از ۸ صبح پنجشنبه تا ۲ بامداد جمعه بر پلاسکو چه گذشت؟

آخرین روز دی ماه، روز وقوع یک تراژدی بزرگ دیگر برای مردم ایران بود. ساعت هنوز ۸ صبح پنجشنبه ۳۰ دی ماه نشده بود که دود از ساختمان معروف پلاسکو در مرکز تهران برخاست و همان زمان ماموران آتش نشانی برای خاموش کردن حریقی که در طبقات نهم و دهم ساختمان زبانه می کشید عازم منطقه شدند. اما کمتر کسی تصور می کرد سه ساعت و نیم پس از آتش سوزی، ساختمان پلاسکو فرو بریزد و به تلی از خاک و آهن تبدیل شود و تعدادی از آتش نشانان در زیر آوار بمانند. به گزارش پایگاه خبری فریادگر، ساعت ۸ صبح، نیروهای اتش نشانی خود را به محل حادثه در تقاطع خیابانهای جمهوری و فردوسی رساندند. ابتدا به دلیل آنکه صبح پنجشنبه بود و هنوز بازار، کار خود را آغاز نکرده بود، همه جا خلوت بود اما به مرور زمان تردد بیشتر شد و این حادثه باعث شد خیابان جمهوری از تقاطع فردوسی به سمت شرق مسدود و عبور و مرور در این منطقه مختل شود. کم کم آتش سوزی به حدی گسترش یافت که از طبقات دود سیاه و آتش زبانه کشید اما مسوولان آتش نشانی در حال کنترل آتش بودند. گفته می شد به دلیل حجم بالای پوشاک و منسوجات در واحدهای طبقات فوقانی، آتش به سرعت گسترش می یابد. ساعت ۱۰ صبح سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران گفت:درحال حاضر آتش سوزی ساختمان پلاسکو خیابان جمهوری اسلامی تحت کنترل است اما هنوز مهار نشده است. وی با بیان اینکه به دلیل تحت کنترل درآمدن این آتش سوزی امکان گسترش آتش وجود ندارد، ادامه داد: علت گسترش دود سیاه به دلیل وجود حجم بسیاری از انواع و اقسام لباس، پارچه و نخ در این ساختمان است. ملکی تاکید کرد: خاموشی این نمونه آتش سوزی ها سخت است به همین منظور 10 ایستگاه آتش نشانی برای مهار آتش سوزی فعالیت جدی دارند. وی همان زمان گفت که در حال حاضر 200 آتش نشان برای مهار آتش فعالیت جدی دارند و این ماموران حدود دو دقیقه پس از اعلام آتش سوزی به محل اعزام شدند. وقتی ساختمان فرو ریخت ساعت ۱۱ و ۲۰ دقیقه، سرپرست اورژانس کشور گفت: متاسفانه به علت آتش سوزی در ساختمان پلاسکو واقع در خیابان جمهوری اسلامی تعداد مصدومان این حادثه به 20 نفر افزایش یافته و آتش دوباره شعله ور شده است. پیرحسین کولیوند افزود:همچنین اکنون نمای بخش شمالی ساختمان و برخی از سقف های سوخته شده در این ساختمان در حال ریزش است. وی تصریح کرد: به دلیل ریزش سقف های طبقات تعدادی از آتش نشانان در زیر آوار مانده اند. اما دقایقی بعد، حادثه ای رخ داد که غیر قابل پیش بینی بود. ابتدا دیوار شمالی طبقه یازدهم و سپس کل مجتمع تجاری پلاسکو پس از سه ساعت و نیم تلاش آتش نشانان و امدادگران، در ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه صبح و هنگام پخش زنده تلویزیونی از محل حادثه در شبکه خبر، به علت ادامه آتش سوزی و انفجار مواد شیمیایی فروریخت تا تراژدی بزرگ از این لحظه رقم بخورد. این حادثه در شرایطی رخ داد که حضور جمع زیادی از مردم که غالبا برای تماشا یا گرفتن عکس و فیلم به خیابانهای اطراف آمده بودند و برخی نیز در صدد کمک رسانی بودند، در مسیر امدادرسانی خلل ایجاد کرده بود و به همین دلیل پلیس از مردم می خواست منطقه را ترک کنند. دقایقی پس از فرو ریختن ساختمان، خبر احتمال کشته شدن دهها نفر از آتش نشانان و مردم در شبکه های مجازی