راهکارهای سه گانه برای رفع تنش آبی آبادان

صبح امروز، همزمان با تعطیلی بخشی از واحدهای عملیاتی مجتمع پتروشیمی آبادان به علت بی‌آبی، شهروندان این شهر با سر دادن شعارهایی همچون «آب شیرین حق ماست»، «آب شور، بوی لجن و تعفن حق مردم آبادان نیست»، «هرچه مسئولان می‌گویند دروغ است»، «آبادان هنوز جنگ‌زده است» و ... به عملکرد مسئولان اعتراض کردند و خواهان رفع مشکل کمبود آب شیرین و پایین‌بودن کیفیت آب این شهر شدند.
به گزارش «مردم‌سالاری‌آنلاین»، آبادان و شهرهای دیگری همچون خرمشهر که شاهد این تجمعهای مردمی در هفته‌ی گذشته نیز بوده دو دهه است که با مشکل جدی آب مواجه است.
 
ایران در تنش آبی
چندی پیش، عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، اعلام کرد که در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور در معرض بی‌آبی قرار دارند و سرانه‌ی آب در ایران از شرایط بحرانی نیز عبور کرده است. وزیر نیرو، رضا اردکانیان، نیز پیش‌تر از این گفته بود که سالِ پیشِ رو سخت‌ترین سال از نظر تامین آب در کشور در نیم سده اخیر خواهد بود. وی هشدار داد که ۳۳۴ شهر با جمعیت ۳۵ میلیون نفر امسال در وضعیت تنش آبی قرار دارند.
 
آبادان آب ندارد
کاهش بارش در دو سال اخیر و به دنبال آن خشکسالی و کاهش آب رودخانه‌ی کارون، به همراه سوء مدیریت در انتقال آب، اکنون بازتاب خود را به صورت شوریِ بیش از اندازه‌ی آب رودخانه نشان داده و شهرهای پایین‌دستی خوزستان را با دشواریهایی بسیار روبه‌رو کرده است.
با افزایش شوری آب رودخانه‌ی بهمنشیر به حد آب دریا در دو ماه گذشته و با کاهش برداشت آب از این رودخانه،‌ آب در آبادان سهمیه‌بندی شده است. این سهمیه‌بندی و بی‌آبی به اعتراضهای مردمی در آبادان انجامید، اعتراضهایی که تاکنون جز رایگان شدن آب‌بهای آبادانیها در ماههای خرداد و تیر حاصلی دیگر نداشته است.
 
سدسازان بحران‌ساز
سدسازیهای بی‌رویه در سالهای گذشته، آسیبهای جبران‌ناپذیری بر زیست‌بوم ایران‌گذاشته است.  در خوزستان نیز اگر سدسازیها برپایه‌ی ارزیابیهای کارشناسانه‌ی زیست‌بومی، آمایش سرزمینی و اینکه هر بخش به چه اندازه آب نیاز دارد تا بر این پایه‌ها سدها ساخته شوند می‌بود اکنون گرفتار این اندازه از کمی آب رودها و پیشروی آب شور دریا در آبهای شیرین رودخانه‌ها نبودیم. ولی شوربختانه این سوء مدیریتها و سدسازیهای بیجا و نادرست برای انتقال آب، افزون بر آسیبهای بازگشت‌ناپذیر بر پوشش گیاهی و کشاورزی خوزستان، به دگرگونی در زیست‌بوم و آب‌وهوای این استان نیز انجامیده است.
 
نخلهایی که ایستاده می‌میرند
درختهای خرمای خوزستان نیز روزگاری بهتر از مردمان این دیار ندارند. خرما درختی است که پس از سه تا پنج سال دستگیری، خود می‌تواند ریشه به آبهای زیرزمینی برساند و دیگر نیازی چندان به رسیدگی ندارد. کنون که آبهای زیرزمینی در جاهایی چونان شادگان ته کشیده‌اند یا شور شده‌اند خرماها نیز خشکیده‌اند یا اگر هم هنوز سر پا هستند و باری می‌دهند، این بار کیفیت چندانی ندارد. در آبادان و خرمشهر نیز با پیشروی آب شور خلیج فارس تا پای درختهای خرما، بیشتر این درختان خشک شده‌اند و آنهایی که نیز ایستادگی می‌کنند با خطر خشک شدن روبرو هستند.
 
راهکارهای رفع مشکل کم آبی
برای از میان برداشتن شوری آب آشامیدنی آبادان و خرمشهر راه‌اندازی دستگاههای آب‌شیرین‌کن، ساخت بند خاکی مارد و برنامه‌ی آبرسانی غدیر در دست اجرا است تا بدین‌ شیوه، 70 درصد آب آشامیدنی از برنامه‌ی غدیر، 20 درصد از کارون و 10 درصد دیگر از آب‌شیرین‌کنها تامین شوند.
آب‌شیرین‌کنها: یکی از راههای از میان برداشتن مشکل شوری آب خوزستان راه‌اندازی دستگاههای آب‌شیرین‌کن است که گویا تا کنون یک دستگاه آب‌شیرین‌کن با ظرفیت تولید 10 هزار مترمکعب آب شیرین در تصفیه‌خانه آب خرمشهر راه‌اندازی شده است.
بند خاکی مارد: برای پیشگیری از پیشروی بیشتر آب دریا در رودخانه‌ی کارون و بالارفتن شوری آب این رودخانه، بند خاکی مارد در دست ساخت است؛ بندی که ساخت ۴۰ متر دیگر از بلندای آن مانده است. با بهره‌برداری از از این بند، آب شور دیگر به آب شیرین وارد نخواهد شد و آب پشت سد نیز به رودخانه بهمنشیر خواهد رفت تا در کشاورزی به کار رود.
برنامه‌ی غدیر: مهمترین راهکار برای از میان برداشتن مشکل آب آشامیدنی خوزستان این برنامه‌ی آبرسانی است. اجرای طرح غدیر در سال ۱۳۸۷ آغاز شد. با توجه به شرایط بحرانی وضعیت آب آشامیدنی آبادان و خرمشهر، این دو شهر در اولویت آبرسانی قرار گرفتند.
با اتصال خط دوم انتقال آب غدیر به آبادان برداشت از رودخانه‌ی بهمنشیر که دچار سختی و شوری بالایی شده است متوقف خواهد شد.
کنون باید دید با اجرایی شدن این راهکارها، مشکل شوری آب، برای همیشه، به گفته‌ی مسئولان، در آبادان و خرمشهر از میان خواهد رفت یا نه؟!