برنامه‌هاي افزايش جمعيت در بن بست اقتصاد

 گروه اجتماعي: امسال هفته ملي جمعيت با شعار ايران، جوان بمان از 24 تا 30 ارديبهشت اجرا مي‌شود و ديروز همزمان با آغاز برنامه‌هاي اين هفته، اجلاس سراسري «ستاد و صف در خصوص حمايت از خانواده و طرح جواني جمعيت» تا محلي بر تاکيد دوباره به موضوع فرزندآوري باشد. اما نکته قابل تامل، جاي خالي توجه به مسائل اقتصادي در برنامه‌هاي هفته ملي جمعيت به طور خاص و موضوع فرزندآوري و افزايش جمعيت به طور عام است. موضوعي که موجب شده برنامه‌هاي افزايش جمعيت در بن بست مشکلات اقتصادي گرفتار شود. 
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،احمد وحيدي وزير کشور در پايان همايش حمايت از خانواده و طرح جواني جمعيت در جمع خبرنگاران گفت:‌ امروز به مناسبت هفته جمعيت اين جلسه با حضور استانداران و به صورت وبينار برگزار شد که در آن مباحث مربوط به موضوع جمعيت به ويژه پيري جمعيت که از عوارض ناباروري و کاهش نرخ جمعيت است مباحثي مطرح شد. قطعا اگر در اين موضوعات به موقع اقدام نکنيم در چاله مي‌افتيم. لذا در اين جلسه برنامه‌هايي مطرح شد و مقرر شد استانداران بر اساس اين برنامه‌ها در استان‌هاي خود به ويژه استان‌هايي که نرخ باروري پايين‌تري دارند برنامه‌ريزي مناسب را انجام دهند.
 روز شمار هفته ملي جمعيت به اين شرح اعلام شده است:
 شنبه: در آرزوي فرزند (ناباروري)
يکشنبه: فرزند تنهاي من (آسيب‌هاي تک فرزندي)
دوشنبه: خانواده دوستدار فرزند (فرزند پروري)
سه شنبه: پدر، مادر و حس خوب زندگي (والدين و صميميت زندگي)
چهارشنبه: زندگي سالمندي من (سالخوردگي جمعيت)
پنج شنبه: ميخواهم زنده بمانم (سقط جنين)
جمعه: حمايت از خانواده و جواني جمعيت (قانون و فرزند آوري)
همچنين برنامه‌هايي همچون تشکيل ستاد برگزاري و بزرگداشت هفته ملي جمعيت، تبليغ افزايش جمعيت از سوي استانداران، فرمانداران و ائمه جمعه، تجليل از استادان و دانشجويان ازدواج کرده يا صاحب فرزندشده  و مواردي از اين دست پيشبيني شده اما هيچ کدام از اين برنامه‌ها و همچنين سياستهاي کلي مقامات براي افزايش جمعيت، بر مهمترين مانع فرزندآوري يعني اقتصاد و معيشت خانواده‌ها متمرکز نشده است. مروري بر آمار رشد جمعيت نشان مي‌دهد که در سالهايي که تورم روندي افزايش داشته، به تبع آن نرخ رشد جمعيت هم کندتر شده و در سالهايي که روند صعودي تورم کندتر شده، نرخ رشد جمعيت بهبود پيدا کرده است. رابطه بين رشد جمعيت و بهبود وضعيت اقتصادي موضوعي نيست که بتوان آن را ناديده گرفت. تجربه نشان داده کمکهاي مقطعي مانند آنچه در دوران رياست جمهوري محمود احمدي نژاد با کمک يک ميليون توماني براي تولد فرزند اول در نظر گرفته مي‌شد يا کمکهاي مالي که در قبال وام و حمايتهاي ديگر در حال حاضر پيشبيني شده، تاثير چنداني در افزايش تمايل خانواده‌ها به فرزندآوري بويژه در شهرهاي بزرگ ندارد چراکه هزينه‌ها به هيچ وجه به اين حمايتها مطابقت ندارد و وضعيت اقتصادي هم به گونه‌اي نيست که خانواده‌ها بتوانند هزينه‌هاي جديد را تامين مي‌کنند.
