خبرهای ضد و نقیض از توافق احیای برجام

گروه سیاسی: چهار روز از دور جدید مذاکرات وین می‌گذرد. در این چند روز، خبرهای متفاوتی از وین مخابره شده است؛ برخی می‌گویند «فضای مذاکرات مثبت و رو به جلو است»، برخی دیگر همچنان بر طبل شکست احیای برجام می‌نوازند. تا اینجای کار تروئیکاری اروپایی در بیانیه‌ای نسبتا جدی مدعی شدند که «ایران درخواست‌های غیرواقع‌بینانه در مذاکرات وین نداشته باشد.» اما در لفافه از وضعیت مذاکرات رضایت نسبی دارد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ، «جاناتان لیس» در روزنامه اسرائیلی هاآرتص نوشت: «اسرائیل با ناامیدی شاهد تجدید مذاکرات هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های غربی در وین بود. گفتگو بعد از گفتگو و ملاقات بعد از ملاقات ادامه دارد و ایران هم‌زمان به پیشبرد برنامه هسته‌ای خود ادامه می‌دهد، اما غرب از پایان دادن به مذاکره و اعلام ضرب الاجل نهایی خودداری می‌کند.»اگرچه دیروز به دلیل عاشورای حسینی ، مذاکرات تعطیل شده‌بود اما خبرهای مرتبط با آن در صدر اخبار دیپلماسی و سیاست خارجی قرار داشت. در آخرین تحولات ، ظهر دیروز ( دوشنبه) روزنامه وال‌استریت ژورنال مدعی شد که «متن نهایی توافق در وین در آستانه نهایی شدن قرار گرفته است.» به گزارش ایرنا،یک مقام آگاه در وزارت خارجه ایران ضمن تکذیب خبر وال‌استریت ژورنال ، گفت: «با توجه به ادامه بحث‌ها درباره چند موضوع مهم باقی‌مانده، هنوز در مرحله‌ای قرار نداریم که از نهایی شدن متن سخن بگوییم.»
این مقام وزارت امور خارجه افزود: هیأت مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران نظرات سازنده خود را با هدف پیشبرد مذاکرات به طرف مقابل ارائه کرده است و نتیجه گفت‌وگوها به اراده طرف مقابل برای اتخاذ تصمیمات سیاسی لازم بستگی دارد.وی ادامه داد: همچنان معتقدیم در صورتی که تصمیمات مناسب طرف مقابل اتخاذ شود، می‌توان به سرعت مذاکرات را جمع‌بندی کرد، اما هنوز در این مرحله قرار نداریم.روزنامه وال‌استریت‌ژورنال همچنین نوشته بود که «مذاکره کننده ارشد اتحادیه اروپا عصر یکشنبه در این مذاکرات گفت که مذاکرات ایران و آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ نزدیک به اتمام است. با این وجود، هنوز مشخص نیست که آیا تهران توافق نهایی را می‌پذیرد یا خیر.»«لارنس نورمن» خبرنگار وال استریت ژورنال در توئیتی نهایی شدن احیای برجام را در گرو توافق در بحث پادمان دانست.
اما بنا به گزارش این روزنامه آمریکایی،مقامات غربی گفته‌اند که ایران باید با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند و تاکید کرده‌اند که برای خاتمه دادن تحقیقات یا تعیین ضرب‌الاجل مشخص برای کار آژانس مداخله نمی‌کنند.
یکی از دیپلمات‌های غربی گفت که در متن توافقی که روی آن کار می‌شود، هیچ اشاره‌ای به درخواست‌های ایران برای بستن تحقیقات آژانس وجود نخواهد داشت. مذاکرات در سطوح سیاسی و کارشناسی در این چند روز ادامه داشته است و دو طرف ایران و آمریکا به تبادل دیدگاه‌ها و نظرات خود برای عبور از دو سه موضوع اختلافی با هماهنگی اتحادیه اروپا ادامه می‌دهند. موضوع رفع تحریم‌ها و لیست شرکت‌ها و نهادها و افراد ایرانی، تضمین عدم خروج یک جانبه یک عضو از برجام، حل و فصل و مختومه کردن موضوعات پادمانی میان ایران و آژانس، چگونگی و زمانبندی اجرای برجام از موضوعات مهمی هستند که میان دو طرف ایران و آمریکا با هماهنگی اتحادیه اروپا مورد بحث است. نمایندگان روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان در این دور از مذاکرات در سطح کارشناسی در جریان روند مذاکرات قرار می‌گیرند اما نمایندگان رسمی آنها در مذاکرات حضور ندارند.
