طالبان، از دوحه تا تهران

هفته گذشته "مولوی صاحب امیر خان متقی" وزیر خارجه طالبان در راس یک هیات بلند پایه از مقامات سیاسی و اقتصادی افغانستان به تهران سفر کرد و در کنار دیدار با آقایان "حسین امیر عبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران و "حسن کاظمی قمی" نماینده ویزه رئیس جمهور در امور افغانستان و مذاکرات دو جانبه فی ما بین دو کشور ایران و افغانستان در زمینه های سیاسی و اقتصادی، با دو تن از مخالفان طالبان که در تهران بودند دیدار و گفتگو داشتند و به جای ناسزا گفتن به مخالفان داخلی خود و دندان تیز کردن و اسلحه کشیدن، از آنان خواستند به افغانستان باز گردند تا بتوانند در صلح و صفا زندگی کنند. نتیجه گفتگو هر چه بود و هر چه خواهد شد و آیا اسماعیل خان و احمد مسعود به افغانستان طالبانی باز خواهند گشت یا نه، آنچه از اهمیت بالائی برخوردار است نفس گفتگو است که نشان از انعطاف پذیری طالبان و مخالفانشان دارد.

دیدار با "اسماعیل خان" والی پیشین هرات که شخصی سالخورده است و گرمی و سردی روزگار را چشیده و از نخستین روز حاکمیت طالبان بر افغانستان، کشورش را ترک کرد و در ایران ساکن شد و "احمد مسعود" جوانی که نام و نشان را از پدرش که معروف به "شیر دره پنجشیر" است به ارث برده و بعد از استقرار حاکمیت طالبان مقاومت مسلحانه در در زادگاهش "دره پنجشیر" را کلید زد و در روزهای نخستین حاکمیت طالبان مدعی بود با مقاومت می تواند حکومت طالبان را سرنگون کند، فتح بابی است برای کاهش تنش ها در کشور پر تنش افغانستان .

 این دیدار و گفتگو روی دیگر سکه دیدار و مذاکره مقامات طالبان با مقامات آمریکائی در دوحه پایتخت کشور قطر است که از زمان "دونالد ترامپ" رئیس جمهور سابق آمریکا شروع شد و در دوره "جو بایدن" رئیس جمهور فعلی آمریکا ادامه پیدا کرد و منجر به خروج آمریکائی ها و کشورهای ائتلافی و نیروهای ناتو از افغانستان و حاکمیت طالبان بر این کشور شد . 

نگاهی اجمالی به آنچه که در دوحه و تهران اتفاق افتاد نشان از این دارد که طالبان علی رغم این که برخی تصور می کنند نیروهائی متحجر و خشونت گرا هستند و زبان گفتگویشان از لوله تفنگ در می آید حداقل موقعیت شناس هستند و برای حفظ قدرت و جایگاهشان به اصل گفتگو معتقدند و برای پیشبرد افکار و اهدافشان بسته عمل نمی کنند و شعار زده نیستند و به عبارتی عملگرا هستند و حاضر به مذاکره حتی با دشمنان و مخالفانشان می باشند . موقعیت شناسی از این نظر که به خوبی تشخیص می دهند برای مذاکره با آمریکائی ها باید دوحه را انتخاب کنند و برای مذاکره با مخالفان داخلیشان باید به تهران سفر کنند . 

اگر طالبان بتوانند از شدت مخالفت های اسماعیل خان و احمد مسعود بکاهند یک گام اساسی در استحکام حاکمیتشان برداشته اند و اگر این دو رهبر را همراه سازند گام بزرگتر خواهند برداشت و اگر هیچکدام از دو مورد فوق تحقق پیدا نکند حداقل در تاریخ ثبت خواهد شد با این که در قدرت بودند با مخالفانشان نشستند و مذاکره کردند و قطعا هر مذاکره ای در یک زمانی به بار خواهد نشست و نتیجه مثبت خواهد داد