محکم کردن جای پای چینی ها در جنوب ایران

گروه سیاسی-خاطره میرزا: مصوبه دولت درباره گشایش سرکنسولگری جمهوری خلق چین چین در شهر بندرعباس روز سه شنبه از سوی محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد. هیأت وزیران در جلسه ۸ دی ۱۴۰۰ به پیشنهاد وزارت امور خارجه و به استناد ماده واحده قانون کنوانسیون وین درباره روابط کنسولی، با صدور مجوز برای گشایش سرکنسولگری جمهوری خلق چین در شهر بندرعباس با رعایت عمل متقابل و سایر قوانین و مقررات مربوط موافقت کرده بود و حالا دیگر مانعی برای ایجاد سرکنسولگری چین در بندرعباس ندارد.
صدور این مجوز از این جهت حاشیه ساز شد که طی دو سال اخیر حضور کشتی های ماهیگیری چینی در خلیج فارس و دریای عمان که به صید ترال مشغول بودند، موجب اعتراضات صیادان محلی شده بود. آنها میگفتند صید ترال کشتی های چینی، رزق و روزی آنها را از بین برده است. از همان زمان شایعه واگذاری جزایر و بنادر و حتی اعطای حق صید و بهره برداری از آبهای جنوب به چینی ها، بیشتر و بیشتر شد. حالا صدور مجوز سرکنسولگری چین در بندرعباس، دوباره به این شایعات دامن زده است. برخی گمانه‌زنی‌ها از اعطای امتیازهای کم‌سابقه‌ای توسط ایران به چین حکایت دارد که استفاده درازمدت از برخی بندرها و جزیره‌های مهم جنوب بخشی از این امتیازات بود که در گمانه زنی ها مطرح میشد.
کنسولگری، دفتر نمایندگان دیپلماتیک یک کشور در کشور دیگری است. معمولاً دفتر اصلی را که اصولاً در پایتخت قرار دارد سفارت می‌نامند و دفاتری که در شهرهای دیگر قرار دارند کنسول‌گری نامیده می‌شوند. بالاترین مقامی که در کنسولگری کار می‌کند «سرکنسول» نامیده می‌شود. سرکنسول‌ها هم استوارنامه دارند. بر پایهٔ قوانین بین‌المللی، مأموران کنسولی حقوقی برابر دیپلمات، و کنسولگری‌ها حقوقی برابر سفارت دارند. یعنی همهٔ آن‌ها مصونیت دیپلماتیک و سیاسی دارند. کنسولگری‌ها کار سیاسی انجام نمی‌دهند و بیشتر، به اتباع کشور خود در کشور میزبان، خدمات دولتی ارائه می‌دهد. صدور یا تمدید گذرنامه، تأیید اسناد کشور مطبوع در کشور میزبان، صدور شناسنامه برای تازه متولدان، خدمات حقوقی، مانند پذیرش وکالت‌نامه و فرستادن آن به کشور مقصد، امور دانشجویی، و خدمات مورد نیاز بازرگانان، از جمله وظایف مأموران کنسولی است. با توجه به اینکه تعداد اتباع چینی در ایران به حدی نبوده که تاکنون این کشور نیاز به ایجاد کنسولگری داشته باشد و حدود شش هزار نفر تخمین زده می شد، حالا ایجاد کنسولگری چین در بندرعباس، می تواند نشانه ای از افزایش تعداد چینی ها در ایران باشد؛ آن هم در استان هرمزگان که بیشترین حواشی درباره حضور چینی ها در دریا و جزایر و بنادر، در این منطقه مطرح می شد.
اسفندماه سال گذشته محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه وقت ایران در گفتگو با مردم سالاری آنلاین این حواشی را تکذیب کرد و گفت: هیچ‌یک از ادعاها، در مورد توافق 25 ساله با چین درست نیست. اما حالا ده ماه پس از سخنان ظریف، افتتاح سرکنسولگری چین در ایران دوباره آن موضوعات را دامن زده است. فن هونگدا، استاد دانشگاه موسسه خاورمیانه دانشگاه بین‌المللی شانگهای در توجیه انتخاب مکان کنسولگری چین می‌نویسد بندرعباس مهم‌ترین بندر ایران برای مبادلات تجاری است و علاوه بر آن مکان‌هایی که در آینده توسعه این کشور نقش دارند از جمله جزیره کیش، جزیره قشم، بندر جاسک، بندر چابهار و بسیاری دیگر در جنوب ایران واقع شده‌اند. به همین دلیل لازم است چین توجهی بیشتر به جنوب ایران برای انجام مبادلات تجاری داشته باشد.
سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در پکن هم گفته: چینی‌ها پیش‌بینی می‌کنند بتوانند سهم بزرگی در توسعه مناطقی مانند مکران و چابهار بر عهده بگیرند و شرکت‌های چینی زیادی در منطقه مستقر شوند و به همین دلیل تاسیس کنسولگری در بندرعباس "یک اقدام تکنیکی پیش‌بینی شده و درست است".
محمدحسین ملائک رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین هم گفته: چینی‌ها پیش‌بینی کرده‌اند که بتوانند سهم بزرگی در توسعه مکران داشته باشند، برای این کار تعداد زیادی از شرکت‌های چینی باید در آنجا مستقر شوند. علاوه بر این فعالیت‌هایی در چابهار نیز دارند. این هم نیاز به یک کنسولگری دارد تا از این اتباع چینی حمایت کند. بنابراین این موضوع یک اقدام تکنیکی پیش‌بینی شده و درست است.
این اولین کنسولگری چین در ایران است درحالیکه ایران در چین، به جز سفارتخانه که در پکن واقع شده است، سرکنسولگری هایی در شانگهای، گوانگجو و البته هنگ کنگ دارد.
در مجموع، همه شواهد از افزایش حضور چینی ها در جنوب ایران و حتی خلیج فارس و دریای عمان حکایت دارد. موضوعی که بی تردید، ارتباط تنگاتنگی با تحریم ایران و اتکای بیش از پیش ایران به این کشور شرقی دارد.