گوید باید احتیاط کرد و شرع می­گوید باید حفظ جان خود و دیگران را کرد گفت: مگر راه عزاداری کردن فقط حضور فیزیکی در یک مراسم است، هر کسی در خانه خود می‌تواند عزادار امام حسین (ع) باشد. همانطور که در ماه رمضان سخنرانی‌های زیادی به صورت آنلاین برگزار شد، ماه محرم هم می‌توان از همین شیوه استفاده کرد.
به گفته وی در شرایطی که مراسم برگزار می‌شود، ممکن است افراد مسن، بیمار، آسیب­ پذیر  و خردسال وجود داشته باشند، افرادی که نتوانند از خودشان حفاظت کنند، اگر چنین نگرانی وجود دارد حتما ما نباید بگذاریم چنین اتفاقی بیفتد.
آیت الله ایازی با اشاره به اینکه کارشناسان نظر خود را اعلام کرده‌اند و بیشتر از این نمی‌توانند موضع­گیری کنند چون ممکن است متهم به مخالفت با عزاداری امام حسین (ع) شوند، افزود: الان وظیفه علما و روحانیون است که اعلام موضع کنند.
به اعتقاد وی کارشناسان تاکید کرده‌اند که برگزاری اجتماعات غیرقابل کنترل شده به مصلحت نیست، حالا علما و روحانیون مسئولیت دارند که این مسئله را تذکر دهند و بگویند آنانی که مجلس می­گذارند نه تنها مسئول جان شرکت­کنندگان خود بلکه مسئول جان خانواده مشارکت کنندگان در این مراسم هم هستند. باید به صراحت اعلام کنند که اگر جان انسان‌ها به خطر می‌افتد نباید مراسمی برگزار شود.
عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم با بیان اینکه کسانی که به برگزاری مراسم ماه محرم اصرار دارند شامل دو گروه می‌شوند گفت: گروهی می‌گویند ما مراسم را برگزار می‌کنیم و می‌توانیم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم؛ ما با این گروه بحثی نداریم چون درخصوص این که می­توانند یا نه کارشناسان و دولت باید نظر بدهند و از سلامت مردم مراقبت کنند.
آیت‌الله ایازی به گروه دوم اشاره کرد و گفت: اما گروهی عقیده دارند که چون مراسم برای امام حسین(ع) برگزار می‌شود، پس ان‌شالله خطری نیست؛ می­خواهم به این گروه بگویم امام حسین(ع) اگر قرار بود همه­چیز را به مسائل ماورالطبیعی واگذار کنند، خودشان هم وقتی به دشمن به سمتشان می‌آمد باید می‌گفتند ان‌شالله که برندگی شمشیر عمل نمی‌کند!
وی خاطر نشان کرد: همواره در حرم حضرت معصومه(س) و حرم امام رضا(ع) وقتی مردم می‌خواهند وارد شوند آنها را بازرسی بدنی می‌کنند که مسلح نباشند، چرا این کار را می‌کنند؟ اگر آنجا دارالشفا هست که نباید اسلحه و بمبی کارساز باشد! پس با چه منطقی بازرسی انجام می‌شود؟ با این منطق که متولی این اماکن مقدس می‌گویند که ما وظیفه داریم از جان مردم محافظت کنیم.
آیت الله ایازی در پایان تاکید کرد اگر این بیماری و مسری بودن آن به این حد نگران کننده است و مانند یک اسلحه باید مراقب آن باشیم؛ پس استدلال گروه دوم درست نیست و وظیفه و عقل می‌گوید که باید مراقبت کرد و اگر در جایی احتمال خطر هست باید پیشگیری شود.