پیشنهادات جدید مورا و پاسخ ایران
یک مقام ارشد وزارت امور خارجه تاکید کرد: احقاق حقوق و تامین منافع ملت ایران و تضمین اجرای پایدار تعهدات طرف مقابل و جلوگیری از تکرار رفتارهای غیرقانونی آمریکا دغدغه جدی تیم مذاکره‌کننده است.
به گزارش ایسنا، این مقام ارشد وزارت امور خارجه با اشاره به این دور از مذاکرات وین گفت: در ۴ روز گذشته مذاکرات فشرده‌ای در خصوص چند موضوع باقی‌مانده برای اطمینان از تامین ملاحظات و نگرانی‌های کشورمان برگزار شد. در جریان این گفت‌وگوها ما مواضع خود را با طرف‌های مقابل به اشتراک گذاشتیم و در برخی موضوعات نیز پیشرفت‌های نسبی حاصل شد.وی گفت: با توجه به مباحث صورت گرفته طی سه روز گذشته، امروز انریکه مورا چند ایده در مورد برخی موضوعات باقی‌مانده به طرف‌ها ارائه داد و ما به محض دریافت این ایده‌ها، پاسخ و ملاحظات اولیه خود را به ایشان منتقل کردیم، اما طبیعتا این موارد نیازمند بررسی جامع هستند و ما نظرات و ملاحظات تکمیلی خود را به هماهنگ‌کننده و سایر طرف‌ها منتقل خواهیم کرد. این مقام ارشد وزارت امور خارجه افزود: بدون تردید اصل اساسی برای ما حراست از حقوق و تأمین منافع ملت ایران است.وی در ادامه تاکید کرد: احقاق این حقوق و تامین منافع و تضمین اجرای پایدار تعهدات طرف مقابل و جلوگیری از تکرار رفتارهای غیرقانونی آمریکا دغدغه جدی تیم مذاکره‌کننده است.
گلایه تهران
ایران خواهان لغو تحریم‌هاست و تضمین‌هایی برای منافع اقتصادی حاصل از توافق می‌خواهد. با این حال، موضوع اصلی روی میز، مسائل پادمانی آژانس بین المللی انرژی اتمی است و تهران از آژانس می‌خواهد که تحقیقات خود را درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران در سه سایت پایان دهد. در 15 دسامبر 2021، ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی به توافقی دست یافتند تا روی موضوعات باقیمانده درباره تحقیقات آژانس در مورد فعالیت‌های هسته ای در سه سایت در ایران، کار کنند. بر اساس این توافق، سازمان انرژی اتمی ایران متعهد شد که توضیحات کتبی و اسناد لازم را در مورد این سه سایت ارائه کند. یک منبع ایرانی به المانیتور گفت: «آخرین بار در وین توافق شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سؤالاتی را برای ایران بفرستد، ایران پاسخ‌ دهد،بعد از آن گزارش آژانس منتشر شود و سپس E3 (فرانسه، آلمان و ... بریتانیا) و ایالات متحده بیانیه ای به آژانس خواهند داد و در نهایت موضوع حل خواهد شد.»این منبع، ایالات متحده و تروئیکای اروپایی را به نقض این توافق متهم کرد. وی گفت: «آنها بیانیه ای منفی علیه ایران دادند و این موضوع باید در مذاکرات جاری حل شود.»
چراغ سبز اولیانوف
«میخائیل اولیانوف» شنبه شب در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا چین و روسیه با متن پیشنهادی اتحادیه اروپا مخالفتی کرده‌اند؟ گفت: این امر صحت ندارد زیرا پیش نویس احیای برجام به طور جمعی توسط همه شرکت کنندگان در مذاکرات وین از جمله روسیه و چین تنظیم شده است. وی افزود: اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده اخیراً چند اصلاحیه مفید ارائه کرده است که ما کاملاً از آن‌ها حمایت می‌کنیم. اولیانوف پیش از این در توییتی دیگر اعلام کرده بود که هیچ موضوع لاینحلی در دستور کار مذاکرات وین نیست. وی ادامه داد: برغم چند اختلاف باقی مانده، مذاکره کنندگان این فرصت را دارند تا وظایف خود را با موفقیت انجام دهند.اولیانوف عصر یکشنبه با انتشار تصویر دیدارش با انریکه مورا و هیات همراهش در صفحه توییتر خود نوشت: به نظر می‌رسد در حال پیشرفت هستیم. اجازه دهید امیدوار باشیم که موفقیت آمیز باشد.
