از بازار عراق شناختی وجود ندارد

بر اساس آمار رسمی سهم ایران در واردات عراق در حدود 7 درصد است که به عقیده کارشناسان، همطراز با مناسبات سیاسی و مشترکات فرهنگی و دینی و مراودات گسترده اجتماعی و مرزهای طولانی دو کشور نیست و این رقم باید بیش از پیش افزایش یابد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، طبق این آمار، حجم کل مبادلات تجاری عراق با کشورهای مختلف جهان حدود 190 میلیارد دلار در سال است که سهم ایران از این بازار با احتساب برق و گاز - که به تجارت دولتی معروف است - به حدود 14 میلیارد دلار می رسد.
به باور کارشناسان، معضل تعرفه های گمرکی، ضعف حضور شرکت های بزرگ ایرانی در بازار عراق، نگاه سودآوری مقطعی برخی فعالان اقتصادی به این بازار و ناآشنایی شرکت های ایرانی از نیازهای بازار این کشور از علل مشکلات حضور بخش خصوصی در بازار کشور همسایه می دانند.
از طرفی ضعف رصد کالاهای ایرانی در بازار عراق و نبود شبکه های پخش مویرگی مناسب کالا در این کشور و بعضا غیر رقابتی بودن برخی از کالاها با نمونه های خارجی موجود در بازار عراق باعث شده که برخی همچنان حضور ایران را در بازار عراق لرزان ارزیابی کنند.

** قوانین دست و پا گیر دلیل یا بهانه
اگرچه تجار ایرانی قوانین دست و پاگیر و سخت گیرانه عراق، تاخیر در صدور روادید برای تجار و تعرفه گمرکی را مانع بزرگی برای توسعه تجارت با این کشور می دانند، ولی بررسی میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد که این محدودیت ها برای سایر کشورها از جمله ترکیه و چین که تبادلات بالای تجاری با عراق دارند، نیز وجود دارد.

*** نگاه گزینشی به بازار عراق
کارشناسان محدود شدن نگاه تجار ایرانی به بازارهای نجف و کربلا فقط در کشور 37 میلیونی عراق و ناآشنایی آنها به نیازمندی روز مردم این کشور را از دیگر مشکلاتی می دانند که میزان نفوذ ایرانیان را به این بازار کاهش داده است.
نماینده سابق یکی ازشرکت های لبنی ایران در بغداد، موقتی بودن صادرات، نبود نمایندگی های دائمی فروش، توزیع نامناسب کالا در بازار هدف به دلیل نبود شبکه پخش مویرگی را از دلایل اصلی حضور کمرنگ کالاهای ایرانی در بازار این کشور می داند.
'حسین المجاهد' در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: تجار ایرانی برای محکم کردن جای پایشان در بازارعراق باید حضورشان را تداوم بخشند و موقتی بودن حضور کالاهای ایرانی باعث شده که مصرف کنندگان اطمینانی به کالاهای آنها نداشته باشند.
وی حمایت دولت از تجار ایرانی در بازار عراق از جمله اعطای یارانه ها به منظور ثبات قیمت کالاهای صادراتی به عراق و گسترش دامنه توزیع را از پیشنهادهای خود جهت افزایش حجم تجارت ایران با این کشور عنوان کرد.

** ناآشنایی بازرگانان ایرانی با ذائقه عراقی ها
'محمد جمال المالکی' یک تاجر عراقی به ایرنا گفت که مصرف کنندگان کشورش به دلیل وجود اشتراکات معنوی و فرهنگی اقبال خوبی به کالاهای ایرانی نشان می دهند، ولی به دلیل جوان بودن جمعیت عراق باید تجار مطابق با ذائقه آنها کالا وارد کنند.
وی نمونه این تغییر ذائقه را در خرید خودرو می داند. وی گفت: جوانان عراقی به دنبال خودروهای با کیفیت و ارزان هستند و خودروهای موجود ایران، نیاز آنها را تامین نمی کند.
وی نیز توزیع نامناسب و موقتی، نبود نمایندگی شرکت های بزرگ تولیدی ایران در عراق را از دیگر مشکلات توسعه تجارت دو کشور می داند که در صورت دیرجنبیدن ایرانیان این بازار به دست رقبا می افتد.

