گنجینه‌ تاریخ عکاسی در دل پایتخت

موزه عکسخانه شهر جایی برای نمایش تاریخ عکاسی ایران شامل عکس ها و ابزار و ادوات عکاسی در ایران است که در میدان بهار شیراز واقع شده است.

در این موزه می توان قدیمی ترین عکس ها و ابزار و ادوات مربوط به تاریخ عکاسی در ایران را شاهد بود؛ دوربین هایی که در فاصله سال های ۱۹۰۰ تا ۱۹۷۰ میلادی در کشورهای مختلف دنیا ساخته و به ایران آورده شده است و همچنین عکس هایی قدیمی از دوران قاجاریه دورانی که برای نخستین بار عکاسی وارد ایران شد، گنجینه ای غنی از عکاسی را برای این موزه فراهم آورده است.

این موزه با تلاش زنده یاد بهمن جلالی یکی از عکاسان پیشکسوت ایران بنا نهاده شد که خود او نیز از جمله مجموعه‌داران بزرگ عکس های دوران قاجاری بود و اهمیت گردآوری این عکس ها و ابزار و ادوات عکاسی را در قالب یک موزه نیک می دانست.


نگهداری از عکس ها و دوربین های ۱۰۰ ساله

مژگان طریقی مدیر این موزه در گفتگو با خبرنگار مهر درباره گنجینه این موزه توضیح داد: موزه عکسخانه شهر تنها موزه تخصصی کاربردی درباره تاریخ عکاسی در ایران است که در سال ۷۳ ساخته شده و در ۲۸ اردیبهشت سال ۷۴ مصادف با روز جهانی موزه افتتاح شد. نمایش، گردآوری، حفظ و نمایش دوربین های قدیمی عکاسی و عکس هایی که یا گردآوری و خریداری شده و یا به موزه هدیه شده از جمله فعالیت های ما در این موزه است.


طریقی با اشاره به دو سالن نگهداری آثار این موزه ادامه داد: در سالن اول دوربین های قدیمی قاجاری و در سالن دیگر دوربین های مربوط به بیش از هفتاد سال پیش نگهداری می شود. یک گالری هم داریم که هر بیست روز عکسهایش عوض می شود و آثار جدیدی را به نمایش می گذاریم. کتابخانه تخصصی عکاسی هم از دیگر بخش های این موزه است که علاقه مندان به عکاسی و پژوهشگران با معرفی نامه می توانند از این کتابخانه استفاده کنند.

عکس هایی که در قالب کتاب جان گرفتند

مدیر موزه عکسخانه از بخش انتشارات این موزه به عنوان بخشی فعال در این موزه یاد و بیان کرد: تاکنون هشت جلد کتاب درباره عکاسی چاپ کرده ایم که معرفی موزه عکسخانه، آقارضا عکاسباشی، کودکان دیروز، محمدحسن میرزا آخرین ولیعهد قاجار و سیمای تهران از آن جمله است. همچنین تاکنون هشت مسابقه عکاسی برگزار کرده ایم که آثار چهار مسابقه در قالب کتاب چاپ شده است که شامل عکس های سوگواره عکس های عاشورا و آیین های سرورو شادمانی ملی و مذهبی است.


این مدیر موزه از انتشار دو مجموعه کارت پستال به عنوان دیگر فعالیت های این موزه خبر داد و گفت: دو مجموعه کارت پستال چاپ کرده ایم که به مناسبت یک صدمین سال تصویب قانون مشروطه و تهران قدیم است.

طریقی در بخش دیگری از سخنانش درباره برپایی نمایشگاه های دوره ای این موزه هم توضیح داد: در طول سال بین ۱۲ تا ۱۶ نمایشگاه قدیمی و معاصربرگزار می کنیم که بیشتر شامل نمایشگاه های قدیمی است اما به مناسبت دهه فجر، عاشورا و هفته دفاع مقدس عکس های جدیدتر هم به نمایش می گذاریم.

عکس هایی از دوران دفاع مقدس در گنجینه عکسخانه

وی نمایشگاه جدید این موزه را نیز به مناسبت هفته دفاع مقدس شامل عکس هایی از گنجینه موزه با موضوع دفاع مقدس عنوان کرد و افزود: به مناسبت بزرگداشت هفته دفاع مقدس، موزه عکسخانه شهر دویست و هفتمین نمایشگاه خود را به عکس‌هایی از رزمندگان جنگ تحمیلی رژیم بعث حاکم بر عراق علیه ایران اختصاص داده است که در این نمایشگاه ۳۰ قطعه عکس در ابعاد مختلف از عکاسان جنگ به نمایش درمی‌آید که در گنجینه موزه عکسخانه شهر موجود بوده است. این نمایشگاه تا هشتم مهر ماه برپاست.

