میزان مشارکت در انتخابات؛ حماسه یا هشداری سیاسی؟

گروه سياسي محمدرضا حقی: ميزان مشارکت در انتخابات دور دوم مجلس شوراي اسلامي که روز جمعه برگزار شد به محل بحث جدي تبديل شده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،البته اين موضوع قابل حدس بود که عطف به ميزان مشارکت در دور نخست در دور دوم نيز شاهد ميزان مشارکت چشمگيري نباشيم. اتفاقا مدافعان معتقد هستند کاهش ميزان مشارکت در دور دوم انتخابات مجلس موضوع عجيبي نبوده و مسبوق به سابقه است. در مقابل اما افرادي نيز معتقد هستند اين ميزان مشارکت به نوعي يک هشدار سياسي به مسئولان و تصميم گيران نظام است تا به فکر باشند. بهرحال طبق اخبار غير رسمي منتشر شده تا لحظه تنظيم اين گزارش مشارکت مردم تهران در دور دوم انتخابات مجلس شوراي اسلامي حدودا 7الي 8 درصد گزارش شده است. سايت فرهيختگان که متعلق به روزنامه محافظه کار فرهيختگان است در اين خصوص نوشت :«از اعداد غير رسمي که بيرون آمده مشارکت «8 درصدي» در تهران نشان مي‌دهد نمايندگان راه‌يافته به مجلس با رأي قابل تاملي به بهارستان مي‌روند. ساعاتي پس از پايان رأي‌گيري دور دوم و اعلام غيررسمي نتايج حوزه‌هاي باقيمانده پرونده انتخابات مجلس دوازدهم به پايان نزديک شد. دور دوم همه انتخابات‌ها به خصوص در مجلس معمولاً با استقبال کمتري برگزار مي‌شود اما زور اين انتخابات به خاطر موارد متعددي کمتر از قبل بود. حاميان کانديداهاي امروز و نمايندگان راه‌يافته در دور اول به شدت دنبال نتايج نهايي هستند، تا معلوم شود ترکيب نهايي مجلس چگونه است. از اعداد غير رسمي که بيرون آمده مشارکت «8 درصدي» در تهران نشان مي‌دهد نمايندگان راه‌يافته به مجلس با رأي قابل تاملي به بهارستان مي‌روند. در دور اول هم نفر اول تا پنجم تهران اندازه نفرات 31 تا 40 انتخابات‌هاي قبلي رأي گرفته بودند‌. فارغ از ترکيب نهايي، مهمترين سؤال پيش‌روي سياستمداران ايراني دلايل نتايج به دست آمده از منظر کلان انتخابات است.» اين در حاليست که رسانه‌هاي محافظه کار نيز بيکار نبودند و معتقد بودند که اتفاق عجيبي رخ نداده است. سايت خبر فوري در اين خصوص با لحني تند نوشت: «رسانه‌هاي معاند و جريان غربگراي داخلي درحالي به برجسته‌سازي کاهش مشارکت در دور دوم انتخابات مجلس مشغولند که گويي از ياد برده‌اند در تمامي ادوار، مرحله دوم انتخابات با افت شديد مشارکت همراه بوده است. جالب اينجاست که مدعيان مشارکت انتخاباتي نه فقط دعوتي به مشارکت نداشته‌اند بلکه بر طبل تحريم انتخابات کوفته و ماه‌هاست تلاش مي کنند مردم را از حضور پاي صندوق راي مايوس کنند. با اين حال همين رسانه‌ها و چهره‌هاي منتقد، پيش از اين مدعي بودند که در دور دوم اين انتخابات، نامزدها با 50 يا 60 هزار راي به بهارستان مي‌روند درحاليکه در تهران، آراي نامزدها بسيار بيش از پيش بيني اين افراد است. در ماه‌هاي اخير، بخشي از جريانات سياسي، به طور مداوم درباره مسائل کشور آيه ياس خوانده و سعي داشته و دارند که مردم را نسبت به دولت و نظام نااميد کنند. به نظر مي‌رسد تاکيد بر مشارکت تک رقمي در انتخابات هم پرده اي تازه از همين نمايش مايوس سازي باشد. اين درحاليست که در دور دوم انتخابات، بسياري از راي دهندگان دور اول، به اين دليل که نامزد خود را راهي مجلس کرده و يا رقابت را چندان جدي نمي‌بينند، از حضور پاي صندوق صرف نظر مي‌کنند و اين به معناي پشت کردن به انتخابات نيست. با اين حال شکست خوردگان پروژه تحريم انتخابات در مرحله اول سعي دارند با وارونه‌سازي اين بديهيات و ناديده گرفتن تجربه ادوار پيشين انتخابات، مشارکت 8 درصدي را جايگزين مشارکت 40 درصدي کنند. با اين همه از ياد نبايد برد که افکار عمومي در ايران هوشيارتر از اين است که واقعيت‌ها در اين‌باره را از ياد ببرد و تحت تاثير تبليغات منفي جريانات ضددموکراتيک قرار بگيرد.»