منتشر شد اما مسوولان از تایید این خبر خودداری می کردند و تا بامداد جمعه، هیچ خبر دقیقی از کشته شدگان احتمالی اعلام نشد و از آنجا که کشته شدگان احتمالی زیر آوار بودند، صرفا آمارهایی از مصدومان حادثه که بیش از ۸۰ نفر از مردم و آتش نشانان بودند اعلام می شد. نخستین گمانه زنی ها درباره حادثه سخنگوی اورژانس کشور ساعتی پس از ریزش ساختمان پلاسکو گفت: به احتمال زیاد بین 30 تا 50 نفر که اغلب ماموران آتش نشانی هستند, زیر آوار ساختمان پلاسکو مانده اند. مجتبی خالدی در گفت و گو با ایرنا افزود: در آتش سوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو در تهران تاکنون 65 نفر مصدوم داشته ایم که از این تعداد 20 نفر به بیمارستان منتقل شدند و 45 نفر به صورت سرپایی در محل درمان شدند. سید حسین هاشمی استاندار تهران نیز از تشکیل ستاد بحران به ریاست شهردار تهران خبر داد و گفت: این ستاد درحال برنامه ریزی و مدیریت بحران است. وی افزود: اطلاع رسانی درخصوص این حادثه فقط از طریق مقامات مسوول و ستاد بحران تهران انجام می شود. استاندار تهران تاکید کرد: افراد غیرمسوول از اظهار نظر در این مورد حادثه جدا پرهیز کنند و مردم فقط اخبار از طریق مجاری رسمی پیگیری کنند. هاشمی ادامه داد: آتش سوزی ساختمان پلاسکو یک حادثه بوده است و هیچگونه جنبه امنیتی ندارد. وی یادآور شد: در پی شروع آتش سوزی به سفارتخانه های واقع در محدوده مرکز تجاری پلاسکو به دلیل ایمنی توصیه شد که این ساختمان ها را تخلیه کنند. کمیته مدیریت بحران نیز ظهر پنجشنبه و دقایقی پس از ریزش ساختمان با حضور مسئولان اورژانس سردار حسین ساجدی نیا، اسدالله موسوی رئیس اورژانس تهران، سردار محمدرضا مهماندار رئیس پلیس راهور تهران بزرگ و عیسی فرهادی فرماندار تهران در یکی از اتوبوس آمبولانس های اورژانس تشکیل شد. رئیس پلیس راهور تهران و فرماندار تهران نیز که در منطقه حضور داشتند در جمع خبرنگاران اعلام کردند: فقط ‌آتش نشانان در زیر آوار هستند اما از تعداد آنها اطلاعی نداریم. مردم و مغازه داران پیش از فروریختن از ساختمان پلاسکو خارج شده بودند. فرماندار تهران نیز تاکید کرد که مشکل اصلی ازدحام جمعیت است و از مردم خواست منطقه را ترک کنند. سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران ساعتی پس از ریزش ساختمان گفت: با اخطارهای ماموران آتش نشانی مبنی بر احتمال ریزش برخی افراد حاضر نبودند بخاطر چک و اسناد پاساژ را ترک کنند. سید جلال ملکی در جمع خبرنگاران افزود: هنوز اطلاع دقیقی از آتش نشانان و سایر مردم در زیر آوار نداریم. وی بیان کرد: در همان لحظات اولیه آتش نشانان تمامی افراد حاضر در ساختمان و سایر ساختمان های کناری را از محل حادثه خارج کردند اما گفته می شود تعدادی از مالکان پس از تخلیه خود را به محل حادثه رسانده بودند. سخنگوی آتش نشانی تهران در همان زمان، وقوع چند انفجار مهیب قبل از فرو ریختن ساختمان پلاسکو را تایید کرد. ملکی افزود: انفجار به حدی بود که تمام تولیدات و پوشاک به آسمان پرتاب شد و آسمان سیاه شد ملکی همچنین گفت : متاسفانه در پایان عملیات مهار اتش بودیم که این حادثه اتفاق افتاد و تعدادی از ماموران ما در طبقات پایینی پاساژ بودند که امیدوارم سالم باشند و انها را زتده از زیر اوار بیرون بیاوریم. وی علت این حادثه را قدیمی بودن ساختمان و عدم رعایت