خرمشهر از اولين زخم‌خوردگان جنگ ايران و عراق است. قرار بود سه روزه تصرف شود اما 35 روز مقاومت کرد.
چهارم آبان آخرين تلاش‌ها براي دفاع از شهر بي‌نتيجه ماند و شهر سقوط کرد. از مردان و زناني با دستان خالي انتظار نمي‌رفت در برابر يک نيروي نظامي آماده مقاومت کنند. تا همين جا هم براي دفاع از شهرشان سنگ تمام گذارده بودند. با نفوذ نيروهاي عراقي و تخليه شهر، خرمشهر براي 19 ماه به تصرف عراق در آمد.
بلافاصله تلاش‌ها براي بازپس گرفتن خرمشهر آغاز شد. همان سال عمليات نصر و عمليات توکل به منظور آزاد سازي خرمشهر طراحي و اجرا شد که هرچند در ابتداي امر با موفقيت همراه بود اما از آنجا که براي حفظ دستاوردها و ادامه عمليات تدابير سنجيده‌اي در نظر گرفته نشده بود، رزمندگان ايراني مجددا به مواضع قبلي خود بازگشتند. نهايتا طي ماههاي آينده از ميان طرح‌هايي که براي آزادسازي خرمشهر طراحي شده بود، ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي‌ايران در عملياتي با عنوان بيت‌المقدس در سوم خرداد 1361 توانستند خرمشهر را دوباره به ايران بازگردانند.
شهيد حسن باقري در کنار شهيد علي صياد شيرازي، غلامعلي رشيد و محسن رضايي و ساير فرماندهان سپاه و ارتش عمليات بيت‌المقدس را طراحي و اجرا کردند.
سردار قاسم سليماني شهيد احمد کاظمي‌را فاتح واقعي عمليات بيت‌المقدس و آزادي خرمشهر مي‌داند.وي معتقد است شهيد کاظمي با کمک شهيد خرازي آخرين مرحله عمليات آزادسازي خرمشهر را انجام داده است.
عمليات در چهار مرحله از 10 ارديبهشت 1361 آغاز شد. مرحله چهارم يا همان مرحله پاياني عمليات از اول خرداد 1361 شروع شد. سربازان عراقي، در برابر اقدام غافلگيرانه نيروهاي ايراني دچار سردرگمي‌شديدي شده و نتوانستند واكنش موثري از خود نشان دهند. در روز دوم خرداد شهر کاملا توسط نيروهاي ايراني احاطه شد و در پايان روز نيروهاي ايراني وارد شهر شدند. در بامداد روز سوم خرداد واحدهايي از رزمندگان ايراني به آن سوي رودخانه سرازير شدند. بخشي از نيروهاي عراقي با استفاده از تاريكي شب و قايق اقدام به فرار كردند. به مرور رزمندگان وارد شهر شده و واحدهاي عراقي که چاره اي جز تسليم نداشتند به اسارت نيروهاي ايراني در آمدند.
در ساعت 2 بعد از ظهر سوم خرداد، خرمشهر به طور كامل آزاد شد و پرچم جمهوري اسلامي ايران بر فراز مسجد جامع و پل تخريب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد. عمليات بيت‌المقدس ضربه اساسي و بزرگي بر پيكر دشمن وارد ساخت و تمامي معادلات و فرضياتي را كه در مورد توانايي و قابليت‌هاي نظامي‌ايران وجود داشت، تغيير داد.
نيروهاي ايراني در بدو ورود به شهر، نماز شكر را در مسجد جامع خرمشهر به جا آوردند. در تهران خبر آزادسازي خرمشهر ابتدا توسط ناصر کاشاني و با جمله معروف «خونين شهر، شهر خون آزاد شد» به اطلاع مردم رسيد و سپس محمود کريمي علويجه با گفتن «شنوندگان عزيز توجه فرماييد خرمشهر شهر خون و حماسه آزاد شد» ، جمله‌اي ماندگار و دلچسب را در اذهان آن نسل از ايرانياني که جنگ را با همه وجودشان حس کرده بودند به يادگار گذاشت.
مردم به خيابان‌ها آمده و به جشن و شادي پرداختند و در پايان روز با حضور در مساجد، نماز شكر به جاي آورده و با فرا رسيدن شب بر پشت بام‌ها نداي الله‌اكبر سردادند. بر‌اساس آمار منتشر شده، طي عمليات بيت‌المقدس حدود نوزده هزار تن از نيروهاي عراقي به اسارت درآمده و بالغ بر شانزده هزار تن كشته و زخمي‌شدند. 5038 كيلومتر مربع از اراضي اشغال شده از جمله شهرهاي خرمشهر و هويزه و نيز پادگان حميد و جاده اهواز – خرمشهر آزاد شدند. در مورد تعداد شهداي ايراني، آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني در يادداشت‌هاي روزانه خود از قول شهيد علي صياد شيرازي و محسن رضايي شمار شهدا را مجموعا شش هزار نفر اعلام مي‌کند.
سوم خرداد 1361 به نام خرمشهر در تقويم ايراني ثبت شد. آزادي خرمشهر مرهون رشادتهاي مردان و زناني است که در طول 35 روز جنگ نابرابر حاضر به ترک شهر خويش نشدند. ثمره خون دلاور مرداني است که در جريان آزاد سازي شهر از جان خويش گذشتند. حماسه‌سازاني همچون محمد جهان آرا،برادران گرگ پور، منصور مفيد، بهروز مرادي و تمام عزيزاني که نامشان کمتر شنيده شده است.
