اردکانیان اجرای پیشنهاد خود را دنبال می‌کند؟

رضا اردکانیان توانست با رأی بالا ( 225 رای موافق، 38 رای مخالف و 13 رای ممتنع از مجموع 276 رای ماخوذه)، اعتماد مجلس برای نشستن بر کرسی وزارت نیرو را به دست آورد. یکی از بزرگ‌ترین معضلات کشور در حوزه انرژی در دهه‌های گذشته، بخشی‌نگری، منافع متضاد وزارت نفت و نیرو و بعضاً رقابت مخرب این دو وزارت‌خانه بوده است. آیا اردکانیان می‌تواند گام بزرگی در راستای رفع این معضل بردارد؟ اردکانیان پیش از این پیشنهادی مطرح کرده بود که علاوه بر حل معضل رقابت بین وزارت‌خانه‌های نفت و نیرو، می‌تواند آغازی بر حل اصولی مسأله آب نیز باشد.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، ساختار وزارت‌خانه‌های نفت و نیرو طوری بوده است که در دهه‌های گذشته باعث شده تا بخشی‌نگری و منافع جزئی بر بوروکراسی‌های این دو وزارت‌خانه حاکم شود و این دو وزارت‌خانه صرف‌نظر از منافع کلان کشور، هریک برنامه‌های خاص خود را دنبال کنند. در موارد قابل توجهی برنامه‌های این دو وزارت‌خانه در تعارض با هم قرار دارد. اما اکنون با راه‌ِیابی رضا اردکانیان به وزارت نیرو می‌توان گامی بزرگ در راستای حل این معضل و تشکیل وزارت انرژی برداشت.
اردکانیان پیش از این که نام‌اش به عنوان شخص پیشنهادی حسن روحانی برای تصدی وزارت نیرو مطرح شود، در مصاحبه با مجله دیپلماسی انرژی، پیشنهاد بدیعی مطرح کرده بود که این پیشنهاد علاوه بر رفع معضل بخشی‌نگری در حوزه انرژی کشور، می‌تواند به حل مسأله آب نیز کمک شایانی بکند. اردکانیان پیشنهاد کرده بود که واحد برق وزارت نیرو به وزارت نفت ملحق شود و برای مدیریت منابع آبی کشور، یک وزارت‌خانه جدید تشکیل شود. وی گفته بود: «آب یک عرصه فرابخش است و نیاز به یک مکانیزم فرابخش دارد، ما می‌توانیم این مکانیزم را در کشور خودمان شورای عالی آب بنامیم که به حکم قانون در اوایل دهه هشتاد تأسیس شده است. اما علاوه بر این، حوزه آب نیاز به یک بازوی اجرایی مستقل در عرض بقیه دستگاه‌ها دارد، که ما این را می‌توانیم در کشور خودمان یا در هر کشوری به عنوان یک وزارت‌خانه که یک صدای مستقل و تعیین‌کننده دارد... تعریف کنیم. اگر مدل‌های بین‌المللی بخواهد ملاک باشد، و حتی اگر به آن تجربه‌ها بی‌توجه باشیم و صرفاً اتکا کنیم به برداشت‌هایی که خود ما از این موضوع داریم، به این نتیجه خواهیم رسید که ما نیاز به یک ظرف متناسب با مظروف داریم، و باید هرچه زودتر به سمت تشکیل یک ساختار مناسب برای موضوع آب در کشور حرکت کنیم. به اعتقاد من طبیعتاً از رهگذر این مسأله یک گشایشی هم در بخش انرژی ما ایجاد خواهد شد، یعنی نزدیک شدن واحد فعلی برقِ وزارت نیرو به وزارت نفت موجب می‌شود که مسائل عدیده‌ای که در تأمین سوخت نیروگاه‌ها وجود دارد، به شکل کم‌هزینه‌تر و مناسب‌تری حل و فصل شود. وقتی ما چنین سازمانی داشته باشیم طبیعتاً مسائل مرتبط با موضوع آب، با سرعت بالاتری دنبال می‌شود و تحت تأثیر یک برنامه بلندمدت خواهد بود».