در همين حال خبرگزاري ايسنا نيز که متعلق به جريان محافظه کار است بدون آنکه آمار و ارقامي منتشر کند صرفا خبر داد که مردم در دور دوم انتخابات در استان‌ها حماسه آفريده اند و نوشت: «مرحله دوم انتخابات مجلس شوراي اسلامي در برخي استان‌هاي کشور همزمان با تهران با حضور پرشور مردم در بيست‌ويکمين روز از ارديبهشت‌ماه برگزار شد.» اين خبرگزاري ادامه داد: «همزمان با تهران در استان‌هاي آذربايجان‌شرقي در حوزه‌هاي تبريز آذرشهر و اسکو، شبستر و ميانه، استان اصفهان در حوزه‌هاي لنجان و سميرم، استان البرز در حوزه‌هاي کرج اشتهارد و فرديس، استان خراسان جنوبي در حوزه‌هاي بيرجند، درميان و خوسف، در استان خراسان رضوي در حوزه‌هاي مشهد و کلات، در استان خوزستان در حوزه‌هاي آبادان رامهرمز و رامشير، در استان زنجان در حوزه‌هاي زنجان و طارم،ابهر خرمدره و سلطانيه و خدابنده در استان فارس در حوزه‌هاي شيراز و ورزقان، مرودشت و پاسارگاد و ارسنجان، در استان کرمانشاه‌ در حوزه‌ کرمانشاه، استان لرستان در حوزه‌هاي خرم آباد و چگني، در استان اردبيل حوزه‌هاي پارس‌آباد و بيله‌سوار مغان، در استان مازندران حوزه قائمشهر و سو،سوادکوه، جويبار،سيمرغ و سوادکوه شمالي، در استان گلستان در حوزه گنبد کاووس در استان همدان حوزه ملاير همچنين در استان تهران شهرستان ورامين برگزار شد.» خبرگزاري ايسنا يک به يک به استناد به اظهارات مسئولان استاني مشارکت در اين استان‌ها را خوب ارزيابي کرد.
البته اين موضوع در ميان مسئولان فعلي و سابق هم چالش ايجاد کرده است. احمد وحيدي وزير کشور پس از اعلام پايان انتخابات در دور دوم در شبکه اجتماعي ايکس پستي را منتشر کرد که بازتاب بسياري يافت. او نوشت :«مرحله دوم انتخابات پايان يافت. بحمدالله مردم حماسه آفريدند. از همه مردم شريف سپاسگزارم. از همه همکارانم در وزارت کشور، نهادهاي امنيتي و انتظامي، شوراي نگهبان و ناظرين مردمي مجددا تشکر مي‌کنم.» اين پست با واکنش محمد جواد آذري جهرمي وزير سابق ارتباطات مواجه شد که نوشت :«احتمالا منظورشان از حماسه، آن عدم مشارکت 92 درصدي در تهران است. خدا قوت به همه دست اندرکاران انتخابات.»
حسام الدين آشنا مشاور سابق حسن روحاني هم نسبت به پست وزير کشور واکنش نشان داد و نوشت: «اگر اين ميزان مشارکت را حماسه بناميم، خود و حاکميت را از درک ضرورتِ آسيب شناسي وضعيت کنوني، محروم کرده‌ايم.»
پس از اين جدل‌ها، وزير کشور هم در نشستي خبري به اين واکنش‌ها پاسخ داد و ميزان مشارکت در دور دوم انتخابات مجلس دوازدهم را دوبرابر رقم مشارکت در دور دوم انتخابات مجلس يازدهم اعلام کرد.
احمد وحيدي، اظهار کرد: «امروز کار نيمه ‌تمام انتخابات مجلس شوراي اسلامي به پايان رسيد. انتخابات يک نقطه بسيار روشن در تاريخ جمهوري اسلامي براي تحکيم مردم‌سالاري ديني در دوران انقلاب اسلامي است و اکنون شاهد دوره جديدي از آن هستيم». وي افزود: «با همکاري و حماسه‌آفريني مردم در اوج سلامت، امنيت و دقت و با مشارکت خوب مردم و در فضايي رقابتي اين انتخابات برگزار شد که برخلاف خواست دشمن بود تا مسائل امنيتي در حوزه فيزيکي و هم سايبري ايجاد کنند تا با دقتي که وجود داشت تمام آن نقشه‌ها نقش بر آب شد». وزير کشور گفت: «هميشه در انتخابات مرحله دوم اينطور معمول بوده که ميزان مشارکت کمتر شده است اما در اين مرحله از مرحله دوم دور قبل مشارکت بيشتري - حدود 6 درصد - رخ داده است و تقريباً دو برابر شده است.» قطعا طي روزهاي آينده شاهد جدل‌هاي سياسي در مورد نرخ ميزان مشارکت مردم در انتخابات دور دوم مجلس شوراي اسلامي خواهيم بود. فارغ از اين بحث‌ها نکته اي که لازم است تصميم گيران نسبت به آن حساسيت داشته باشند و مورد تاکيد مقامات عالي نظام نيز بوده بحث تشکيل مجلس قوي به پشتوانه حضور حداکثري مردم است. يعني بارها گفته و تاکيد شده هرچقدر حضور مردم پاي صندوق‌هاي راي پر شورتر باشد مجلس بهتري تشکيل مي‌شود. بنابراين لازم است مسئولان مرتبط در اين خصوص فکري عاجل کنند.