نرخ رشد جمعيت در ايران فقط 7 دهم درصد
بر اساس آمارها نرخ رشد جمعيت در ايران در سال 2020 ميلادي به 7 دهم درصد رسيد و با توجه به شرايط اقتصادي – اجتماعي کشور در دو سال گذشته، شايد طي دو سال اخير، کمتر هم شده باشد. فقط در سال 1994 بود که نرخ رشد جمعيت کمتر از سال 2020 و تنها نيم درصد بود که آن هم البته حاصل سياستهاي جديد جمعيتي در آن زمان با شعار «فرزند کمتر، زندگي بهتر» و «دو بچه کافيست» بود.امنا حالا با اين همه اصرار و تاکيد بر افزايش جمعيت، ميزان رشد جمعيت از ميانگين آن سالها هم کمتر است.
پيري جمعيت نگراني‌هايي را در مورد سرعت رشد اقتصادي کشور، افزايش هزينه‌هاي نظام سلامت، عملکرد کيفي نظام سلامت، تاب‌آوري مالي نظام بازنشستگي و رفاه و کيفيت زندگي سالمندان به‌همراه دارد.
اجراي اقدامات هدفمندي از جمله تعيين سالمندي سالم به‌عنوان اولويت دولت، توسعه مدل ارائه خدمات بهداشتي و درماني براي جمعيت سالمند، افزايش قدرت اجرايي شوراي ملي سالمندي و استفاده از پتانسيل فارغ‌التحصيلان دانشگاهي «طب سالمندي» و اتخاذ سياست‌هايي براي تسهيل استفاده از خدمات داوطلبانه و ارائه مراقبت در منزل، از جمله مواردي است که براي رفع چالش‌هاي پيشِ‌روي سالمندان در ايران پيشنهاد شده است. وضعيت صندوق‌هاي بازنشستگي هم که با بحران مالي مواجه هستند برگ ديگري از پرونده پيامدهاي منفي سالمندي جمعيت در ايران و کاهش نيروي کار است. اگر آمار مهاجرت نخبگان را هم به رشد اندک جمعيت اضافه کنيم هر سال شاهد کم شدن جمعيت فعال کشور هستيم و اين امر هشداردهنده است. مسئولان، اين هشدارها را جدي گرفته اند اما راهي که براي مقابله با کاهش سرعت رشد جمعيت در نظر گرفته اند، بدون توجه به مشکلات اقتصادي، رهي به ترکستان است!
مشکلات اقتصادي مانع مهم رشد جمعيت
افزايش روزافزون نرخ تورم که رکورد جديدي ثبت کرده و در صورت عدم تغيير سبد کالاها و خدماتي که نرخ تورم بر مبناي قيمت آنها ثبت مي‌شد، رکورد تاريخي تورم را شاهد مي‌بوديم تنها يک نشانه از وضعيت اقتصادي نامساعد کشور است که به دليل افزايش روزافزون هزينه‌ها، خانواده‌ها را از فرزندآوري دور مي‌کند. بيکاري يا عدم ثبات شغلي، نگراني از چشم انداز مبهم آينده با توجه به چالش‌هاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي و حتي ديپلماتيک، عدم تحقق برنامه‌هاي توسعه اقتصادي و چشم اندازهاي درازمدت کشور که هشداردهنده است، از جمله عواملي هستند که تمايل به فزندآوري را بويژه در بين قشر متوسط و شهرنشينان به شدت کاهش داده است. مشکل اساسي اين است که علاوه بر اينکه خانواده‌ها حتي اگر بخواهند فرزندي هم داشته باشند عموما به داشتن يک فرزند اکتفا مي‌کنند، بعضا از همان ابتدا به دنبال آن هستند تا زمينه مهاجرت فرزند خود را فراهم کنند يا گاه، فرزندان وقتي به سن دبيرستان يا دانشگاه مي‌رسند، خودشان تمايل به مهاجرت پيدا مي‌کنند. طبيعتا نابساماني‌هاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي کشور در ايجاد ابهامات خانواده‌ها براي فرزندآوري تاثير دارد اما بدون ترديد مشکلات اقتصادي بيشترين تاثيرگذاري را در روند کاهشي رشد جمعيت داشته است و اگر مسئولان براي بهبود وضعيت اقتصادي و کاهش نرخ تورم تلاش نکنند، روند رشد جمعيت بهبود پيدا نخواهد کرد و سياستهاي فعلي به بن بست مي‌رسد.
