روز دانشجو و دغدغه نسل آگاه

قشر دانشجو به عنوان نیروی جوان، آگاه، پویا و مبتکر در جامعه در همه تحولات پیشران و پیشتاز است و در رخدادهای اجتماعی بعنوان نیرویی که می‌تواند در ظلمات آگاهی بخشی کند از اعتبار ویژه‌ای برخوردار است. سابقه جنبش‌های دانشجویی در ایران به فعالیت گروه‌های چپ و به ویژه شاخه دانشجویی حزب توده در دانشگاه تهران در دوره پهلوی دوم مربوط می‌شود. یکی از تاثیرگذارترین جنبش‌های دانشجویی مربوط به آذرماه  سال 1332 در دانشگاه تهران است که سه تن از دانشجویان مبارز در اعتراض به ورود ریچارد نیکسون به ایران و در مخالفت با پیوند حکومت پهلوی با امپریالیسم  به نام‌های احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا به شهادت رسیدند و به همین مناسبت روز 16 آذر روز دانشجو نامیده شده است. فعالیت دانشجویی همیشه با مسئولیت‌پذیری و مطالبه‌گری و مبارزه با ظلم، فساد، انسداد، خفقان و احیای عدالت و آزادی در جامعه عجین است. در علم سیاست دانشجو پیش‌قراول جریان‌های سیاسی است و از نفوذی عمیق در بطن جامعه با تمام جنبه‌های گوناگون برخوردار است. بگفته مرحوم بهشتی: «دانشجو موذن جامعه است اگر خواب بماند نماز امت قضا می‌شود». در دوره جمهوری اسلامی به ویژه پس از حوادث کوی دانشگاه در سال 78  به طور کلی کنترل شدیدی بر دانشجویان اعمال شده و با ستاره‌دار کردن دانشجویان و اخراج، تهدید و جریمه، دانشجویان به غیر از حوادث اخیر، کمتر از گذشته، نقش فعال و پویا در مناسبات سیاسی - اجتماعی کشور داشته‌اند.
شوربختانه امروزه دانشجویان و تشکلهای دانشجویی، آزادی و انسجام گذشته را ندارند. در دوره گذشته آزادی عقیده و آزادی بیان شرایط بهتری داشته و  بسیاری از دانشجویان عضو احزاب سیاسی بودند یا درگروه‌های آزاد و غیر دولتی سازماندهی شده بودند. اکنون آزادی اندیشه و تضارب آرا و عقاید بعضا تحمل نمی‌شود و جنبش دانشجویی در قواره برخی گروه‌های جهادی یا از یک طیف تقلیل یافته است. در واقع آزادی که دال مرکزی گفتگوهای دانشجویی است به محاق رفته است و پدیده کرسی‌های آزاد اندیشی در دانشگاه‌ها هم جرأت اجرایی شدن نیافته است.
یکی از مصوبات خوب مجلس ششم قانون مصوب ۳۰ مردادماه ۱۳۷۹ مبنی بر «ممنوعیت ورود نیروهای مسلح به دانشگاه‌ها و مراکز آموزش» است که اینک حاکم است. در جریان جنبش اعتراضی اخیر وزیر علوم اعلام کردند که قرار است دفاتر ویژه نیروهای مسلح در دانشگاه‌ها راه‌اندازی شود. ایجاد این دفاتر آن‌ هم در حالی که نیروهای امنیتی به خاطر قانون منع ورود به دانشگاه‌ها به‌شدت زیر ذره‌بین افکار عمومی هستند، خود باعث اما و اگرهای فراوانی شده و خود تشکل بسیج دانشجویی نیز اکنون به عنوان بازوی اجرایی نیروهای مسلح در دانشگاه‌ها عمل می‌کند. دانشگاه و دانشگاهیان نیروی عاقله جامعه هستند و با  ابتکار و ابداع گفتمان‌های جدید می‌توانند با گفت‌وگو و تعامل، تحول‌گرایی و تغییر خواهی را به صورت مسالمت‌آمیز اجرایی کنند. فضای دانشگاه با خشونت و سرکوب و تهدید رابطه خوبی ندارد. لذا امنیتی کردن فضای دانشگاه موجب تخریب و تحقیر نخبگان است و خروجی آن دانشجویانی منزجر و عصبانی و گاها ترسو است. اکنون با تشدید محدودیت‌ها در برخی دانشگاه‌ها حتی همراه داشتن ماسک و دیگر لوازم ابتدایی ممنوع شده است و فضای دانشگاه به سوی بسته‌تر شدن می‌رود و دانشگاه و استاد و دانشجو به سمت انزوا سوق داده می‌شود. اینک دغدغه روز دانشجو احیای هویت دانشجویی است و به رسمیت شناختن کنش دانشجویی و توانمندسازی دانشجو در احیای عدالت و آزادی، مطالبه اصلی نسل آگاه است