پس از ۶ ماه، تورم از قله ۴۰ درصدی عقب نشست

گزارش تازه مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم دوره دوازده ماهه منتهی به دی ماه ۹۸ به ۳۸.۶ درصد رسیده است. نرخ تورم در انتهای آذر امسال، ۴۰ درصد بود و در دی‌ماه، تورم رونده کاهنده داشته است. گزارش تازه مرکز آمار، چه چیزهایی در مورد چشم‌انداز تورم و گرانی به ما می‌گوید؟ قیمت کالاها و خدمات مصرفی چه تغییراتی داشته و در ادامه، روند قیمت‌ها چگونه خواهد بود؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، آخرین گزارش مرکز آمار ایران که امروز (سه شنبه اول بهمن‌ماه) منتشر شد نشان می‌دهد که نرخ تورم پس از شش ماه متوالی که بالاتر از ۴۰ درصد بود، بالاخره از قله ۴۰ درصدی پایین کشیده شد و در دی‌ماه امسال به ۳۸.۶ درصد رسید. از تیرماه ۹۸ تا پایان آذر امسال، تورم در سطوح بالاتر از ۴۰ درصد باقی مانده بود.
تورم دوازده ماهه خوراکی و آشامیدنی‌ها در پایان دی‌ماه امسال ۵۲.۴ درصد است که همچنان عدد بسیار بالایی محسوب می‌شود. این میزان تورم در بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نشان می‌دهد که ظرف یک سال گذشته، فشار زیادی به مردم در حوزه تأمین مواد غذایی وارد شده است و قیمت‌ها همچنان برای بسیاری از مردم بالاست.
شاخص قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در دی‌ماه ۰.۴ درصد کاهش یافته که اگرچه کاهش بالایی نیست اما اگر این روند نزولی حفظ شود، به تدریج بخشی از قدرت خریدِ از بین‌رفته مردم، احیاء خواهد شد. در بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، بالاترین کاهش قیمت را سبزی‌ها و حبوبات تجربه کرده که قیمت این اقلام، به‌طور متوسط ۴.۲ درصد کاهش یافته است. قیمت گوشت قرمز و گوشت ماکیان نیز در دوره ۳۰ روز دی‌ماه، ۱.۹ درصد کاهش یافته است. علی‌رغم این کاهش ماهانه، باید گفت که قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در مجموع در دوره دوازده ماهه منتهی به دی ۹۸، نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن، رشد ۵۲.۴ درصدی داشته و هنوز گرانی به شدت در بازار احساس می‌شود.
در دوره یک‌ماهه دی‌ماه ۹۸، بیشترین رشد قیمت را حمل و نقل تجربه کرده است. شاخص قیمت حمل و نقل در این دوره یک‌ماهه، ۳ درصد افزایش یافته است؛ این در حالی است که میزان رشد ماهانه شاخص کل تورم در دی‌ماه ۰.۸ درصد بوده است. به نظر می‌رسد، قیمت حمل و نقل در دی‌ماه تحت تأثیر افزایش قیمت بنزین، رشد بیشتری را نسبت به سایر کالاها و خدمات تجربه کرده باشد.
طبق گزارش مرکز آمار، بیشترین تورم سالانه مربوط به مبلمان و لوازم خانگی و نگهداری معمول آن‌ها (۵۸ درصد)، تفریح و فرهنگ (۵۲.۷ درصد) و خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها (۵۲.۴ درصد) بوده است.
 
روند تورم نزولی شد؟
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در هفته جاری گفته است که تمرکز بانک مرکزی از این به بعد بر کنترل تورم خواهد بود. گزارش مرکز آمار ایران نیز اگرچه نشان می‌دهد که گرانی‌ها همچنان پابرجاست، اما برای اولین بار در شش ماه گذشته، نرخ تورم به پایین‌تر از ۴۰ درصد رسیده است.
اگر این روند در چندین فصل متوالی ادامه پیدا کند، می‌توان امیدوار بود که رفته رفته قدرت خرید مردم احیاء شود. در واقع، برچیده شدن گرانی نیازمند این است که در میان‌مدت به اسب سرکش تورم، مهار زده شود.
تجربه ثابت کرده است که مهار تورم در ایران، ارتباط تنگاتنگی با کنترل و ثبات نرخ ارز دارد. ثبات و کنترل نرخ ارز نیز بنا به تجربه می‌دانیم که در گرو فقدان کسری بودجه دولت و وضعیت خوب درآمدهای ارزی کشور است. در واقع، راهی جز این نیست که برای مهار تورم، راه‌حل‌های اساسی برای رفع کسری بودجه دولت اندیشیده شود و در کنار آن، جریان ورود ارز به کشور نیز شرایط مناسبی داشته باشد.
اگر دولت برنامه عملی و کارآمدی برای رفع کسری بودجه نداشته باشد، تلاش‌های بانک مرکزی برای مهار تورم نیز راه به جایی نخواهد برد چرا که کسری بودجه به هر صورت بر سیاست‌های پولی بانک مرکزی تأثیر خواهد گذاشت و یک بار دیگر سیل نقدینگی سرگردان را راهی بازارها خواهد کرد.
آینده قیمت کالاها و خدماتِ مصرفی و چشم‌اندازِ تورم به این بستگی دارد که دولت بتواند در شرایط تحریمی با ایجاد درآمدهای جدیدی برای خود، درآمدهایی که به کسب‌وکارهای موجود آسیب نمی‌زند و موجب رکود نمی‌شود، بر معضل کسری بودجه فائق آید. یکی از این درآمدها می‌توان حذف جدی معافیت‌های مالیاتی موجود باشد. در دوره فعلی، مبارزه با تورم، به نوعی مبارزه با کسری بودجه دولت است. کسری بودجه دولت در ماه‌های آینده می‌تواند از طریق بر هم زدن ثبات بازار ارز، تورم را نیز در پی داشته باشد؛ پس باید تمام تلاش‌ها بر اصلاح بودجه دولت باشد، چیزی که فعلی نشانه‌ای از آن را شاهد نبوده‌ایم.
اگر دولت بتواند کسری بودجه را با موفقیت مدیریت کند، روند نزولی نرخ تورم نیز تقویت می‌شود و این روند در نهایت به حل مشکل گرانی خواهد انجامید.

گزارش: مهدی یزدی