از نظر اردکانیان «مظروف» آب، یک فرابخش است که به «ظرف» مناسب خود نیازمند است و باید با تشکیل «وزارت‌خانه آب»، این «ظرف» مهم ایجاد شود. از سوی دیگر، ملحق شدن بخش برقِ وزارت نیرو به وزارت نفت و تشکیل وزارت انرژی، مسائل مختلفی که در این حوزه به دلیل بخشی‌نگری و منافع متضاد وجود دارد را حل خواهد کرد. در حال حاضر، نیروگاه‌ها و شبکه برق و آب کشور در حوزه اختیارات وزارت نیرو قرار دارند اما خوراک نیروگاه‌ها را وزارت نفت تأمین می‌کند و این دو وازرت‌خانه در حوزه صادرات انرژی رقیب هم محسوب می‌شوند. علاوه بر این در مورد خوراک نیروگاه‌ها و قیمت آن نیز بین دو وزارت‌خانه اختلاف‌نظر وجود دارد. در این سال‌ها، بوروکراسی حاکم بر وزارت نیرو، همواره از صادرات برق حمایت کرده و استدلال می‌کند که صادرات برق، باعث رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال در مرزهای کشور می‌شود. در عوض، وزارت نفت همواره از صادرات گاز دفاع می‌کند و می‌گوید صادرات برق، صادرات یارانه‌ای است که در قالب خوراک گازی نیروگاه‌ها به آن‌ها داده می‌شود و سود صادرات گاز بسیار بیشتر از صادرات برق است.
دو وزارت‌خانه نفت و نیرو در حوزه‌های متعددی رقیب هم محسوب می‌شوند و در این حوزه‌ها منافع متفاوت و بعضا متضادی دارند. گذشته از این، بحران آب یکی از مهم‌ترین مسائلی است که کشور در حال حاضر با آن روبرو است. عبور کم‌هزینه و بی‌درد‌سر از بحران آب نیازمند این است که یک دستگاه عالی و با اختیارات گسترده برای مدیریت منابع آب کشور تشکیل شود و مطابق برنامه‌ای درازمدت، تمام اقدامات لازم را در این حوزه انجام دهد و در مقابل نتایج اقدامات خود، پاسخگو باشد.
باید دید که آیا دکتر رضا اردکانیان حاضر است در شرایط فعلی که بر کرسی وزارت نیرو تکیه زده است، برای پیگیری این پیشنهاد خود، قدم جلو بردارد. اردکانیان، تجارب داخلی و بین‌المللی متعددی دارد و بهترین گزینه برای پیگیری این پیشنهاد ارزشمند است. در عرصه داخلی، او قائم‌مقامی وزیر نیرو، معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو، معاونت این وزارت‌خانه در امور آب و مدیرعاملی شرکت مدیریت منابع آب ایران را در کارنامه دارد و حالا با کسب رأی اعتماد مجلس وزیر نیروی دولت دوازدهم است. در سطح بین‌المللی، اردکانیان از سال‌های 86 تا 94 به عنوان مدیر موسس برنامه دهه بین‌المللی آب سازمان ملل مشغول به کار بوده است. وی در سال 91 از طرف رئیس دانشگاه سازمان ملل متحد و معاون دبیرکل آن سازمان، به عنوان مدیر موسس انستیتوی جدیدی در زمینه مدیریت به‌هم پیوسته منابع زیست‌محیطی (آب، خاک و پسماند) تحت نام UNU-FLORES برگزیده شد. در اسفند 95 نیز UN-WATER اردکانیان را به عنوان هماهنگ‌کننده کارگروه برنامه‌ریزی و سازماندهی دهه جدید بین‌المللی آب انتخاب کرد. این تجارب ارزشمند داخلی و بین‌المللی باعث شده تا اردکانیان بهترین گزینه برای پیاده‌سازی پیشنهادی باشد که اولاً خود او آن را مطرح کرده، ثانیاً خود او بهترین گزینه برای پیاده‌سازی آن است، و ثالثاً منافع کشور با اجرایی شدن این پیشنهاد به نحو بهتر و شایسته‌تری، تأمین می‌شود.