زهرا جواهریان در دومین همایش آموزش عالی و توسعه پایدار که در دانشگاه تهران برگزار شد، افزود: در اصل ۵۰ قانون اساسی کشور به حفاظت از محیط زیست به عنوان سرمایه های نسل آینده و کنونی اشاره شده و تاکید کرده است حفاظت از آن وظیفه عمومی است و هرگونه فعالیت اقتصادی که منجر به تخریب محیط زیست میشود را ممنوع کرده است. در قانون اساسی کمتر کشوری این چنین به حفظ محیط زیست پرداخته و این مایه افتخار قانون اساسی کشور ماست اما باید دید به چه میزان به این اصل وفادار بودهایم.
وی با اشاره به شرایط ویژه جهانی در زمینه محیط زیست تصریح کرد: جهان یک ظرفیت بسیار مهم خودپالایی دارد و حدود ۱۱.۹ میلیارد هکتار ظرفیت زیستی در جهان وجود دارد و این به این معناست که اگر کمتر از ظرفیت زیستی برداشت کنیم در مسیر توسعه پایدار قرار گرفتهایم اما اگر بیشتر از ظرفیت برداشت کنیم به سمت ناپایداری حرکت کردهایم.این در حالی است که اکنون به میزان ۱۸ میلیارد هکتار از ظرفیت زیستی برداشت میشود،سرانهای که برای هر فرد در جهان در نظر گرفته شده است ۱.۸ در نظر گرفته شده و این در حالی است که به میزان ۲.۷ برداشت میشود.
به گفته جواهریان، در بحث گرد و غبار، گازهای گلخانهای و آلودگی هوا در شرایط ناگواری به سر میبریم، چه،در ۶ ماهه اول سال کشور در گرد و غبار است و در ۶ ماهه دوم آلودگی هوا گریبان مردم را گرفته و سالانه ۲۷۰۰ نفر جان خود را به خاطر آلودگی هوا از دست میدهند و شهرهایی همچون تهران، اهواز، اصفهان و... جزو ۱۰ شهر آلوده جهان هستند.
مدیر کل توسعه پایدار محیط زیست با اشاره به خشک شدن تالاب های کشور به دلیل ورود فاضلاب به این تالاب ها گفت:امروزه کشور در مساله آب با چالش جدی مواجه است چرا که از سفرههای زیرزمینی بیش از ظرفیت خود برداشت کردهایم و این مساله جبران ناپذیر است. الگوی کشتهای غلط، احداث ۳۰ هزار چاه غیرمجاز و احداث سدهای نادرست باعث شده تا امروزه با بحران آب مواجه باشیم.
وی توضیحات خود را اینگونه تکمیل کرد: ایران سه برابر ظرفیت زیستی خود از منابع محیط زیستی برداشت میکند. این مساله به حدی رسیده است که اخیرا یکی از سناتورهای آمریکایی اعلام کرده با توجه به تخریب محیط زیست ایران این کشور دیگر نیازی به دشمن خارجی ندارد.
جواهریان با بیان اینکه سالانه بیش از ۵۰ هزار تن پسماند تولید میکنیم اظهار کرد: یک خانواده ۴ نفره در ایران بیش از سه کیلوگرم زباله تولید می کند، این در حالی است که در دنیا زباله را طلای کثیف میدانند و آنرا کاملا برگشت پذیر کردهاند و سهم اقتصادی برای آن قائل شدهاند اما سئوال اینجاست که در کشور ما تا چه میزان به این مسئله پرداخته شده است.
جواهریان وضعیت آموزش عالی در زمینه محیط زیست را خوب توصیف کرد و افزود: با ایجاد رشتههای تخصصی در زمینه محیط زیست در سالهای اخیر در وضعیت خوبی به سر میبریم و در حال حاضر بیش از ۷۵ هزار دانش آموخته محیط زیست در حال تحصیل هستند اما چالش اصلی بازار کار این دانش آموختگان است که متاسفانه بازار کاری مناسبی در ایران برای آنها در نظر گرفته نشده است.
وی با تاکید بر اینکه دانشگاهها باید به سمت آموزش الگوی مصرف پایدار حرکت کنند گفت: اگر مدیریت درستی در الگوی مصرف ایجاد نشود در آینده با بحث جنگ آب روبرو خواهیم بود و مسائل امنیتی به وجود خواهد آمد، چرا که بارندگی در ایران یک سوم متوسط جهانی است، این در حالیست که هر شهروند ایرانی ۲۲۰ لیتر آب مصرف میکند در حالی که مصرف استاندارد برای هر شهروند روزانه ۱۳۰ لیتر است.