تجربه می‌گوید: می‌شود و می‌توانیم!

خاطرات چاپ شده هاشمی رفسنجانی مربوط به سالهای ۶۰ و ۶۱ حاوی نکاتی تاریخی و خواندنی درباره جنگ است ؛ در آن سالها هیاتهای متعددی از کشورهای مختلف برای میانجی گری میان ایران  و عراق به کشورمان می آمدند و مرحوم هاشمی توضیح داده که هر کدام از این هیاتها که می آمدند ایران ، سه شرط خود برای آتش بس را ( که از طرف امام تعیین شده بود ) برای آنها تکرار می کرد : اینکه ابتدا عراق باید از مناطق اشغال شده ایران خارج شود ، خسارت ایران را بپردازد و صدام محاکمه شود . بعد از اجرای این سه شرط ایران حاضر به پذیرش آتش بس و در ادامه صلح بود . 
داستان جنگ و پایان آن را همه می دانیم؛ اینکه بالاخره در سال ۶۷ و در زمانی که مسئولان جنگ به رهبر انقلاب اعلام کردند که پول برای تامین بند پوتین رزمندگان نداریم ، ایشان به اصطلاح خودشان جام زهر را نوشیدند و قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفتند و آتش بس برقرار شد . وزیر خارجه وقت مصر در کتاب خاطراتش ادعا کرده که چند روز قبل از پذیرش قطعنامه ، صدام رژه ای در بغداد برپا کرد که همه ادوات نمایش یافته در آن غنایمی بود که از ایران گرفته بود . دیگران هم گفته اند که ایران ، در دو سه سال آخر جنگ دنبال " یک پیروزی" بود تا بعد از آن آتش بس را بپذیرد اما چنین نمی شد ...
آنچه در نهایت حاصل شد پذیرش آتش بس بدون شرط بود ؛ اما همین امر هم شجاعت می خواست . محسن هاشمی دیروز اشاره دقیقی کرده که " سه دهه قبل در چنین روز‌ها و ساعت‌هایی مسئولان جمهوری اسلامی توانستند با تکیه بر عقلانیت، شجاعت، ازخودگذشتگی و ایثار آبرو و اعتبار خود، ایران را از ورطه پرتگاهی بزرگ نجات بدهند و از درون جنگی خانمان‌سوز، صلحی پایدار و موفق را بدست بیاورند، این برای تاریخ معاصر ایران که در مقاطع حساس لحظات تلخ و ناکامی‌های بزرگی را تجربه کرده است می‌تواند یک استثنا و الگو باشد " . عزت ، پایداری و حماسه آفرینی صفات نیکویی برای ملت و مسئولان است اما در کنار همه اینها ، واقع نگری هم باید باشد . 
حالا که ترامپ ، اعلام کرده که حاضر به مذاکره بدون شرط با ایران است ، چرا نباید ما هم اعلام کنیم که بدون شرط مذاکره می کنیم؟ مذاکره معنای واضحی دارد و نه زیر بار ذلت رفتن است، نه تسلیم شدن . ایران بارها با آمریکا مذاکره کرده است : در موضوع افغانستان و درباره عراق . حالا چرا برای خودمان مذاکره نکنیم یا لااقل اعلام نکنیم که ما هم آماده مذاکره بدون پیش شرط هستیم ؟ اگر ترامپ فقط ژست گرفته تا به دنیا نشان دهد که ایران حاضر به سخن گفتن نیست و زبان زور می فهمد ، چرا بازی اش را بهم نزنیم ؟! حداقل می شود با این سخن ،  جامعه ملتهب و نگران امروز خودمان را ؛ که شدت نگرانی اش از وضعیت بازار ارز و طلا مشخص است ، قدری آرام کرد ؟ و این پیام را لااقل به مردم کوچه و بازار داد که امکان مذاکره هست و مسئولانمان در صورت لزوم حاضرند با تکیه بر عقلانیت، شجاعت، ازخودگذشتگی و ایثار آبرو و اعتبار خود، ایران را از ورطه پرتگاهی بزرگ نجات بدهند و از درون جنگی خانمان‌سوز، صلحی پایدار و موفق را بدست بیاورند.

محمدحسین روانبخش