ساعت اتحادیه‌ی اروپا دیگر تغییر نخواهد کرد

چندی پیش، رئیس کارگروه اتحادیه‌ی اروپا، ژان کلود یونکر، از توقف تغییر ساعت تابستانی به زمستانی در اتحادیه‌ی اروپا خبر داد و گفت: «پس از آنکه بیشینه‌ی شهروندان اتحادیه‌ی اروپا از لغو تغییر ساعت پشتیبانی کردند، اکنون چنین هم می‌شود؛ چون شواهدی در دست است که نشان می‌دهد تغییر ساعت بر خواب و تندرستی شهروندان اثری منفی دارد».
به گزارش «مردم‌سالاری آنلاین»، پیش‌تر، از سال ۱۹۹۶، همه ساله، در اتحادیه‌ی اروپا، در آخرین یکشنبه‌ی ماه مارس، همه‌ی ساعتها، همزمان، در ساعت ۳ بامداد به زمانِ گرینویچ، به جلو کشیده می‌شد و در واپسین یکشنبه‌ی اکتبر، در همین ساعت، به حالت پیشین بازمی‌گشت.
امسال، اما، در پی یک نظرسنجی اینترنتی، ۸۰ درصد از شهروندان اتحادیه‌ی اروپا با این تغییر ساعت مخالفت کردند که این امر و نیز انتشار دستاوردهای پژوهشی علمی که نشان می‌داد دگرگونی ساعت سبب آشفتگی در ساعتِ زیستی بدن انسان می‌شود منجر به تصویب طرحی در مجلس اروپا شد که برپایه‌ی آن، به زودی، پیشنهادی برای توقف تغییر ساعت تابستانی به زمستانی ارائه خواهد شد. نمایندگانی که به این طرح رای مثبت داده‌اند به دستاوردهای آن پژوهش متکی‌اند و نیز بر این باور که صرف‌جویی حاصل از دگرگونی ساعت در بخش انرژی، آن‌چنان که گفته می‌شود، اثرگذار نبوده است.
 
استدلال موافقان و مخالفان
موافقان دگرگونی ساعت، استفاده‌ی بهینه از ساعتهای روشنایی و نیز صرفه‌جویی در انرژی را دو عامل مهمی می‌دانند که باید منجر به تغییر ساعت شود، لیک مخالفان تغییر ساعت به سردرگمی شهروندان و نیز به هم ریختن ساعت زیستی انسانها که به خطر افتادن سلامت می‌انجامد اشاره می‌کنند و همچنین بر این باورند که تغییر ساعت منجر به صرفه‌جویی در انرژی نمی‌شود، چون چراغهایی که در شب دیرتر روشن می‌شوند به همان‌اندازه در بامداد زودتر روشن خواهند شد.
 
آیا تغییر ساعت به سکته‌ی قلبی می‌انجامد؟
یک شرکت خدمات بیمه‌ی درمانی در آلمان آماری برپایه‌ی یک پژوهش به دست داده است که نشان می‌دهد خطر سکته‌ی قلبی با تغییر ساعت ۲۰ درصد افزایش می‌یابد. این شرکت می‌گوید که روزانه به طور میانگین ۴۳ تن به علت سکته‌ی قلبی به بیمارستان می‌روند، اما در نخستین سه روز پس از تغییر ساعت این شمار به ۵۴ تن می‌رسد که میان مردان و زنان نیز یکسان است.
با همه‌ی این، نتایج پژوهشهای پژوهشگران کشورهایی همچون سوئد، فنلاند، کرواسی، امریکا و آلمان که بر تأثیر تغییر ساعت بر سکته‌ی قلبی کار کرده‌اند دگرسان از یکدیگر بوده‌اند.
پژوهشگران آلمانی به بررسی ۲۵ هزار و ۴۹۹ سکته‌ی قلبی، در شهر آگسبورک، میان سالهای ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۰ پرداختند. آنان نشانه‌های سکته‌ی قلبی را پیش و پس از تغییر ساعت و نیز وضعیت هوا (دما، فشار، رطوبت) را در نظر گرفتند و به این نتیجه رسیدند که تغییر ساعت منجر به افزایش مشخصی در آمار سکته‌های قلبی نمی‌شود. پژوهشگران امریکایی و فنلاندی نیز به همین نتیجه رسیدند.
پژوهشگران سوئدی، اما، به این دستاورد رسیدند که تغییر ساعت احتمال سکته‌ی قلبی را چهار درصد بالا می‌برد. پژوهشگران کروات نیز به این نتیجه رسیدند که، در چهار روز نخستِ پس از دگرگونی ساعت، خطر سکته‌ی قلبی ۲۹ درصد افزایش می‌یابد.
دگرسانی دستاوردهای این پژوهشگران نشان می‌دهد که نمی‌توان پاسخی درست و روشن به رابطه‌ی میان تغییر ساعت و خطر سکته‌ی قلبی داد؛ و این نتیجه‌های دگرسان نیز شاید به علت تفاوت آب‌وهوایی این کشورها باشد.
 
تغییر ساعت در جهان و ایران
اندیشه‌ی دگرگونی ساعت را آلمانها، در جنگ جهانی نخست، برای صرفه‌جویی در انرژی، برای نخستین بار، به اجرا درآوردند. انگلستان و فرانسه نیز به پیروی از آلمان چنین کردند، و گرچه آلمانها پس از جنگ جهانی نخست آن را لغو کردند ولی انگلستان این برنامه‌ی تغییر ساعت را دنبال کرد و فرانسه نیز آن را تا چند سال پس از جنگ جهانی پی گرفت تا به دنبال اعتراض کشاورزان این سیاست را ملغی اعلام کرد. در طی جنگ جهانی دوم، آلمان نازی برای صرفه‌جویی در انرژی، این سیاست را احیاء کرد. با پایان یافتن جنگ باز تغییر ساعت لغو شد. در سال ۱۹۷۳، با بالارفتن بهای نفت اوپک از سوی شاه ایران و بحران فراگیر انرژی در اروپا، بسیاری از کشورهای اروپایی به اجرای این برنامه روی آورند تا اینکه از سال ۱۹۹۶، برنامه‌ی دگرگونی ساعت در همه‌ی کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا همسان و اجرایی شد.
پیشینه‌ی تغییر ساعتِ تابستانی و زمستانی در ایران به پیش از انقلاب می‌رسد. با انقلاب، تغییر ساعت دیگر انجام نشد تا اینکه دوباره در سال ۱۳۷۰ با تصویب هیئت وزیران از سر گرفته شد. برپایه‌ی این مصوبه، ساعت رسمی کشور، همه ساله، در روز نخست فروردین یک ساعت به جلو و در سی‌ویکم شهریور به حالت پیشین بازمی‌گردد. این مصوبه در سال ۱۳۸۴ از سوی دولت وقت کنار گذاشته شد، ولی مجلس دو سال پس از آن، در سال ۱۳۸۶، تغییر ساعت را قانونی کرد و اجرای آن نیز پس از وقفه‌ای یکساله، از سال ۱۳۸۸، آغاز شد که تا اکنون ادامه دارد.
کنون باید دید که آیا پس از لغو احتمالی تغییر ساعت در اتحادیه‌ی اروپا، در ایران نیز تغییر ساعت برای سومین بار متوقف خواهد شد یا نه.