نفس آسوده کاخ سفید از پایان حملات به یمن

به نقل از فارن پالسی، تصمیم عربستان برای توقف ناگهانی جنگ هوایی علیه مواضع حوثی‌ها در یمن در تمام پایتخت‌های خاورمیانه، از تهران تا قاهره و در تمام جبهه‌های نبرد از صنعا تا عدن بازتاب خواهد داشت. این اقدام هزاران مایل دور‌تر نیز از پیچیدگی شرایطی که باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا را احاطه کرده، خواهد کاست.

در طول هفته‌هایی که هواپیماهای جنگی عربستان بمباران مواضع جریان حوثی در یمن را پیش می‌برد، دولت اوباما مجبور بود در مقابل درخواست‌های ریاض برای کمک بیشتر و خواسته کاخ سفید مبنی بر امتناع از انجام هر اقدامی که بر مذاکرات هسته‌ای حساس با ایران تاثیر بگذارد، توازن ایجاد کند.

واشنگتن و تهران تلاش می‌کنند تا اول جولای به توافق نهایی در مورد برنامه هسته‌ای ایران دست یابند و مقامات کاخ سفید تمام سعی خود را کرده‌اند تا در مقابل اتهامات از داخل و خارج خاورمیانه مبنی بر اینکه آن‌ها برای حفظ روند مذاکرات هسته‌ای، روی مداخله ایران در یمن چشم بسته‌اند، مقاومت کنند.

این چالش در جلسه توجیهی روز سه شنبه کاخ سفید و دقیقا چند ساعت پیش از اعلام پایان جنگ از سوی عربستان کاملا مشهود بود؛ زمانیکه جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید تاکید کرد که مداخله ایران در جنگ یمن «دلیلی برای برهم زدن مذاکرات هسته‌ای نیست- در واقع این شرایط، مشوق محکمی برای به موفقیت رساندن این مذاکرات است.»

سیمون هندرسون، کار‌شناس مسائل حوزه خلیج فارس در موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک گفت این ایده که می‌توان مذاکرات هسته‌ای را از فعالیت‌های ایران در یمن و دیگر کشورهای منطقه دور نگه داشت، در سراسر خاورمیانه پوچ و بی‌معنی است.

وی گفت: «شاید این استدلال که از سوی کاخ سفید مطرح می‌شود، برای گوش‌های آمریکا موجه به نظر برسد اما برای گوش‌ها در خاورمیانه که این چالش را مسئله سنی- شیعه و عرب-فارس می‌دانند، اعتباری ندارد. کاخ سفید معتقد است که می‌توان پرونده هسته‌ای ایران را جدا از دیگر مسائل مورد بررسی قرار داد اما در خاورمیانه این دیدگاه وجود ندارد.»

عربستان سه شنبه در بیانیه‌ای از توقف حملات هوایی خود به یمن خبر داده و تاکید کرد که نیرو‌هایش با موفقیت توانسته‌اند خنثی کردن تهدید علیه این پادشاهی و کشورهای همسایه را از طریق نابود کرد سلاح‌های سنگین و موشک‌های بالستیک حوثی‌ها، مدیریت کنند. بر اساس این بیانیه نیروهای سعودی که تا پیش از این در «عملیات طوفان اراده» شرکت داشتند حال ماموریت جدیدی به نام «عملیات بازگرداندن امید» را اجرا خواهند کرد.

این اقدام پس از آن صورت گرفت که مشخص شد هفته‌ها حمله هوایی تاثیر چندانی در به عقب راندن حوثی‌ها از مناطق تحت کنترلشان یا کند کردن روند پیشرویشان به سمت شهر بندری و مهم عدن نداشته است. گروه‌های حقوق بشری نیز انتقادات خود علیه این کمپین را افزایش داده و عربستان را متهم به بمباران یکسره و کشتن تعداد بسیاری از غیرنظامیان کردند. روز سه شنبه سازمان بهداشت جهانی گزارش داد این جنگ که در ماه مارس آغاز شد، دست کم ۹۴۴ کشته و سه هزار و ۵۰۰ زخمی برجای گذاشته است.

مقامات سعودی هنوز جزئیات چندانی در مورد اینکه «عملیات بازگرداندن امید» شامل چه مسائلی می‌شود ارائه نکردند.

عراق که هم متحد واشنگتن و هم متحد تهران است، همین حالا هم اتهام زنی به عربستان در مورد چنگ اندازی برای کسب قدرت منطقه‌ای را آغاز کرده است. حیدر العبادی، نخست وزیر عراق هفته گذشته از جلسه با گروه اندگی از خبرنگاران استفاده کرد و به انتقاد از ریاض و عملیات نظامی این کشور در یمن پرداخت.

عبادی گفت: «مسئله خطرناک این است که ما نمی‌دانیم سعودی‌ها پس از این عملیات چه خواهند کرد. آیا این اقدام راهی است برای ایجاد یک قدرت منطقه‌ای جهت مداخله در دیگر نقاطی که مدنظر آن‌ها است؟ آیا عراق هم در رادار آن‌ها جای دارد؟ این مسئله بسیار خطرناک است.»

وی در ادامه افزود: «این ایده که شما در مسائل دیگر کشور‌ها دخالت کنید و به دنبال بلندپروازی‌های منطقه‌ای باشید، غلط است.»

اما عملیات سعودی در یمن در بد‌ترین زمان ممکن برای کاخ سفید رخ داد و انتخابات‌های سیاسی پیچیده تری را متوجه دولت اوباما کرد. مذاکره کنندگان ایران و آمریکا تلاش می‌کنند مفاد اصلی یک توافق هسته‌ای را نهایی کنند؛ توافقی که عربستان، اسرائیل و گروهی از متحدان دیگر آمریکا در منطقه، آن را با دیده تردید می‌نگرند. منتقدان دولت اوباما از جمله جان مک کین می‌گویند عربستان این عملیات را از آن جهت بدون درخواست کمک از آمریکا آغاز کرد که اعتماد خود به کاخ سفید را از دست داده بود.

مک کین در ماه مارس گفته بود این کشور‌ها به رهبری عربستان خواستار همکاری و کمک آمریکا نشدند چون باور داشتند که ایالات متحده طرف ایران است.

با این حال تصمیم عربستان برای متوقف کردن این کمپین محرک بالقوه در این مذاکرات را از بین می‌برد و این یعنی کاخ سفید احتمالا دیگر با سوالات بی‌شمار در مورد اینکه تمایلش به انجام توافق چه تاثیری بر شرایط یمن خواهد داشت، مواجه نمی‌شود.

مشاور سیاست خارجی یکی از سناتورهای ارشد دموکرات گفت که دولت اوباما برای پایان دادن به بمباران یمن عربستان را تحت فشار قرار داده بود تا مسیر سیاسی برای حل این بحران هموار شود. این مشاور گفت: «آن‌ها دریافتند که این عملیات نظامی قرار نیست طرفین را ترغیب به مذاکره کند.»

آلیستر باسکی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت که دولت اوباما از پایان بمباران عربستان حمایت کرده اما به این سوال که آیا برای پایان این حملات به خواسته ریاض تن داده یا خیر پاسخی نداد.