تاثیر تکنولوژی متاورس بر آموزش

متخصصان بر این عقیده‌اند که تکنولوژی با سرعتی سرسام آور در حال پیشرفت است و می‌تواند دنیای آموزش را متحول کند. البته اینکه تکنولوژی‌ها می‌توانند باعث تغییر و تحول در آموزش بشوند بارها و بارها توسط متخصصان مورد بررسی قرار گرفته است. در سال ۱۹۲۲ میلادی ادیسون درخصوص تحول آموزش از طریق تصاویر متحرک یا همان موشن پیکچرزها ادعا کرد که دنیای آموزش متحول می‌شود. کمی بعد در دهه ۳۰ میلادی رادیو به عنوان تکنولوژی روز دنیا مطرح شد و بسیاری از اندیشمندان حوزه آموزش بر این عقیده بودند که این تکنولوژی به طور کلی دنیای آموزش را متحول می‌کند و اساتید می‌توانند از طریق رادیو، آموزش از راه دور برای فراگیران برگزار کنند.
مدتی بعد از آن با پیشرفت تکنولوژی و بروز و ظهور مولتی‌مدیا‌ها مثل تلویزیون، کامپیوتر و اینترنت، آموزش مجازی و یادگیری از این طریق تقریباً شکل گرفت. در واقع یادگیری در ذهن مخاطب تا حدودی اتفاق افتاد. در حال حاضر تکنولوژی‌های جدید این بستر را برای فراگیران فراهم می‌کنند تا یادگیری بهتر برای مخاطب امکانپذیر بشود.
اما در قرن معاصر تحولات بزرگی در فضای مجازی رخ داده است که این فضا را تبدیل به یک واقعیت در کنار دنیای واقعی کرده است. در حقیقت دیوارها بین فضای واقعی و فضای مجازی در حال فرو ریختن است. یکی از مهمترین تحولات اخیر در فضای مجازی ظهور واژه متاورس است که با گسترش تکنولوژی‌های مربوط به فضای مجازی و افزایش سرعت اینترنت در جهان به یکی از برجسته‌ترین و مطرح‌ترین واژه‌ها تبدیل شده است.
واژه متاورس از دو قسمت متا به معنای ماورا و ورس به معنای دنیا تشکیل شده و معنای تحت الفظی این واژه دنیای ماورا است. در واقع متاورس به کلید واژه‌ای معادل پیشرفت و تعالی تبدیل شده است که کلید رمز اشاره به پروژه‌های آینده محسوب می‌شود.
متاورس واژه‌ای است که برای توصیف یک فضای آنلاین مجازی استفاده می‌شود که ویژگی اصلی آن به هم پیوستگی و ارتباطات همه‌جانبه است و ترکیبی از تمام جهان مجازی واقعیت افزوده و اینترنت است. شما می‌توانید متاورس را به صورت یک فضای آنلاین اشتراکی در نظر بگیرید که در آنجا هر کسی می‌تواند تجربه سه بعدی مجازی خاص خود را داشته باشد، آن هم به شکل‌های مختلفی همچون بازی جستجو و گیمینگ.
اولین بار در سال ۱۹۹۲ واژه متاورس در رمان تصادف در برف نوشته نیل استفنسون مطرح شد. دنیایی که استفنسون در این رمان ساخت به این صورت است که افراد در دنیای مجازی با استفاده از آواتارهای خود به معاشرت با یکدیگر می‌پردازند.
اما متاورس و واقعیت مجازی چه تاثیری بر آموزش دارد و چقدر باید مورد توجه قرار بگیرد؟ سوالات زیادی در مورد این واژه نسبتا جدید وجود دارد که هنوز هیچ پاسخ قطعی و روشنی برای آنها وجود ندارد. اما همانطور که پیش بینی‌ها و گمانه‌زنی‌ها در مورد متاورس و نقش آن در زندگی انسان‌ها روز به روز بیشتر می‌شود، می‌توانیم درخصوص اثرات گسترده بستر واقعیت مجازی بر موضوع آموزش و یادگیری بحث و تبادل نظر داشته باشیم.
