تبلیغ بدون مجوز در سریال پرطرفدار نوروزی!

سریال «پایتخت» یکی از پرمخاطب‌ترین سریال‌های نوروزی بود که در سه سال گذشته در تعطیلات نوروز، مردم را پای تلویزیون کشاند. در سری سوم این سریال که نوروز ۹۳ از شبکه‌ی یک سیما پخش شد، شرکتی مدام تبلیغ می‌شد که به گفته‌ی مدیرکل دفتر تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای تبلیغ مجوز نداشته است!

در سریال «پایتخت ۳» علاوه بر پیام‌هایی که به مخاطب ارایه می‌شد، مخاطب شاهد تبلیغ شرکتی چه در دیالوگ‌های بازیگران و چه در تصاویر بود که طبق گفته‌ی مدیرکل دفتر تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوزی برای تبلیغ کردن در این سریال تلویزیونی نداشته است.

از سوی دیگر، به‌گفته‌ی مقامات مسؤول، بارها تأکید شده که از کلمات غیرفارسی نباید در نام‌ها استفاده شود؛ در حالی که این شرکت، پسوند «مال» را به معنی فروشگاه بزرگ یا چندمنظوره با خود یدک می‌کشید.

در همین زمینه، احسان‌الله حجتی - مدیرکل دفتر تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی - در پاسخ به این پرسش که آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای چنین تبلیغی، مجوز صادر کرده است، گفت: متأسفانه در حالی شاهد این تبلیغ در یکی از سریال‌های صداوسیما بودیم که این موسسه اجازه‌ی تبلیغ از وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی نگرفته بود.

او ادامه داد:‌ شرکت «اطلس‌مال» به‌دلیل این‌که واژه‌ی لاتین (مال) در نام خود دارد، موفق به دریافت مجوز برای تبلیغات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشد.

حجتی درباره‌ی این‌که آیا برخوردی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای جلوگیری از ادامه یافتن این تبلیغات شد؟ توضیح داد: به این شرکت در همین رابطه تذکر داده و درخواست شد که توضیحی مبنی بر این‌که با چه مجوزی اقدام به تبلیغ کرده است، داده شود.

این در حالی است که در قانون «ممنوعیت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» مصوب ۱۴ آذرماه ۱۳۷۵ مجلس شورای اسلامی آورده شده است: به‌منظور حفظ قوت و اصالت زبان فارسی به‌عنوان یکی از ارکان هویت ملی ایران و زبان دوم عالم اسلام و معارف و فرهنگ اسلامی، دستگاه‌های قانون‌گذاری، اجرایی و قضایی کشور و سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات دولتی و کلیه شرکت‌هایی که شمول قوانین و مقررات عمومی بر آن‌ها مستلزم ذکر نام است و تمام شرکت‌ها، سازمان‌ها و نهادهای مذکور در بند (د) تبصره (۲۲) قانون برنامه دوم توسعه موظف‌اند از به‌کار بردن کلمات و واژه‌های بیگانه در گزارش‌ها و مکاتبات، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌های رسمی خودداری کنند و همچنین استفاده از این واژه روی کلیه تولیدات داخلی اعم از بخش‌های دولتی و غیردولتی که در داخل کشور عرضه می‌شود، ممنوع است.

همچنین در تبصره‌ی ۷ این ماده آمده است: صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است از به‌کارگیری واژه‌های نامأنوس بیگانه خودداری کند و ضوابط دستوری فارسی معیار را رعایت کند، سازمان صداوسیما جمهوری اسلامی ایران و کلیه دستگاه‌های مذکور موظف‌اند واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی را پس از ابلاغ در تمای موارد به‌کار برند.

بی‌توجهی به موضوع تبلیغات در صداوسیما، موضوعی است که این رسانه را بارها با حاشیه روبه‌رو کرده است. همچنین رییس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در آخرین اظهار نظر خود، به لزوم نظارت بیشتر بر تبلیغات اذعان کرد.

از سوی دیگر، سال‌هاست که در اداره کل تبلیغات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی درباره‌ی موضوع تبلیغات، مصوبات و آیین‌نامه‌هایی تدوین می‌شود؛ اما در بسیاری از دوره‌ها شاهد بوده‌ایم که این اداره کل در میان انبوه فعالیت‌های وزارت ارشاد گم شده است. البته در دوره‌هایی نیز مدیران وقت این اداره کل اظهار نظرهای امیدوارکننده‌ای را انجام داده‌اند، اما در اجرا، موفقیت چندانی حاصل نکرده‌اند.

اکنون ودر دولت یازدهم نیز صحبت از تصویب لایحه‌ی قانون تبلیغات شده که از سال ۱۳۷۷ بارها تا مرز تصویب رفته، اما به نتیجه نرسیده است. باید منتظر ماند و دید که آیا تصویب چنین لایحه‌ای می‌تواند به بی‌نظمی‌هایی که در زیرمجموعه‌های صداوسیما و شهرداری در تبلیغات دیده می‌شود، پایان دهد.