مسابل ایمنی عنوان کرد و افزود : بارها این مساله در طول سالیان گذشته هم تدزکر داده شد اما متاسفانه عده ای معدود در این ساختمان به این موضوع توجه نکروند و الان تهران را با یک بحران مواجه کردند. البته خیلی زود مشخص شد، انفجار، نه مربوط به گاز شهری، بلکه مربوط به گاز مایع بود چراکه سخنگوی شرکت ملی گاز گفت:ساختمان پلاسکو فاقد گاز شهری بوده است. البته گاز منطقه برای حفظ ایمنی از ساعت ۹ صبح قطع شده بود. چهره هایی که به محل حادثه رفتند در همان ساعات اولیه وقوع حادثه علاوه بر دستگاه‌های امدادی و انتظامی که حضور پررنگی در محل داشتند چهره ها و شخصیت‌های مختلف سیاسی و غیرسیاسی نیز راهی چهارراه استانبول تهران شدند تا از نزدیک در جریان روند امدادرسانی به حادثه پلاسکو قرار گیرد. محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید و نفر اول انتخابات مجلس در حوزه انتخابیه تهران ، حسین فریدون برادر، دستیار و نماینده ویژه رئیس جمهور، شماری از نمایندگان تهران در شورای اسلامی از جمله مصطفی کواکبیان و تعدادی از اعضای شورای شهر تهران، رحمانی فضلی وزیر کشور ، سید حسین هاشمی استاندار تهران، دکتر سید حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت، امیرمحسن ضیایی رییس جمعیت هلال احمر و همچنین اسحاق جهانگیری معاون اول دولت تدبیر و امید از جمله مسئولانی بودند که در همان ساعات اولیه وقوع حادثه در محل حاضر شده تا به دستور ویژه رئیس جمهور که برای پیگیری این حادثه صادر کرده بود پاسخ داده باشند. محمدباقر قالیباف شهردار تهران هم که برای دیدار با مراجع به قم رفته بود، پس از آگاهی از ریزش ساختمان پلاسکو به تهران برگشت تا از نزدیک در محل حادثه، پیگیری های لازم را انجام دهد. وقتی آمار آقای شهردار دردسرساز شد محمدباقر قالیباف شهردار تهران، ساعت ۱۹ پنجشنبه، شهادت حدود ۲۰ آتش نشان در این حادثه را تسلیت گفت اما این اعلام اقای شهردار دردسرساز شد و دقایقی بعد اصلاح شد. سخنگوی آتش نشانی تهران در حدود ساعت ۱۹ و ۳۰ دقیقه پنجشنبه گفت:‌ تاکنون هیچکس از زیر آوارهای ساختمان پلاسکو خارج نشده است و آمار قطعی از کشته شدگان احتمالی این حادثه در دست نیست. سید جلال ملکی در واکنش به خبر اعلام تسلیت شهردار تهران به مناسبت شهادت 20 نفر از آتش نشان های حادثه پلاسکو توضیح داد: تسلیت اولیه آقای قالیباف به مناسبت شهادت احتمالی آتش نشان ها بود و با این که باید انتظار کشته شدن تعدادی از آتش نشان ها را داشته باشیم ولی هنوز هیچ آمار رسمی در این زمینه نداریم. سخنگوی کمیته مدیریت بحران تهران با بیان این که تاکنون هیچکس از زیر آوار خارج نشده است، افزود:‌ پیش بینی می شود20 نفر از آتش نشانان زیرآوار محبوس شده باشند ولی این که همه آنها به شهادت رسیده باشند، تایید نمی شود. ملکی خاطرنشان کرد:‌ شدت انفجارها به حدی بود که تمام شیشه ها و محتویات داخل کارگاه های ساختمان پلاسکو در تمام 15 طبقه را به بیرون پرتاب کرد و به فاصله چندثانیه بعد از انفجار،‌ متاسفانه تمام ساختمان فرو ریخت و آتش نشان ها و به احتمال زیاد افراد عادی دیگری که به رغم این که اخطارهایی که به آنها داده بودیم، محل را ترک نکرده بودند زیر آوار هستند. وی ادامه داد:‌ آمار مصدومان انتقال یافته به مراکز درمانی از طرف اورژانس اعلام شده است ولی هنوز اطلاع دقیقی از تعداد