همچنین ظهور دنیاهایی که در واقعیت مجازی ساخته شده‌اند، می‌توانند ماهیت کلاس‌های درسی را تغییر دهند. با توجه به توسعه و فراگیر شدن کاربردهای متاورس همچنین آمیختگی آن با سبک زندگی مردم، در شیوه‌های آموزشی ما تغییراتی بزرگ رخ می‌دهد. بدیهی است در آینده ای نه چندان دور سبک آموزش در مدارس، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های امروزی متفاوت خواهد شد.
اما آیا متاورس بستری جدید برای آموزش علوم و مهارت‌ها خواهد بود؟ مارن لوین، سرپرست ارشد بازرگانی شرکت متا، معتقد است متاورس فرصتی بزرگ در خدمت برگزاری کلاس‌های درسی است و یک تجربه یادگیری همه جانبه را برای فراگیران ایجاد می‌کند. نیاز فزاینده برای استفاده از آخرین پیشرفت‌های تکنولوژی در زمینه یادگیری دانش آموزان و دانشجویان، موجب سرعت بخشیدن به رشد و پیشرفت آنها می‌شود و به آنان توانایی مقابله با چالش‌های دنیای همیشه رقابتی را می‌دهد. پس از دوران همه‌گیری ویروس کووید ۱۹، هم اساتید و هم دانش پذیران به درک جدیدی از کاربرد فناوری در آموزش رسیده‌اند به این معنا که استراتژی‌های مقابله با محدودیت‌های دنیای واقعی (مانند آنچه در زمان محدودیت‌های کرونایی و قرنطینه شاهد بوده‌ایم) پررنگ‌تر و کاربردی‌تر شده‌اند.
مفهوم جذاب دیگری که در بحث متاورس و آموزش وجود دارد، وجود دوقلوهای مجازی یا نسخه‌های مشابه دیجیتالی است. تصور کنید نسخه دیگری از ما در یک واقعیت مجازی سر کلاس درس بنشیند و دروس را بیاموزد! بحث دوقلوهای دیجیتالی منحصر به انسان‌ها نیست، بلکه ماشین‌ها، دستگاه‌ها، مکان‌ها یا حتی اشیاء کوچک را نیز می‌تواند دربر بگیرد. وجود این نسخه‌های دیجیتالی وابسته به عملکردهای جسم فیزیکی انسان یا شیء مورد نظر است، به این صورت که ما بدون اینکه نیاز به انتقال به مکانی خاص برای آموزش داشته باشیم، تنها با استفاده از فناوری‌های پیشرفته با نسخه دیگر خود در متاورس در تعامل خواهیم بود. بنابراین جسم ما می‌تواند کارکردهای نسخه مجازی ما را مدیریت کند.
پرسش دیگر این است که وجود یک دانشگاه دیجیتال چطور می‌تواند در بهبود مدل‌های درآمدی یک دانشگاه نقش مثبت داشته باشد؟ ساخت بنای فیزیکی آزمایشگاه‌های علمی، موزه‌های تاریخ و دانشکده‌های جدید در دنیای واقعی هزینه زیادی در بر دارد. در مورد خرید اشیاء و تجهیزات آموزشی نیز همینطور است. در متاورس این هزینه‌ها به شدت کاهش می‌یابند. بنابراین دانشگاه دیجیتالی امکان این را فراهم می‌کند که در دوران بالا رفتن قیمت‌ها، صرفه جویی بیشتری انجام گیرد.
تصور کنید می‌توانید اندام انسان را گسترده کنید و در درون ان قدم بزنید. یا نمونه دیگر، یکی از مراکز آموزشی است که از تکنولوژی متاورس استفاده می‌کند. مدرسه«اوپتیما کلاسیکال آکادمی» که یک مدرسه هیات امنایی در فلوریدای ایالات متحده است و از این فناوری جدید استقبال کرده همچنین قصد دارد از آگوست سال ۲۰۲۲ کلاس‌هایی را به صورت مجازی در متاورس برگزار کند. این مدرسه قصد دارد برای حضور در کلاس‌های مجازی، ۱۳۰۰ دانش آموز خود را به هدست‌های «اوکلوس» شرکت متا مجهز کند. تجربه این نمونه‌ها جذابیت استفاده از تکنولوژی متاورس را چندین برابر می‌کند.
