گره کور بورس با دستور باز نمی شود!

گروه اقتصادی – محمدرضا حقی: بیش از دو هفته از شبی که سید ابراهیم رئیسی در مقابل دوربین صداو سیما نشست تا به سوالات مجری این سازمان پاسخ دهد، گذشته است. از جمله سوالاتی که در آن شب مجری مجبور به پرسیدن آن بود و رئیسی هم باید پاسخ می گفت، سوال درباره وضعیت بازار سرمایه بود که وعده های بسیار در ایام انتخابات درباره آن از رئیسی و همراهانش داده شده بود، اما نه تنها هیچ کدام از آن وعده های رنگارنگ و فضایی محقق نشد بلکه روز به روز وضعیت بورس بحرانی تر می شد و سهامداران بیش از پیش به مسئولان بی اعتمادتر و نسبت به آینده این بازار ناامیدتر شده اند. نشانه این وضعیت خروج هر روزه پول حقیقی از این بازار است که از آبان ماه آغاز شده و روند آن بی وقفه ادامه دارد.
تجمع سهامداران در مقابل مجلس و اعتراضات در فضای مجازی در آستانه حضور رئیسی در صداو سیما به اوج رسیده بود و از سوی دیگر شاخص کل بورس به پایین ترین حد خود در هفت ماه سقوط کرده بود.
سخنان رئیسی در پاسخ به چرایی وضعیت بورس در شب ششم بهمن نه تنها قانع کننده نبود بلکه در تعارض با وعده‌های داده شده در ایام تبلیغات انتخابات بود. او در ایام انتخابات از عدم‌ اجرای مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا برای تزریق ۲۰۰ میلیون دلاری به بازار سرمایه انتقاد کرده بود و اعلام کرده بود: مبلغ مصوب در جلسه سران قوا باید زودتر به بازار سرمایه تزریق شود تا وضعیت بورس هر چه سریع‌تر سامان یابد. «صندوق حمایت و تثبیت بازار سرمایه» یکی دیگر از وعده‌های رئیسی بود و البته این وعده که در روزهای اول حضور در پاستور، به وزیر اقتصاد دستور خواهد داد که وضعیت بورس سامان یابد. اما در آن شب رئیسی در پاسخ به سوال بورسی مجری صدا و سیما توضیح داد: «من در همان هفته اول گفتم بورس نباید قلک تامین مالی دولت شود. دوم اینکه باید صندوق‌های تثبیت و توسعه را به‌عنوان پشتیبان مردم تقویت کنیم. نکته سوم اینکه من تیم اقتصادی را از همان اول مامور کردم راهکارهای برون‌رفت از مشکلات بورس را بررسی کنیم.» این حرفها یادآور وعده‌های قاضی زاده‌هاشمی معاون فعلی رئیسی و از کاندیداهای انتخابات بود که گفته بود سه روزه و با سه «دستور» مشکل بورس حل می شود؛ حالا انگار رئیسی آن سه دستور را داده است اما اتفاقی نیفتاده است!
رئیسی البته یک حرف تازه هم زد؛ اینکه تصمیمات خوبی برای بورس گرفته شده و صبح روز چهارشنبه «وزیر اقتصادی» راهکارهای برون رفت از مشکلات بورس را اعلام خواهد کرد. خاندوزی هم صبح چهارشنبه در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: امروز یک شروع دیگر در اجرای مصوبات اقتصادی خواهد بود. چند ساعت بعد او این راهکارها را اعلام کرد: اول اصلاحیه لایحه بودجه ۱۴۰۱ که به طور رسمی به مجلس ارسال خواهد شد و دوم، ابلاغیه دولت مشتمل بر سقف‌گذاری نرخ خوراک و نرخ سوخت که به نظر وی پیامدهای خوبی را برای سودآوری این صنایع در بازار سرمایه و در بخش‌های مختلف اقتصادی در پی خواهد داشت.
این سخنان از همان زمان معلوم بود که تاثیر چندانی نخواهد داشت و آنچه وزیر اقتصاد از آن به عنوان «شروع دیگر» نام می برد، برای سهامداران که بعضا بیش از 30 درصد سرمایه خود را در شش ماهه حیات دولت رئیسی از دست داده اند، مفید فایده نخواهد بود. اما حالا بعد از شانزده روز بهتر می توان دراین باره قضاوت کرد.
چهارشنبه ای که این «شروع تازه» (به قول خاندوزی) شکل گرفت شاخص کل بورس یک میلیون و 207 هزار واحد بود و حالا بعد از شانزده روز شاخص به یک میلیون و 284 هزار واحد رسیده است. اما آیا این رشد 6 درصدی امیدوار کننده است؟ بررسی آمارها نشان می دهد که شاخص کلی که امروز به آن رسیده ایم به اندازه شاخص کل روز دوم بهمن است. یعنی در این شانزده روز فقط کاهش شاخص در 4 روز قبل از دستور رئیسی و خاندوزی جبران شده است؛ در حالی که اگر واقعا اتفاق تازه ای می افتاد باید سرعت رشد شاخص بسیار بیشتر از این بود. نکته دیگر اینکه بخشی از این رشد به علت الزام حقوقی ها به خرید و فروش در بازار شکل گرفت و بخشی دیگر به علت اخبار مثبتی که از وین و مذاکرات هسته ای می رسد؛ اما حاص همه اینها بازهم رشد دندانگیری نیست!
مهمترین مشکل بورس که خروج پول حقیقی از بازار است همچنان ادامه دارد و در این دو هفته هم قطع شده است. به این ترتیب معلوم است که عامه سرمایه گذاران خرد در این بازار نکته مثبتی در وعده های تازه دولتمردان ندیده اند و همچنان بر خروج از بورس اصرار دارند.
با این تفاصیل، این سخن تکراری را  باز هم باید به دولت تذکر داد که متاسفانه دید جامع نگر و فراگیری در زمینه اقتصاد در دولت وجود ندارد، و از سوی دیگر مجلس و دولت توان کارشناسی لازم برای بیرون بردن اقتصاد از وضعیت فعلی را ندارند. به این ترتیب همچنان مشکلات اقتصادی ادامه خواهد داشت و مشکل بازار سرمایه هم که بخشی از این مشکلات لاینحل است، تمام نخواهد شد، حتی اگر رئیس جمهور روزی چندین دستور جدید صادر کند!