خرید از مجموعه‌داران عکس

طریقی در بخش دیگری از سخنانش درباره چگونگی گردآوری دوربین ها و عکس های قدیمی هم یادآور شد: بخش اول این آثار که شامل دوربین های منحصر به فردی بود، برای تاسیس موزه از افراد و مجموعه دارانی که شناسایی شده بودند، خریداری شد اما بعد از افتتاح موزه، بیشتر مردم خودشان مراجعه و دوربین هایشان را موزه اهدا می کنند.


او درباره لزوم خرید آثار بیشتر برای گنجینه هم گفت: ما کارشناسانی داریم و کسانی که دوربین‌های منحصر به فرد دارند و نیاز به خریداری آن احساس شود، با نظر کارشناسان برای موزه خریداری می شود.

دوربین ۱۱۰ ساله در گنجینه موزه

طریقی درباره قدیمی ترین دوربین این موزه هم گفت: قدیمی‌ترین دوربین ما مربوط به ۱۱۰ سال پیش است که بسیار منحصر به فرد است چرا که هم دوربین و هم آگراندیسور است. این دوربین را ما خریداری کرده ایم.

او قدیمی ترین عکس ها را هم مربوط به دوره قاجار عنوان کرد و ادامه داد: قدیمی ترین عکس های موزه مربوطه به دوران سلطنت ناصرالدین شاه و بعد از آن است.

ارتباط با مجموعه داران عکس در سراسر ایران

مدیر موزه عکسخانه شهر یادآور شد: نود درصد دوربین ها و بهترین عکس های موزه در کتاب معرفی گنجینه عکسخانه شهر منتشر شده و در سایت ما هم قابل مشاهده است.


او درباره مجموعه دارانی که بیشتر با آنها در ارتباط هستند، توضیح داد: در کنار افرادی که در تهران با آنها در ارتباط هستیم مجموعه دارانی از سنندج، مراغه، مشهد، رشت و دیگر شهرهای کشور نیز با ما در ارتباط هستند.


طریقی درباره امکان خریداری کردن مجموعه های خصوصی برای گنجینه موزه گفت: این مجموعه داران به دلیل آن که سرمایه های عظیمی را در اختیار دارند، امکان هدیه دادن آنها وجود ندارد و ما هم برای خریدن آثار آنها توان مالی نداریم.

شرایط گنجینه موزه عکسخانه ایده آل نیست

طریقی در ادامه درباره چگونگی نگهداری از آثار این گنجینه در شرایط استاندارد بین المللی بیان کرد: نگهداری این آثار شکل ایده آل ندارد اما ما موزه دار خوبی داریم که در حد امکان تلاش می شود این آثار در شرایط مناسب نگهداری شود و عکس ها آسیب نبینند.

حجم بالای آثار اهدایی و لزوم گسترش فضای موزه

وی افزود: فضای ما بسیار کوچک است چون آرشیو ما تقریباً در طول ماه تعداد زیادی ابزار عکاسی و عکس به آن اضافه می شود.


این مدیر موزه از نمایشگاه ویژه اهداکنندگان به موزه هم خبر داد و در این باره توضیح داد: حالا مردم به ما اعتماد کرده اند به طوری که ما نمایشگاه ویژه از آثار اهداکنندگان داریم که ۲۰ روز در سال در اختیار آثار این افراد قرار می گیرد تا آثار و ابزارهای عکاسی آنها را به نمایش بگذاریم و به این ترتیب از آنها تجلیل می کنیم، به همین دلیل اعتمادسازی است که دوبین ها و عکس های بسیاری به گنجینه ما اهدا می شود و فضای نگهداری آثار ما نیز بسیار محدود است و نیاز به گسترش فضا و ایجاد موزه استاندارد داریم.

او در ادامه تأکید کرد: به هر حال عکس ها در کاغذهای خاص و در شرایط بدون نور و شرایط نسبی خوب نگهداری می شوند اما از استانداردهای بین المللی فاصله دارد.