مجلس و محافظه كاري

در انتخابات سال گذشته مجلس شوراي اسلامي، ليست اميد توانست با اجماعي حداكثري پيروزي نسبتا قاطعي را در كشور به دست آورد كه تنها در تهران سي نامزد ليست اميد وارد مجلس شدند. اگر چه در انتخابات مجلس شوراي اسلامي افراد درجه يك اصلاح طلبي و اعتدالي حضور چنداني نداشتند يا توسط شوراي نگهبان صلاحيت آنها مورد تاييد قرار نگرفت اما در هر صورت نمايندگاني وارد مجلس شدند كه انتظار مي رفت «هويت جديد» به مجلس ببخشند. فقدان افراد برجسته در رقابت انتخاباتي باعث شد تا تعهد ها و مسئوليت ها در قبال «ليست اميد» شكننده باشد و عده اي كه سبد خود را در ليست اميد گذاشته بودند، پيش تر روح و جسم خود را به جاي ديگري سپرده بودند. رقابت بر سر رياست مجلس و عدم حمايت يكپارچه ليست اميد از نامزد انتخابي خود براي رياست، يكي از نشانه هاي محافظه كاري نزد افرادي بود كه به تازگي وارد مجلس شده بودند كه برخي از آنها حتي تصور رأي آوري نيز نداشتند. شكل گيري فراكسيون اميد و مستقلين در مجلس و عضويت برخي از نامزدهاي ليست اميد در فراكسيون مستقلين به خوبي پرده از چهره بر مي داشت و بيش از هر چيز اِمكان «بقا در سياست» را به ذهن متبادر مي كرد. با وجود خوب و بدِ ليست اميد و مجلس شوراي اسلامي اما به نظر مي رسد قاطبه نمايندگان با وجود واگرايي بعد از انتخابات به سمت و سوي شكل دادن به مجلسي با هويت تازه در حركت هستند. رأي بالاي نمايندگان مجلس دهم به وزراي پيشنهادي رئيس جمهور، وزن مجلس را نشان داد و جاي خالي تندروها به خوبي احساس مي¬شد. قبل تر نيز يكي از توجيهات مطرح شده پيرامون واگرايي و محافظه كاري برخي از اعضاي ليست اميد اين بود كه قبل از هر نوع تعهد و مسئوليتي در قبال نمايندگي و آينده ليست اميد، بايد نمايندگان تندرو و افراطي در مجلس را به حاشيه راند و هدف و اولويت اصلي هر نوع ليستي مي¬بايست در نظر گرفتن اين موضوع باشد. اينكه چنين توجيهات و دلايلي از اين دست در دادگاه عقل و خرد وجاهت دارد يا خير محل بحث ما نيست و در واقع، به نظر مي رسد نمايندگاني كه مستقل از هر نوع ليستي وارد مجلس شده اند يا با محافظه كاري به گروه هاي ديگري روي خوش نشان داده اند، راهي به جز همراهي، حمايت و كمك به دولت پيش روي آنها نيست.
«محافظه كاري» كه در ادبيات سياسي بيشتر ناظر به واقع بيني و در نظر گرفتن شرايط موجود است اگر بيگانه با فرصت طلبي باشد حرجي بر آن نيست. اما اگر محافظه كاري به فرصت طلبي فروكاسته شود مجلسي گسيخته و بي نظم خواهد ساخت. چرا كه آنها به نوعي از فرصت طلبي روي مي آورند كه براي بقا در سياست به پايگاه رأي خود پشت خواهند كرد و با گروه هاي ديگر سياست را آغاز مي كنند. في الحال مجلس جديد نشان داد كه محافظه كاري براي بقا در سياست با در نظر گرفتن شرايط موجود و نگاه واقع بينانه به آينده توأم است و انتخابِ راهي به غير از همراهي و كمك به دولت نتيجه اي جز «دوران كوتاه سياست ورزي» در انتظار آنها نخواهد بود. همچنين از آنجا كه دولت يازدهم لزوم مطابقت سياست هاي دولت با تحولات جامعه را درك مي كند و در انديشه برقراري تعادل بين نيروهاي سياسي و عبور از مسير زد و خوردهاي گروهي است، نمايندگان جديد مجلس نيز بيش از اينكه وامدار ليست يا طيف خاصي باشند وامدار تغيير نگاه هايي هستند كه آحاد جامعه را از فضاي چفت و بسته گذشته بيرون رانده و آنها را از صندوق رأي بيرون آورده است. و قبل تر نيز با رأي به رئيس جمهور روحاني لزوم تغيير در كشور را خواستار شده بودند. بنابراين محافظه كاران با عطف به اينكه تجربه احزاب در ايران تجربه چندان شيريني نيست، قطعا در هر عصري از سياست حضور خواهند داشت و هر كارگزاري اگر سياست را بر اساس امرِ موجود و تحولات تاريخي ترسيم كند مي تواند كنشگر سياسي خوب و مفيدي براي جامعه باشد و اين با فرصت طلبي تفاوت دارد. با اين همه، هر چند به گفته سياست مدار و محافظه كار معروف انگليسي در قرن نوزدهم هميشه محافظه كارانِ فرصت طلبي هم هستند كه وقتي رقبايشان مشغول آب تني اند، لباس آنان را مي دزدند.