حال نوبت به دسته‌بندی مزایای این محیط می‌رسد. همانطور که گفتیم محیط متاورس فضایی کاملا باز و آزاد را در اختیار اساتید و دانشجو/دانش‌آموز قرار می‌دهد. به این ترتیب آن‌ها می‌توانند کلاس و فضای آموزشی را بر اساس سلیقه خود بسازند. وقتی کاربران از متاورس خارج می‌شوند این دنیا مانند بازی‌های ویدئویی متوقف نمی‌شود یا به پایان نمی‌رسد بلکه به طور نامحدود ادامه دارد. متاورس دارای یک جدول زمانی است که با زمانبندی دنیای واقعی هماهنگ است. متاورس چیزی بیش از فضای مجازی برای حضور کاربران است و کاربران می‌توانند محتوایی ایجاد کنند که سایر کاربران نیز از آن لذت ببرند.
البته متاورس نیز مانند سایر فناوری‌های جدید کامل نیست و دارای مشکلاتی است. در هر حال باید یادآور شویم فناوری‌های جدیدی که به بازار اضافه می‌شود کامل و بی نقص نیست و ممکن است معایبی نیز داشته باشد. با بررسی مزایای متاورس، به نظر می‌رسد این تکنولوژی معایب چندانی ندارد. با این حال، پیشنهاد می‌کنم به این نکته توجه داشته باشید که برای یک دنیای مجازی پایدار و مشترک نیز نگرانی‌های اجتناب ناپذیری وجود دارد.
پر واضح است که اولین مشکل متاورس نیاز به فناوری‌های دیجیتال پیشرفته است. متاورس بسیاری از فناوری‌های جدید و پیشرفته مانند هدست‌های VR، هپتیک، بلاک چین و سایر الزامات را به ارمغان می‌آورد. با این حال، هر فردی در دنیا به فناوری‌های پیشرفته دسترسی ندارد.
بسیاری از پروژه‌های دیجیتال موجود امروزی با نگرانی‌هایی در مورد حفظ حریم خصوصی و امنیت همراه بوده است. دستور کار اصلی برای انتقاد از راه حل‌های دیجیتال حول این واقعیت است که آنها داده‌ها را از کاربران جمع‌آوری می‌کنند. از چنین داده‌هایی می‌توان برای تبلیغات آنلاین و سرقت هویت استفاده کرد.
متاورس شکاف بین دنیای واقعی و مجازی را محو می‌کند. حتی اگر بتوانید این را به عنوان یک مزیت در نظر بگیرید، اعتیاد به دنیای مجازی می‌تواند افراد را از تجربیات دنیای واقعی دور کند. احتمالا دنیای سه بعدی متاورس روابط و تعاملات افراد در دنیای واقعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در نهایت می‌توان گفت متاورس به عنوان شبیه سازی جهان طبیعی تمامی حوزه‌های مرتبط با انسان و جامعه را در بر می‌گیرد. با پیچیده تر شدن مسائل در متاورس شرایطی در آینده بوجود خواهد آمد که ما قادر به پیش‌بینی آن نیستیم. متاورس دنیایی جدید فارغ از محدودیت‌های اینترنت فعلی است.
اما برای اینکه در این خصوص قضاوت کنیم و میزان موفقیت‌ یا شکست آن را بسنجیم بسیار زود است؛ از طرفی نمی‌توانیم برخی از حقایق را نادیده بگیریم. متاورس وعده ای در دنیای دیجیتال است که تحقق آن بسیار زود خواهد بود، در نظر بگیرید با ظهور بیت‌کوین در بازار رمز ارزها بیشتر مردم به توانایی‌های آن ایمان نداشتند اما در حال حاضر افرادی که به آن باور داشتند نتیجه مطلوبی در مورد اعتمادشان گرفتند. احتمال دارد که راجع‌به متاورس‌ هم دقیقاً همین مسئله رخ بدهد. اما باید بپذیریم که دنیا در حال بزرگ شدن است و روزی فرا خواهد رسید که متاورس بطور کامل تحقق پیدا خواهد کرد و تمام زندگی ما را تحت الشعاع قرار خواهد داد.