خوش بینی مورا به نتیجه مذاکرات
شامگاه یکشنبه، معاون دبیر کل اقدام خارجی اتحادیه اروپا پس از دیدار جداگانه با نمایندگان ایران و ایالات متحده امریکا گفت که مذاکرات در حال پیشرفت است و به نتیجه‌کار خوش بین است. به گزارش ایرنا، «انریکه مورا» این مطلب را عصر یکشنبه در پاسخ به خبرنگار ایرنا مطرح کرد که درباره آخرین وضعیت مذاکرات پرسید. او گفت مذاکرات در چهار روز گذشته پیشرفت‌هایی داشته است. این مقام اروپایی درباره اختلافات باقی‌مانده برای رسیدن به توافق نهایی گفت: نمی‌توانم وارد جزئیات شوم. مورا بیان داشت: ما در خصوص برخی مسائل فنی در متن ارائه شده توسط آقای بورل مذاکره می‌کردیم. وی درباره روند گفت‌وگوها اظهار داشت: ما در حال حرکت رو به جلو هستیم انتظار دارم که گفت‌وگوها را زود به پایان خواهیم رساند. او در پاسخ به سووال ایرنا مبنی براین که آیا آمریکایی‌ها آماده رفع تحریم‌ها هستند گفت: این شرط توافق است که آن‌ها تحریم‌ها را رفع کنند و ایرانی‌ها به تعهدات هسته‌ای خود عمل‌ کنند. این توافقی است که ما در حال مذاکره درباره ان هستیم. مورا در پاسخ به سووال دیگری مبنی بر اینکه ایا هنوز خوش‌بین هستید گفت: بله مطمئنا.
3 مانع اصلی مذاکرات وین
بنا به گزارش نشریه فرانسوی لزکو، «هلویز فایه» کارشناس مؤسسه فرانسوی روابط بین‌الملل اذعان می‌کند که اگرچه امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه پس از گفت وگوی ده روز پیش با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران همچنان معتقد است که توافق امکان‌پذیر است، «اما به نظر می‌رسد که این احتمال بیش از پیش اندک به‌نظر می‌رسد.»
در ورای اعلامیه‌های رسمی که طبق آن فقط چند نکته باقی مانده، سه اختلاف عمده باقی مانده است. مانع اول این است که غربی‌ها نگران انباشت اورانیوم بسیار غنی شده تهران هستند. در حالی که توافق برجام این کشور را از غنی‌سازی اورانیوم به بیش از 3.67 درصد در ایزوتوپ 235 منع می‌کرد، تهران در آوریل 2021 از آستانه غنی‌سازی 60 درصد عبور کرد و ذخایر آن در پایان ماه مه از 43 کیلوگرم فراتر رفت. شامگاه دوشنبه سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که صدها سانتریفیوژ جدید از جمله نوع پیشرفته 6-IR را برای تسریع بیشتر فعالیت‌های غنی سازی خود راه اندازی کرده است. هلویز فایه می‌گوید که ایران در واقع یک کشور به اصطلاح «آستانه» است، «یعنی دارای ظرفیت کافی برای دستیابی به مواد شکافت‌پذیر کافی برای یک بمب در طول چند هفته است، اما برای دستیابی به یک کلاهک عملیاتی که به اندازه کافی کوچک شده باشد، یک تا دو سال زمان نیاز دارد. مطمئن نیستیم که تهران واقعاً بخواهد بمب داشته باشد، اما کشور آستانه‌ای بودن از قبل قابلیت‌های بازدارندگی را فراهم می‌کند.» هلویز فایه می‌گوید که یک توافق «معمولاً تهران را مجبور می‌کند تا ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده‌اش را کنار بگذارد، حتی اگر دانش آن باقی بماند.» مانع دوم این است که تهران می‌خواهد سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی در امریکا حذف شود. چیزی که در واشنگتن غیرقابل تصور به نظر می‌رسد. مانع سوم این است که تهران خواستار تضمین‌هایی است که بازگشت دونالد ترامپ به قدرت به واشنگتن اجازه نخواهد داد که دوباره این توافق جدید را به طور یکجانبه محکوم کند و از آن مجددا خارج شود. غربی‌ها نمی‌توانند از دادن این تضمین به ایران صرف نظر کنند. این امر جعبه پاندورا برای مداخله نظامی احتمالی رژیم صهیونیستی به سایت‌های هسته‌ای ایران را باز می‌کند. گفتنی است که دور تازه مذاکرات رفع تحریم‌ها پس از نزدیک به پنج ماه وقفه، از پنجشنبه گذشته در پایتخت اتریش آغاز شده است. گفت‌وگوها در حالی به مراحل سرنوشت‌ساز رسیده که رسیدن به خط پایان و توافق نهایی معطل تصمیم‌های سیاسی غرب بویژه ایالات متحده آمریکا، بعنوان طرف نقض کننده توافق سال ۹۴ است. هیات جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که لازمه رسیدن به توافق، پایدار بودن رفع تحریم‌ها به نحوی تضمین شده است و اینکه موضوعی نباید به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی بماند.0