عرب‌تبار ایرانی؛ بازوی دیپلماسی منطقه‌ای روحانی

فرمانده نیروی دریایی سپاه، وزیر دفاع دولتِ خاتمی، سیاستمدار میانه رو، دریادار «علی شمخانی» این روزها نه با درجه‌های نظامی روی سینه و دوشش بلکه در قامتِ یک سیاستمدارِ عرب تبارِ ایرانی و به عنوانِ دبیر کل شورای عالی امنیت ملی در کشور و منطقه پا به پای دولت «حسن روحانی» دیپلماسی اعتدال را رقم می‌زند.

علی شمخانی، که در دهه ۷۰ اغلب با پوشیدن یونیفرم‌های سفید و سیاهِ نظامی هشت سال در دولت محمد خاتمی در قامت وزیر دفاع خوش درخشید، امروز عرصه جدیدی از سیاست ورزی را در سپهر سیاسی ایران تجربه می‌کند؛ شمخانی تابستان گذشته پس از تکیه بر کرسی ریاست شورای عالی امنیت ملی با حکم روحانی دور جدیدی از بازیگری در مسائل کشور و منطقه آشوب زده خاورمیانه را برخلاف اسلافش آغاز کرد.

«حسن روحانی»، «علی لاریجانی» و «سعید جلیلی» سه شخصیتی هستند که از سال ۶۸ تا شهریور سال ۹۲ سمت ریاست شورای عالی امنیت ملی ایران را برعهده داشتند، افرادی که در کنار حضور و ریاست بر جلسات این نشست، نامشان با ریاست بر مذاکرات هسته‌ای ایران نخست با سه کشور اروپایی و سپس با کشورهای گروه ۱+۵ گره خورده است؛ افرادی که به نوعی در زمان حضورشان در این سمت مردات هسته‌ای ایران نام گرفتند و پرونده مذاکرات هسته ای روی میزشان بیش از هر پرونده دیگری خود نمایی می کرد.

شمخانی اما در حالی برای حضور در این سمت انتخاب شد که پرونده مذاکرات هسته ای ایران از شورای عالی امنیت ملی ایران به ساختمان وزارت خارجه منتقل شد و وزیر خارجه جدید ایران در دولت یازدهم شخصا وظیفه رسیدگی به این پرونده و پیشبرد مذاکرات هسته ای را بر عهده گرفت.

یارِ نزدیک میانه روها، میانجی دوستی با تندروها می‌شود؟

علی شمخانی در حالی به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران انتخاب شد که سعید جلیلی، سلف وی یک دوره چند ساله مذاکرات هسته‌ای با گروه کشورهای ۱+۵ را بر عهده داشت و چندین بار به همین منظور پای میز مذاکرات با غرب نشست. سلفی که اقدامات او در دوران حضورش در شورای عالی امنیت از سوی برخی دیپلمات‌ها و سیاسیون مورد نقد و انتقاد بود.

از سوی دیگر اما، شمخانی به عنوان نماینده مقام معظم رهبری از سوی حسن روحانی به ریاست این شورا انتخاب شد تا با سابقه حضور در عرصه های مختلفی همچون، سپاه پاسداران ایران، فرماندهی ارتش، هشت سال وزیر دفاعِ دولت اصلاحات و نامزدی هشتمین دور انتخابات ریاست جمهوری کشور به عنوان یکی از چهره هایی که از مقبولیت بیشتری در طیف های سیاسی کشور برخودار است شناخته شود.

روزنامه الشرق الاوسط در گزارشی با پرداختن به شمخانی درباره وی می نویسد که باوجود آنکه به ضرب الاجل مذاکرات نزدیک تر شده ایم، اما بسیاری همچنان نسبت به انعقاد توافق هسته ای ابراز خوش بینی می کنند و نسبت به یک مقام ارشد ایرانی و توانایی او برای نزدیک کردن دیدگاه میانه روها و تندوهای ایران در مورد مذاکرات هسته ای امیدوار هستند.

حسین موسویان یکی از مذاکره کنندگان سابق ایران در تیم هسته ای کشورمان نیز در این باره، می گوید: او فردی میانه رو است که روابط نزدیکی با اصحاب قدرت در ایران دارد.

در حالی که تندروها در ایران در جبهه مخالف دستیابی به توافق هسته ای در کشورمان قرار دارند و با اقداماتی همچون برگزاری نشست دلواپسان نگرانی خود را از این موضوع عنوان کرده اند؛ با نزدیک شدن به زمان ضرب الاجل هسته ای، توازن سیاسی در تهران در حین مذاکرات هسته ای بسیار حائز اهمیت است و به همین خاطر حضور شمخانی به دلیل نزدیکی وی به گروه های مختلف سیاسی، می تواند قابل توجه باشد.

پرونده ناامنی‌های منطقه ای روی میزِ شمخانی

دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی ایران که یکی از اعراب ایرانی است و به واسطه این موضوع به خوبی عربی صحبت می‌کند، به عنوان یکی از بازوهای دولت حسن روحانی در عرصه سیاست خارجی، طی یک سال گذشته خوش درخشید.

شمخانی به عراق رفت و چراغ سبز تغییر نوری المالکی را به بغداد داد و در سفر به لبنان هبه‌ی نظامی ایران را تقدیم بیروت کرد و با دبیر حب الله لبنان و دیگر مقامات این کشور پای یک میز نشست و از همراهی و همکاری ایران در مقابله با افراط گرایان گفت و شنید.

شمخانی به سوریه هم رفت و با بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور در میانه بحران چند ساله این کشور دیدار کرد و پیامِ ادامه دوستی و برادری ایران و لزوم مقاومت را برادارن سوری رساند.

حسن روحانی با انتخاب هوشمندانه علی شمخانی به این سمت، وی را در کنار ظریف قرار داد تا سیاست های جدید ایران در منطقه و پرونده هسته ای با حضور این دو دیپلمات کارکشته به پیش رود و هیچ خبری از موازی کاری هم نباشد؛ شمخانی به این سمت انتخاب شد تا واسطه تهران در روابط نابسامان ایران با کشورهای عربی و قدرتهای بزرگ باشد.
منبع:نامه نیوز