آیا عراق به جای ایران از عربستان برق وارد می‌کند؟

در حالی که اعتراضات مردمی در جنوب و مرکز عراق به کمبود شدید خدمات عمومی نظیر برق و آب همچنان ادامه دارد، وزارت برق عراق در بیانیه‌ای عنوان کرده که طرحی را برای جایگزینی برق ایران ارائه کرده است. ایران صادرات برق به عراق را متوقف کرده و حالا برخی رسانه‌های غیررسمی گزارش داده‌اند که عراق قصد دارد به جای ایران، از عربستان سعودی برق وارد کند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، اعتراضات مردمی در استان‌های جنوبی عراق به کمبود شدید خدمات عمومی، فساد گسترده و بیکاری همچنان ادامه دارد و با گسترش اعتراضات در شهرهایی نظیر بصره و بندر استراتژیک «ام قصر»، دولت عراق این نگرانی را دارد که صادرات نفت این کشور نیز تحت تأثیر قرار گیرد. هرگونه اخلال در صادرات نفت عراق می‌تواند به افزایش قابل توجه قیمت نفت منجر شود.
در اعتراضات جنوب عراق، به ایران و سیاست‌مداران عراقی نزدیک به ایران نیز حملاتی صورت گرفته است. در شهرهایی نظیر بصره، در گرمای بیش از ۵۰ درجه، برق برای ساعت‌ها قطع می‌شود و توقف صادرات برق ایران به عراق، تأمین برق استان‌های جنوبی این کشور را به با مشکلاتی بزرگی مواجه ساخته است.
 
چالش‌های صادرات برق ایران به عراق
ایران از سال ۲۰۰۵ به بعد بین ۱۴۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات برق به عراق صادر می‌کند. برق ایران از طریق  ۴ خط انتقال برق خرمشهر-بصره، کرخه-عماره، کرمانشاه-دیاله و سرپل ذهاب-خانقین به عراق صادر می‌شود. ظرف هفته‌های گذشته به دلیل بدهی سنگین عراق به ایران بابت واردات برق و همچنین مشکل کمبود تولید برق در خود ایران، صادرات برق ایران به عراق متوقف شده است.
وزارت برق عراق به‌صورت رسمی میزان بدهی خود به ایران را اعلام نکرده است. اما برخی از مقامات این وزارت‌خانه به رسانه‌های غربی نظیر المانیتور گفته‌اند که دولت عراق بابت واردات برق از ایران، یک میلیارد دلار بدهی دارد. علاوه بر مشکل بدهی، در ایران به دلیل کمبود بارش‌ها و کاهش جدی تولید برق از نیروگاه‌های آبی، هم‌اکنون بسیاری از شهرها با قطعی چندساعته برق روبرو هستند و در چنین شرایطی برق تولیدی در ایران، کفاف مصرف داخلی را هم نمی‌دهد. به نظر می‌رسید، مشکل بدهی دولت عراق و در کنار آن، کمبود تولید برق در ایران باعث شده‌اند تا ایران تصمیم به توقف صادرات برق به عراق بگیرد.
«عادل کاظم جریان»، معاون وزیر برق عراق، پای تحریم‌های آمریکا و خروج این کشور از برجام را نیز پیش کشیده و گفته است که بدهی عراق بابت واردات برق از ایران مسأله جدیدی نیست؛ اما عراق به دلیل به تحریم‌های آمریکا و خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای نمی‌تواند بدهی خود را پرداخت کند و باید راه جدیدی برای پرداخت این بدهی بیابد.
 ایران پیش از این نیز در اوایل سال 2017 و در ژوئیه سال 2016، صادرات برق خود به عراق را به دلیل بدهی بالای دولت عراق متوقف کرده بود.

مذاکرات عراق با ایران برای ازسرگیری صادرات برق
۱۸ تیر حیدرالعبادی نخست‌وزیر عراق برای شنیدن خواسته‌های معترضان عراقی در استان دیاله حضور یافت و این وعده را داد که با آغاز صادرات برق ایران، مشکل تأمین برق در استان‌های جنوبی عراق به‌زودی حل می‌شود. وی گفت: عراق ۱۴۰۰ مگاوات برق از ایران وارد می‌کرده که فعلاً متوقف شده و با مذاکره با ایران، دوباره جریان برق وصل خواهد شد.
ظرف هفته گذشته مقامات وزارت برق عراق در ایران حضور یافتند تا با مذاکره با وزارت نیروی ایران، صادرات برق ایران به عراق مجدداً از سر گرفته شود. اما بیانیه جدید وزارت برق عراق نشان می‌دهد که ظاهراً این مذاکرات، بی‌نتیجه بوده و طرف عراقی از وصل شدن جریان برق صادراتی ایران، قطع امید کرده است. قاسم فهداوی وزیر برق عراق که خود ریاست هیئت عراقی برای مذاکره با طرف ایرانی را برعهده داشته گفته است که وزارت برق عراق برای تأمین برق مناطق جنوب عراق از طریق یک طرح جایگزین تلاش می‌کند.
عراق به شدت با مشکل کمبود تولید برق روبرو است. نیاز این کشور به برق ۲۳ هزار مگاوات است؛ این در حالی است تولید برق در عراق ۱۵۷۰۰ مگاوات است و این میزان از تولید، کفاف مصرف برق توسط عراقی‌ها را نمی‌دهد.
 
پای عربستان هم به بحران برق عراق باز شد؟
 قاسم فهداوی وزیر برق عراق نگفته است که طرح جایگزین این کشور برای واردات برق از ایران چیست. دولت عراق هنوز اطلاعیه رسمی در این مورد منتشر نکرده است. اما برخی از رسانه‌های غیررسمی عراقی گفته‌اند که حیدرالعبادی نخست‌وزیر عراق «دستور واردات برق از عربستان سعودی» را صادر کرده و وزیر برق عراق در هفته جاری برای مذاکره با مقامات سعودی و امضای تفاهم‌نامه واردات برق به ریاض سفر خواهد کرد! العربیه که یک رسانه متعلق به دولت سعودی است و رویکردی ضدایرانی هم دارد، عیناً این خبر را نقل کرده است. با این حال، تاکنون منابع معتبر و رسمی خبری در این مورد که عراق قصد واردات برق از عربستان سعودی را دارد، منتشر نکرده‌اند.
بعید است صادرات برق عربستان به عراق، حتی اگر بر سر آن توافق صورت گیرد، بتواند در آینده نزدیک آغاز شود. از این گذشته، مصرف برق در عربستان در فصل تابستان بسیار بالاست و این کشور هرسال در این فصل از سال، حجم بالایی از نفت با ارزش خود را برای تولید برق می‌سوزاند. در واقع، در مورد این که در حال حاضر عربستان سعودی ظرفیت صادرات برق به عراق را داشته باشد، جای تردید جدی وجود دارد. عراق برای تولید برق در خاک خود، روی واردات قابل توجه گاز از ایران، برای استفاده در نیروگاه‌های گازی هم حساب باز کرده است. این امر، نزدیکی عراق به عربستان را پیچیده‌تر و دشوارتر کرده است. به هر صورت باید دید که با بالا گرفتن اعتراضات در جنوب عراق، در هفته‌های آینده چه تحولاتی در روابط بین این کشور با ایران و عربستان روی می‌دهد.