۰
شنبه ۴ ارديبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۰۶

روزنامه‌نگاري افشاگرانه، نبرد خير با شر

علي ودايع
تبعات افشاي پولشويي و فرار از ماليات مقامات جهان با عنوان فهرست پاناما همچنان ادامه دارد. حدود يازده ميليون و500هزار سند متعلق به يک شرکت حقوقي به نام «موساک فونسکا ي»(Mossack Fonseca) نشان مي‌دهد که 12 تن از سران کنوني و سابق و 72 تن از وابستگان و مرتبطان به سران جهان و 140 سياستمدار مشهور، درگير رسوايي مالي قرن هستند.
روزنامه‌نگاري افشاگرانه، نبرد خير با شر

تبعات افشاي پولشويي و فرار از ماليات مقامات جهان با عنوان فهرست پاناما همچنان ادامه دارد. حدود يازده ميليون و500هزار سند متعلق به يک شرکت حقوقي به نام «موساک فونسکا ي»(Mossack Fonseca) نشان مي‌دهد که 12 تن از سران کنوني و سابق و 72 تن از وابستگان و مرتبطان به سران جهان و 140 سياستمدار مشهور، درگير رسوايي مالي قرن هستند. فساد رهبران و سياستمداران جهان با ژست‌هاي اتوکشيده موضوعي است که همگان مي‌دانند. «گابريل زاکمن» استاد اقتصاد دانشگاه برکلي، تخمين مي‌زند که رقم دارايي‌هاي پنهان در جهان بالغ بر 6/7 تريليون دلار يعني 10 درصد اقتصاد جهاني است. مسئله اساسي براي صاحبان اين پول‌ها اينجاست که روزنامه‌نگاري افشاگرانه همانند آب در لانه موريانه آنها را از لانه‌هاي پنهان بيرون مي‌کشد.

در جريان شکل گيري رسوايي پاناما گيت، شبکه روزنامه‌نگاران تحقيقي جهاني (ISIJ) با حضور 400 روزنامه و 107 رسانه جهان از 78 کشور و 25 زبان زنده انجام گرفته است.مي‌توان گفت که ماجراي پاناماگيت مهيج‌ترين ماجراي تحقيقات بين‌المللي ژورناليستي است. در جريان افشاي فهرست پولشويي و فساد رهبران جهان و ستاره‌هاي محبوب در واقع اين روزنامه‌نگاران افشاگر بودند که بر اقليتي با سرمايه هنگفت پيروز شدند. ثروتمندان فاسد با سرمايه وحشتناک و شيوه‌هاي غيرقانوني به شکلي مافيايي پولشويي کرده‌اند و حالا همه حقيقت را مي‌دانند. رسوايي پاناما گيت يا همان فهرست پاناما موضوعي است که احتمالا در آينده سوژه‌اي ناب براي ساخت فيلمي‌هيجان انگيز خواهد شد. فيلم «افشاگر» (Spotlight) که در فستيوال اسکار 2015 درخشيد را مي‌توان پيش نمايشي از آنچه رخ داده، دانست. ‌در فيلم افشاگر روند اقدامات روزنامه‌نگاراني که در سال2001 در روزنامه بوستون گلوب متشکل از اديتور، والتر «رابي» رابينسون (مايکل کيتون)، و چند گزارشگر، مايک رزندس (مارک روفالو)، ساشا فيفر (ريچل مک آدامز) و مت کارول (برايان دي ارکي جيمز)، شروع به تحقيق درباره ادعاهاي مطرح شده در خصوص لاپوشاني سوء‌استفاده‌هاي جنسي در داخل کليساي کاتوليک رومي ‌ماساچوست مي‌کنند. آنها ابتدا با چند تجاوز انگشت شمار مواجه مي‌شوند که تعدادشان به تدريج از 4 به 13 و ناگهان به رقم عجيب 90 مي‌رسد. بعد از دنبال کردن سرنخ‌ها، مصاحبه با قربانيان و وکلا، و ماه‌ها تلاش گزارشگران گزارش خود را در اوايل سال 2002 نوشتند و با اين گزارش سونامي‌عظيمي ‌به پا کردند که سراسر کشور و دنيا را درنورديد.

مسئله افشاگري در فيلم «همه مردان رئيس‌جمهور» (All the President’s Men) که در سال 1978 اکران شد نيز روزنامه‌نگاري افشاگرانه و رسوايي مشهور واترگيت که منجر به استعفاي نيکسون شد را به خوبي تصوير کرده است. در کنار همه افشاگري‌هايي که تاکنون صورت گرفته است، اقدامات افشاگربزرگ ادوارد اسنودن در سايت افشاگر ويکي ليکس يا افشاگري‌هاي تکميلي ادوارد اسنودن موضوعاتي هستند که روزنامه‌نگاري افشاگرانه را به عنوان رکن پنجم دموکراسي مافوق رسانه به عنوان رکن چهارم دموکراسي قرار داده است.

رويکرد افشاگري رخ داده در ماجراي پاناماگيت يا موضوعات شبيه آن که ظرف چند دهه اخير نمود يافته است در بستر روزنامه‌نگاري افشاگرانه که اواخر نوزدهم ميلادي در آمريکا صورت گرفت، نشان مي‌دهد که روزنامه‌نگاري افشاگرانه مي‌تواند مسير تاريخ را به نفع خير تغيير دهد. روزنامه‌نگاري افشاگرانه در واقع نبرد خير با شر براي بهبود وضعيت جوامع است. روزنامه‌نگاراني که رکن چهارم دموکراسي در جوامع مختلف هستند بايد با رويکرد افشاگرانه به عنوان رکن پنجم ايفاي نقش کنند.

بررسي تحولات سياسي کشورهاي توسعه يافته نشان مي‌دهد که نگاه آنها به روزنامه‌نگاري افشاگرانه به عنوان کليدراهگشا در مبارزه با مفاسد در حوزه‌هاي مختلف است. اگرچه تلاش براي تطميع ارعاب روزنامه‌نگاران به عنوان يک تهديد همواره عليه روزنامه‌نگاران افشاگر وجود داشته است اما حقيقت همواره راهي براي انتشار و افشا پيدا خواهد کرد.

کد مطلب: 54965
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *