هفت میلیون شاغل بدون بیمه کار می کنند!

گروه اجتماعی-مانی هدایت: «هفت میلیون شاغل بدون بیمه در کشور» خبری بود که مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی عنوان کرد، خبری که نشان می دهد سوء استفاده از وضعیت آشفته بازار کار در ایران شدت گرفته و به نوعی تحمیل شرایط کارفرماها در کشور به نیروهای کار باعث تضییع حقوق کارگران شده و نبود بیمه قطعا این افراد را با هزینه های بیشتری مواجه خواهد کرد.نرخ بیکاری در تابستان امسال ۹.۶ درصد به برآورد شده که این نرخ در بهار ۸.۸ درصد به ثبت رسیده بوده است. بر این اساس جمعیت بیکار کشور در تابستان ۱۴۰۰ حدود ۲ میلیون و ۴۹۶ هزار نفر است که نسبت به بهار بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر افزایش یافته است. هر چند، این آمار از سوی مراکز رسمی بیان شده و وضعیت اصطلاحا در کف خیابان وخیم تر است. کافی است سری به میدان ها و خیابان هایی که کارگران در آن به امید کار حتی موقتی تجمع می کنند بزنید تا اوضاع را از نزدیک درک کنید. در واقع تغییر تعریف نیروی کار یا شاغلان، به گونه ای که افرادی که یک ساعت در هفته هم کار میکنند شاغل محسوب می شوند موجب شده آمار بیکاری کمتر از آنچه در واقعیت وجود دارد باشد.
بیکاری بویژه بعد از شیوع کرونا با افت سرانه درآمد بخش مولد و اشتغالزا، به شدت افزایش پیدا کرد و بسیاری از بنگاه ها نظیر رستوران، کافه، سرای سنتی، تالارهای پذیرایی و ... تعطیل شده یا دست به تعدیل نیرو زدند. در کنار این موضوع با رشد تورم و افزایش هزینه های تولید هم بسیاری از فعالیت ها متوقف و عملا به تعداد بیکاران افزوده شد. از طرفی با از دست رفتن بسیاری از فرصت های شغلی و امنیت و ثبات اقتصادی هم بسیاری از کارآفرینان دست از کار کشیده یا از ایجاد کسب و کار منصرف شدند. همچنین طرح های ایجاد اشتغال از سوی وزارت کار هم به نتیجه نرسید و جز وعده چیزی برای بیکاران در بر نداشت. به طور خلاصه وضعیت اشتغال هر روز بدتر و مشکلات معیشتی مردم بیشتر شد تا جایی که بسیاری از بیکاران فقط به دنبال کاری هستند که فقط بتوانند بخشی از هزینه های خود را پوشش دهند و برای همین حتی حاضر شدند از حقوق اولیه خود بگذرند تا بتوانند نظر کارفرمایان را جلب کند!

مواد قانونی حقوق کارگران فقط در کتاب قانون!
با سخت تر شدن شرایط، پیدا کردن هر شغلی با هر شرایطی بیش از پیش مورد توجه کارجویان قرار گرفت و همین موضوع و اضطراری که ایجاد شد فرصتی را برای برخی کارفرمایان فراهم کرد تا آنها با سوءاستفاده از این شرایط بتوانند حقوق کارکنان را نادیده بگیرند. طبق اصل ۲۹ قانون اساسی، تامین اجتماعی حق همگانی و عمومی و تکلیف دولت عنوان شده است و از این رو حق دسترسی بیمه شدن نباید محدود شود با این حال بسیاری از کارفرمایان هستند که تمایلی برای اجرای این بند از قوانین ندارند چراکه آن را هزینه‌ساز می دانند و به نحوی از زیر آن شانه خالی می کنند. بیمه؛ یکی از مهمترین بندهای بکارگیری نیرو در هر شغلی است، اما شرایط اقتصادی و افت شاخص های درآمدی و بحران های وسیع و عمیق اقتصادی در عرصه های مختلف و همچنین افزایش تورم و البته قدرت کارفرماها در تحمیل شرایط سخت و نادیده گرفتن حقوق اولیه نیروهای کار، باعث شد تا بسیاری از افراد جویای کار ناچار با پذیرفتن همین شرایط در بخش های مختلف مشغول کار شوند.

آمار هست برخورد نیست!
افرادی که بدون بیمه مشغول کار هستند در حقیقت خودخواسته بیمه را رد نکرده اند بلکه ناچار به انتخاب بین بد و بدتر شده اند و چون زورشان در شرایط حاضر به کارفرمایان نمی رسد مجبور به ادامه فعالیت هستند. میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، فلسفه ایجاد این سازمان از منظر حاکمیتی را فراهم شدن فرصت برابر برای بیمه شدن همه مردم برشمرد و گفت: «حدود ۶ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر شاغل فاقد بیمه در کشور داریم که باید این افراد از خدمات بیمه برخوردار باشند.»
یکی از وظایف سازمان تامین اجتماعی سرکشی به بخش های مختلف است تا از وضعیت بیمه کارکنان بخش های مختلف مطلع شود؛ حالا که این آمار از سوی این سازمان مطرح شده این سوال پیش می آید که چرا تامین اجتماعی با وجود مطلع بودن از این آمار و دلایل رشد مشاغل بدون بیمه خود وارد عمل نمی شود تا کارفرمایان را مجبور به تامین بیمه کارکنانی کنند که خود در دام سودجویی آنها گرفتار شده اند؟
قطعا با ادامه روند حاضر اقتصادی و بدتر شدن شاخص های درآمدی؛ افراد بیشتری مجبور به قبول شرایط کارفرمایان برای داشتن یک شغل خواهند شد و این یک زنگ خطر برای جامعه ای است که هیچ پوشش بیمه ای ندارد تا در زمان اضطرار از خدمات آن بهره مند شوند هر چند کیفیت و میزان پوشش خدمات بیمه ای تامین اجتماعی به حداقل رسیده است. نادیده گرفتن حقوق کارگران موضوع تازه ای نیست بلکه زخم کهنه ای است که عفونت کرده و این زخم بازار کار را به بیراهه کشانده و به نوعی برده داری نوین را ایجاد کرده است که عدم درمان آن قطعا بازار کار را با مصائب به شدت وخیم تری در آینده مواجه خواهد کرد.