بايد از اين چاله هولناک نجات پيدا کنيم
احمد وحيدي وزير کشور ديروز (يکشنبه) در اجلاس سراسري «ستاد و صف در خصوص حمايت از خانواده و طرح جواني جمعيت» گفت: قطعا مهمترين خطري که در مسير ما قرار دارد موضوع کاهش نرخ باروري و پير شدن جمعيت است و چاره جويي براي اين موضوع مدت زمان محدودي است که پيش روي ما قرار دارد. بايد از اين چاله هولناک نجات پيدا کنيم و ضرورت دارد در اين مسير توجه دائمي‌به اين مسئله مهم داشته باشيم. متاسفانه در تبديل سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري به قانون، تأخير چند ساله‌اي داشتيم. قطعا قانون يک بستر مناسب حقوقي فراهم مي‌کند که در آن دستگاه‌هاي ذيربط وظايفي که دارند به درستي انجام دهند؛ اما با صرف قانون مشکلات حل نمي‌شود و موتور محرک حرکت اين چرخ حساس يک اقدام جهادي و همه جانبه و فراگير است. بايد احساس نگراني شديد از عدم تحقق افزايش نرخ باروري در همگان ايجاد شود.
وزير کشور ادامه داد: خطر هولناک پيري جمعيت وجود دارد که نشان دهنده اهميت موضوع است. به لحاظ ديني موضوع مشخص است و به لحاظ اقتدايي نيز اهميت اين موضوع روشن شده است. قطعا جمعيت از ارکان مهم قدرت در هر کشوري است و هيچ مسئله‌اي از ديد من به اهميت توجه به مسئله جمعيت براي آينده کشور نمي‌رسد. پايين‌ترين نرخ رشد بين همه کشورهاي اسلامي ‌براي کشور ما و نرخ نزولي باروري در کشور ما بسيار شديد است.
وزير کشور تاکيد کرد: نرخ باروري در چند استان همچون گيلان 0.95 درصد، در البرز 0.99 درصد و در مازندران 1.2 درصد است که آمارهاي پاييني در حوزه نرخ باروري است. اگر به متوسط 1.2 درصد که نرخ جانشيني است برسيم مسئله ما حل نمي‌شود. اين در حاليست که امروز بسيار پايين‌تر از اين نرخ هستيم. لذا يک همت و تلاش وافر مي‌طلبد که در اين حوزه اقدامات موثري انجام شود. بايد همه همت در استان‌ها معطوف به جلوگيري از موضوع سقط جنين شود. در خصوص ناباروري نيز علاوه بر مشکل فرزند آوري مشکل تحکيم خانواده نيز وجود دارد که بايد مورد توجه جدي قرار گيرد. همچنين برخي بانوان در سني هستند که اگر از اين سن بگذرند امکان باروري ندارند لذا بايد براي مداخله موثر در اين حوزه‌ها تدبير مناسبي صورت بگيرد. در مورد تسهيلات ازدواج نيز کمبودهايي وجود دارد که بايد پيگيري شود.