نفراتی که در زیر آوار محبوس شده اند، وجود ندارد به این دلیل که تیم های آتش نشانی به دفعات،‌ تعویض می شوند و ممکن است افرادی از عملیات وارد یا خارج شوند، نفرات دیگری جای آنها را بگیرند و نفراتی اضافه شوند. سخنگوی آتش نشانی تهران یادآور شد: هنوز مشخص نیست آتش نشان هایی که غائب هستند، زیر آوار مانده اند یا به مراکز درمانی منتقل شده اند یا جاهای دیگری هستند. ملکی از تشکیل کمیته ثبت آمار حادثه حریق پلاسکو از غروب پنجشنبه خبر داد و گفت:‌این کمیته مشغول به کار شده و به محض مشخص شدن آمار کسانی که زیرآوار هستند،‌ اطلاع رسانی خواهیم کرد. افزایش دود سفید از زیرزمین ساختمان پلاسکو با افزایش تلاشها برای ورود به زیرزمین ساختمان پلاسکو از ضلع شمالی ساختمان در شامگاه پنجشنبه، نگرانی از مشتعل شدن دوباره ساختمان در صورت آواربرداری افزایش یافت. سخنگوی اورژانس کشور در نخستین دقایق بامداد جمعه، شایعه نجات افراد مانده در زیر آوار را تکذیب کرد و گفت: هم اکنون دود سفید از زیرزمین ساختمان فروریخته پلاسکو افزایش یافته است بنابراین عملیات اطفای حریق با حضور آتش نشانان ادامه دارد، ضمن اینکه احتمال ریزش ساختمان های پشت پلاسکو نیز وجود دارد. مجتبی خالدی افزود: بعدازظهر روز پنجشنبه به نظر می رسید عملیات اطفا تمام شده است اما همچنان دود غلیظ سفید از زیرزمین ساختمان پلاسکو بلند می شود و بر شدت دود نیز افزوده شده است، چهره آتش نشانان خسته است، لباس برخی از آنها پاره و بسیار کثیف شده است اما همچنان به تلاش خود برای نجات افراد مانده در زیر آوار و اطفای کامل حریق ادامه می دهند. وی گفت: کار آواربرداری به سختی پیش می رود به خصوص اینکه تا حدی به ساختمان های اطراف به ویژه ساختمان پشت پلاسکو نیز آسیب وارد شده و احتمال افزایش آوار وجود دارد. سخنگوی اورژانس کشور ادامه داد: از بعدازظهر پنجشنبه هیچ مصدوم جدیدی اضافه نشده و آخرین آمار همان 84 مصدوم است که 51 نفرشان سرپایی درمان شدند، 33 نفر به بیمارستان انتقال یافتند که 23 نفرشان مرخص شدند و 10 نفر از مصدومان نیز هنوز در بیمارستان هستند. وی در ادامه درخصوص شایعات منتشر شده در فضای مجازی درخصوص نجات آتش نشانان زیرآوار مانده گفت: شایعاتی که در فضای مجازی درباره نجات آتش نشانان و افراد مانده در زیر آوار منتشر شده، کاملا کذب است و تاکنون هیچ فردی از زیر آوار نجات پیدا نکرده است. خالدی افزود: براساس آمارهای برآوردی سازمان آتش نشانی تهران به نظر می رسد بین 25 تا 30 نفر از آتش نشانان در زیر آوار مانده اند و علت اینکه آمار، دقیق اعلام نمی شود این است که برخی از همکاران آتش نشان به صورت داوطلبانه فعالیت می کردند. ساعت ۴۳ دقیقه بامداد جمعه، خبرگزاری ایرنا به نقل از یک منبع آگاه از زنده بودن سه آتش نشان در موتورخانه ساختمان پلاسکو خبر داد و گفت: متاسفانه چهار نفر از عکاسان و خبرنگاران در زیر آوار مدفون شده اند. این منبع آگاه افزود: درحال حاضر تلاش برای شکافتن دیوار پارکینگ پاساژ کویتی ها برای نفوذ به موتورخانه ساختمان فروریخته پلاسکو آغاز شده است. وی در ادامه از مدفون شدن 23 نفر از آتش نشان ها در زیر آوار ساختمان پلاسکو خبر داد. تا این لحظه – ساعت ۲ بامداد جمعه – تلاش برای آوار برداری و بیرون آوردن اتش نشانان مانده در آوار ادامه دارد و هنوز هیچ فردی از زیر اوار خارج نشده است.