** انتقاد از پایین بودن صادرات ایران
سفیر عراق در تهران نیز اخیرا در نشستی با تعدادی از تجار ایرانی از پایین بودن حجم مبادلات تجاری دو کشور گلایه کرد و این مبادلات را متناسب با سطح روابط خوب سیاسی و فرهنگی ندانست.
'راجع صابر عبود الموسوی' گرچه برخی قوانین دست و پا گیر را مانعی برای تجارت دانست، ولی گفت که این قوانین برای تمام کشورهایی که با عراق ارتباط تجاری دارند، برابر است.
موسوی گفت که 4 دهه سایه جنگ بر سر کشورعراق به آنها اجازه تدوین قوانین جدید متناسب با نیاز بازار را نداده، ولی با بهبود شرایط امنیتی این کشور در آینده به این سمت حرکت می کند.
سفیر بغداد در تهران تصریح کرد: نیاز کشور عراق به کالاهای ایرانی با توجه به مشکلات اقتصادی و ضعف زیرساختی بیش از این است و باید تجار و صادرکنندگان ایران برای ورود بیشتر به بازار عراق تلاش کنند.
به گفته وی، میانگین حجم صادرات کالاهای غیرنفتی ایران به عراق در شرایط فعلی حدود 6 میلیارد دلار است که این میزان بسیار پایین است .

** ایران به دنبال سهم بیشتر از بازار عراق
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق سهم تجارت کشورمان را از بازار 190 میلیارد دلاری عراق با وجود ارتباطات خوب سیاسی و فرهنگی، ناچیز می داند.
'یحیی آل اسحاق' در اظهاراتی قبلا گفته بود که مبادلات تجاری میان ایران وعراق در سه سال گذشته به 13 میلیارد دلار رسید که این رقم غیراز مبادلات مرزی است.
وی بخشی از مشکلات تجارت ایران با عراق را به مبادلات بانکی بین دو کشور مرتبط دانست و گفت که اگر این معضل حل شود، بر حجم تبادلات دو کشور نیز افزوده خواهد شد.
آل اسحاق یکی از ظرفیت های خوب اقتصادی میان دو کشور را تبادل میلیون ها نفر گردشگر و زائر بین دو کشور دانست.

** بازاریابی اصولی
رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در بغداد نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: امروز اقتصاد عراق شرایط متفاوتی پیش رو دارد و بسیاری از ظرفیت های تولیدی این کشور در حال فعال سازی است.
'ناصر بهزاد' افزود که تولید محصولات کشاورزی و نساجی در داخل عراق درحال فعال شدن است و حمایت از این تولیدات نیز در داخل مورد توجه مسوولان عراقی قرار گرفته و به طور طبیعی محدودیت هایی برای ورود کالاهای مشابه خارجی ایجاد شده است.
وی اضافه کرد: در سال ۹۶ افزون بر 2 میلیارد دلار محصولات دامی، نباتی و نساجی از ایران به عراق صادر شد و این روند رو به افزایش است.
بهزاد معتقد است که باید رویکرد صادراتی در ایران تغییر کند و لازمه آن نگرش جدید به بازاریابی اصولی است که باید از سوی شرکت ها و یا نمایندگان تشکل ها مورد اهتمام قرار بگیرد.
رایزن بازرگانی ایران در این راستا گفت که با شرایط جدید باید راهبردی و سند جدید صادرات ایران به عراق عملیاتی شود و در آن جهت گیری صادراتی رصد و طراحی شود.

** تجدید نظر در تعرفه صادراتی
بهزاد معتقد است که با پیگیری های به عمل آمده، به نظر می رسد از ابتدای ۲۰۱۸ تعرفه های گمرکی عراق با روندی کاهشی مواجه شده و در حال حاضر تبعیضی برای ورود کالا از کشورهای مختلف وجود ندارد.
به گفته وی، تسهیل در صدور ویزا برای تجار ایرانی نیز درحال اجراست و تسهیل منوط به تایید کارت از سوی اتاق بازرگانی ایران می باشد .
به گفته کارشناسان، هر چند ایران در حال حاضر بزرگترین صادر کننده کالا و خدمات به عراق است و چین بدلیل واردات نفت از این کشور، بزرگترین تبادل تجاری را با آن دارد، اما فعال تر شدن بخش خصوصی و بویژه افزایش شناخت از بازار 37 میلیونی عراق و نیازهای سنتی و جدید آن می تواند جایگاه ایران را باز هم ارتقا دهد و سهم کشورمان در تبادلات تجاری عراق را مضاعف کند.